صندوق بیمه کارگران یا همان سازمان تامین اجتماعی، این روزها به سختی روی پا ایستاده. تبعات جنگ 12 روزه در قالب پرداخت نشدن حق بیمه کارگری از سوی برخی از کارفرمایان، تعدیل حداقل 300 هزار نفری نیروی کار در تابستان امسال و کاهش شدید تعداد بیمه‌پردازان در سال جاری، باعث شده که این صندوق بزرگ بیمه‌گر، هر ماه ده‌ها همت وام از نظام بانکی استقراض کند تا بتواند به تعهدات خود در قالب اعطای مستمری و نیز ارائه خدمات درمانی ادامه دهد.

به گزارش «توسعه ایرانی»، هر چند آمار دقیقی از تعداد بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی در دست نیست، اما برخی منابع آگاه در وزارت کار، از کاهش حداقل یک میلیون بیمه‌پرداز این صندوق در سال جاری خبر می‌دهند، موضوعی که باعث شده درآمدهای این سازمان با افت شدیدی روبرو شود. از همین رو، این سازمان و وزارت کار به عنوان متولی آن سعی دارند تا با افزایش سخت‌گیری در حوزه بازنشستگی‌ها به خصوص در مشاغل سخت و زیان‌آور، بحران دامن‌گیر این سازمان را اندکی به تاخیر بیاندازند؛ بحرانی که نمود اصلی آن در ناترازی حدودا 125 همتی بودجه امسال تامین اجتماعی نمود یافته و احتمالا در سال آینده، از این هم بدتر شود.

دورنمای نگران‌کننده 

وضعیت تامین اجتماعی

در همین زمینه عضو هیأت امنای سازمان تامین اجتماعی کشور می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی امسال با کسری حدود ۱۲۵هزار میلیارد تومانی مواجه است و رفع این ناترازی تنها با اصلاح ردیف‌های بودجه ۱۴۰۵ و توجه جدی دولت و مجلس به مطالبات بازنشستگان امکان‌پذیر خواهد بود.

علی‌اصغر بیات با اشاره به تحویل لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ به مجلس اظهارکرد: بخش عمده کسری ماهانه سازمان تأمین اجتماعی ناشی از تعهدات سنگین این سازمان در حوزه پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان است و در صورت نبود منابع پایدار و پیش‌بینی‌شده در بودجه سنواتی، امکان مدیریت این شرایط و جلوگیری از تشدید بحران وجود نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه ناترازی مالی تأمین اجتماعی به یک مسأله ساختاری تبدیل شده است، بیان کرد: تداوم این وضعیت می‌تواند تبعات جدی اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد و ضروری است دولت و مجلس در تدوین و تصویب بودجه ۱۴۰۵، نگاه واقع‌بینانه‌تری به منابع و مصارف این سازمان داشته باشند.

افزایش دوباره مالیات بر ارزش افزوده 

به بهانه‌های واهی

دبیر کانون عالی بازنشستگان کشور در بخش دیگری از سخنان خود، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ۱۰ به ۱۲درصد در سال آینده را مورد انتقاد قرار داد و افزود: براساس تصمیمات اتخاذشده، یک درصد از این افزایش به متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری و لشگری اختصاص خواهد یافت، در حالی‌که بازنشستگان تأمین اجتماعی نیز به‌عنوان جامعه‌ای گسترده با جمعیتی بالغ بر ۵۰ میلیون نفر، در پرداخت این مالیات مشارکت دارند و باید به‌صورت عادلانه از منافع آن بهره‌مند شوند.

وی با تأکید بر لزوم رعایت عدالت میان گروه‌های مختلف بازنشستگان بیان کرد: نادیده گرفتن سهم بازنشستگان تأمین اجتماعی در بهره‌مندی از منابع حاصل از افزایش مالیات‌ها، می‌تواند به تشدید احساس تبعیض و نارضایتی در میان این قشر منجر شود.

هزار همتی که پرداخت نمی‌شود

بیات مطالبات انباشته سازمان تأمین اجتماعی از دولت را یکی از ریشه‌های اصلی مشکلات مالی این سازمان دانست و تصریح کرد: میزان این مطالبات بالغ بر هزار همت برآورد می‌شود که لازم است این بدهی‌ها به‌صورت شفاف و مشخص در ردیف‌های بودجه‌ای درج شود تا بخشی از مشکلات ساختاری و مزمن این سازمان برطرف شود.

دبیر کانون عالی بازنشستگان کشور اجرای کامل مواد ۹۶، ۴۱ و ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی را از مطالبات اساسی و دیرینه بازنشستگان عنوان کرد و افزود: افزایش حقوق و مستمری‌ها باید متناسب با نرخ واقعی تورم و سبد معیشت خانوارهای بازنشسته باشد تا حداقل شرایط یک زندگی شرافتمندانه برای این قشر فراهم شود.

بیات با اشاره به وضعیت خدمات درمانی بازنشستگان بیان کرد: با وجود پیگیری اجرای قانون الزام و ماده ۵۴ قانون تأمین اجتماعی، شرایط فعلی نظام درمان کشور موجب شده است کانون عالی بازنشستگان، به‌ویژه برای حمایت از بیماران خاص و صعب‌العلاج، تمرکز ویژه‌ای بر تقویت پوشش بیمه درمان تکمیلی داشته باشد.

وی تأکید کرد: هزینه‌های درمانی در سال‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته و بدون تقویت پوشش‌های حمایتی، فشار مضاعفی بر معیشت بازنشستگان وارد خواهد شد که این موضوع نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و حمایت عملی دولت است.

دبیر کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران کشور در پایان با اشاره به فرآیند بررسی بودجه ۱۴۰۵ در مجلس خاطرنشان کرد: مطالبات معیشتی و درمانی بازنشستگان تأمین اجتماعی باید به‌عنوان یک اولویت ملی در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گیرد و تصمیمات بودجه‌ای به‌گونه‌ای اتخاذ شود که کرامت و امنیت اقتصادی این قشر حفظ شود.

برهانی: در 12 سال گذشته، بازنشستگان بناچار به سمت بیمه تکمیلی روی آورده‌اند زیرا تأمین اجتماعی، وظیفه خود را در ارائه بیمه پایه از صفر تا صد انجام نداده و سطح خدمات درمانی را روزبه‌روز کاهش داده است

بار مشکلات روی دوش بازنشستگان

«ناصر برهانی»، عضو هیأت مدیره کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تهران، هم با اشاره به بدهی‌های سنگین سازمان تأمین اجتماعی و مشکلات معیشتی بازنشستگان، در گفت‌وگو با ایلنا تاکید کرد که کمبود منابع و ناترازی مالی سازمان باعث شده بسیاری از خدمات درمانی و مطالبات بازنشستگان معطل بماند و پیگیری حقوق آنها با دشواری مواجه شود.

وی با تأکید بر بحران مالی تأمین اجتماعی و تأثیر آن بر خانواده‌های کارگری و بازنشستگی گفت: واقعیت این است که اگر سازمان تأمین اجتماعی با این روند ادامه دهد، به زودی حتی از پس پرداخت حقوق بازنشستگان هم برنمی‌آید. در این صورت، مردمی که هم‌اکنون تحت فشار هستند، اگر مدتی حقوق نگیرند، دیگر صبری برای تحمل شرایط نخواهند داشت و ادامه این فشارها بحران‌ساز خواهد بود.

مشکلات بیمه تکمیلی؛ مشتی از خروار

عضو هیأت مدیره کانون بازنشستگان تهران در ادامه با بیان اینکه بیمه تکمیلی تحمیلی به بازنشستگان ناشی از مشکلات تامین اجتماعی است، توضیح داد: بازنشسته‌ای که دارای بیمه تکمیلی باشد، برای بسته اختیاری باید مبلغی حدود یک میلیون و 250هزار تومان بپردازد که سهم عمده آن برعهده خود بازنشسته است. این بسته اختیاری است و هیچ الزامی برای ثبت‌نام همه بازنشستگان وجود ندارد. هر فردی که بخواهد، می‌تواند از طریق کانون یا سایت معرفی‌شده ثبت‌نام کند. ما هیچ حکمی برای الزام همه بازنشستگان در این خصوص نداریم.

او با اشاره به میزان ثبت‌نام‌ها گفت: تا چهارشنبه، 15هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند و در کل کشور، حدود 300هزار نفر فرصت دارند تا پایان بهمن ماه ثبت‌نام کنند. البته برخی بازنشستگان احساس می‌کنند مجبور به انجام این کار هستند اما واقعیت این است که بیمه تکمیلی از ابتدا باید رایگان و کامل ارائه می‌شد ولی متاسفانه بازنشستگان ناچارند بخشی از هزینه‌ها را پرداخت کنند.

ترک فعل تامین اجتماعی

برهانی با بیان اینکه مشکلات بیمه تکمیلی ریشه در ترک فعل سازمان تأمین اجتماعی دارد، افزود: در طول 12 سال گذشته، بازنشستگان به ناچار به سمت بیمه تکمیلی روی آورده‌اند زیرا سازمان تأمین اجتماعی، وظیفه خود را در ارائه بیمه پایه از صفر تا صد انجام نداده و سطح خدمات درمانی را روزبه‌روز کاهش داده است. اکنون بازنشستگان معطل مانده‌اند و از طریق مراکز درمانی و بیمارستان‌های ملکی سازمان تأمین اجتماعی نمی‌توانند خدمات کافی دریافت کنند.

او درباره مشکلات مالی سازمان تأمین اجتماعی توضیح داد: بیمه تکمیلی اکنون با مشکل جدی مواجه است زیرا سازمان تأمین اجتماعی، هشت ماه است که پول‌های کسر شده از بازنشستگان و سهم خود را به بیمه آتیه‌سازان پرداخت نکرده، بنابراین فاکتورها باقی مانده و بیمه تکمیلی قادر به پرداخت صورت‌حساب‌های درمان نیست. ما از بیمه تکمیلی گله‌ای نداریم، بلکه از سازمان تأمین اجتماعی سؤال داریم که چرا مبالغ را پرداخت نمی‌کند تا بیمه بتواند خدمات ارائه دهد.

دولت بدهکار بازنشستگان است

برهانی با تأکید بر ناترازی مالی این سازمان اظهار داشت: تأمین اجتماعی همیشه از مشکلات مالی خود گفته و اذعان کرده منابع کافی ندارد. ما به نوعی داریم به سازمان کمک مالی می‌کنیم. با در نظر گرفتن 250 هزار تومان سهم سازمان، بازنشستگان حدود یک میلیون تومان هزینه می‌کنند. این در حالی‌ست که وظیفه سازمان تأمین اجتماعی ارائه درمان رایگان براساس حق بیمه است.

بیات: سازمان تأمین اجتماعی امسال با کسری حدود ۱۲۵هزار میلیارد تومانی مواجه است و رفع این ناترازی تنها با اصلاح ردیف‌های بودجه ۱۴۰۵ و توجه جدی دولت و مجلس به مطالبات بازنشستگان امکان‌پذیر خواهد بود

برهانی درباره بدهی‌های دولت به تامین اجتماعی و بازنشستگان بیان کرد: ما طلبکار دولت هستیم و بدهی‌های قابل توجهی داریم. قانون الزام‌آور نیز صریح است و بسیاری از بازنشستگان دنبال حق خود هستند اما وقتی سازمان تأمین اجتماعی و دولت همکاری نمی‌کنند و پیگیری نمی‌کنند، بازنشستگان چاره‌ای جز پیگیری شخصی ندارند.

او در پاسخ به این سؤال که بازنشستگان چه راهکاری دارند، گفت: حق مسلم بازنشستگان این است که تمام مراکز درمانی سازمان تأمین اجتماعی، از صفر تا صد درمان را رایگان ارائه دهند و دولت نیز بدهی‌های خود به سازمان را پرداخت کند تا سازمان بتواند منابع مورد نیاز برای خدمات درمانی و حقوق مکفی بازنشستگان را تأمین کند. متأسفانه شرایط موجود، به‌ویژه با مشکلات اقتصادی و شرایط جنگی که هر روز بر مشکلات افزوده، بازنشستگان را در موقعیت سختی قرار داده است.