سیگنال‌های مهم بازارساز برای تداوم کاهش ارز
سرازیری دلاری، پیشرفت ریالی
مهناز اعتدالی
«بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز دخالتی نمی‌کند و باید شاخص‌های اقتصادی و بازار، نرخ ذاتی ارز را تعیین کند.» این تازه ترین اظهارنظر سکانداربانک مرکزی هم زمان با کاهش قیمت دلار در بازار است.
عبدالناصر همتی روزگذشته در دیدار با اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی اصفهان اعلام کرد که از دو ماه قبل به دلیل تخلیه شوک ارزی، شاخص‌های اقتصادی رو به اصلاح است که براین اساس نرخ تورم و بیکاری هم کاهش پیدا خواهد کرد.
رئیس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه مجموعه اقدامات بانک مرکزی، روند بازار ارز را رو به ثبات برده است، عنوان کرد در سال گذشته ٤٢ میلیارد دلار و در سه ماه و نیم گذشته ١٢ میلیارد دلار تأمین ارز برای واردات صورت گرفته که بخش مهمی از آن را صادرکنندگان از سامانه نیما تأمین کرده‌اند.
ثبات نسبی بازار ارز در سایه مدیریت هوشمندانه
در حالی که فعالان بازار عملکرد بانک مرکزی را عامل مهم ریزش قیمت‌ها می دانند، بازارساز نیز با تاکید براینکه بازار ارز در حال اصلاح است و در نتیجه دیگر نباید برخی انتظار افزایش قیمت‌ها را داشته باشند، تصریح داشت که دلار تا محدوده مقاومتی ثانویه پیش رفته و بانک مرکزی دیگر اجازه نمی دهد نرخ ارز افزایش پیدا کند بنابراین در حال کاهش قیمت ارز و افزایش ارزش پول ملی هستیم.
بلومبرگ: بانک مرکزی ایران برای صیانت از ارزش ریال اقدامات فراوانی انجام داده، در یک ماه گذشته حدود ۸ درصد به ارزش ریال در بازار آزاد افزوده شده است. این مسئله برای بازار ایران که به سبب تحریم های آمریکا با افزایش ۵۰ درصدی بهای دلار مواجه شده بود، دستاورد خوبی به شمار می‌آید
سیاست بازارساز برای توقف دلار در کانال 10 هزارتومان
سیاستگذارپولی نقش آفرینی خود را برای کاهش قیمت دلار از اردیبهشت سال جاری آغاز کرد و هم زمان با اقدامات کنترلی دولت توانست کاهش قیمت دلار را به سمت کانال 10 هزار تومان هدایت کند ضمن اینکه به تقویت ارزش پول ملی (ریال) نیز بپردازد. در این زمینه بلومبرگ در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده است «ریال، پول ملی ایران، که با نوسان روبرو شده، به سبب تاثیر اقدامات دولت برای رویارویی با تحریم‌های اعمال شده آمریکا به سمت بازیابی ارزش خود پیش می رود. بانک مرکزی ایران در این مدت اقدامات فراوانی را برای صیانت از ارزش ریال انجام داده است که یکی از این اقدامات راه‌اندازی سامانه نیما است که هدف اصلی آن کاستن تاثیرات بازار سیاه و کنترل نرخ بهره است.نرخ های ثبت شده در بانک اطلاعاتی بلومبرگ حاکی است در یک ماه گذشته حدود ۸ درصد به ارزش ریال در بازار آزاد افزوده شده است. این مسئله برای بازار ایران که به سبب تحریم های «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا و خروج این کشور از توافق هسته ای با افزایش ۵۰ درصدی بهای دلار مواجه شده بود، دستاورد خوبی به شمار می آید.»
عقب نشینی گام به گام دلار اکنون در ایستگاه 12 هزار تومان در نوسان است؛ کانال ۱۱ هزار تومانی به عنوان نخستین هدف قیمتی بازارساز درنظر گرفته شده است، اما کارشناسان بازار معتقدند که این عدد در گام بعدی به کانال ۱۰هزار تومانی خواهد رسید
از سوی دیگرعقب نشینی گام به گام دلار که اکنون در ایستگاه 12 هزار تومان در نوسان است نشان می دهد که این رقم نیز ماندگار نبوده و به زودی به سوی رقم های پایین تر حرکت خواهد کرد. بر این اساس کانال ۱۱ هزار تومانی به عنوان نخستین هدف قیمتی بازارساز درنظر گرفته شده است اما کارشناسان بازار معتقدند که این عدد در گام بعدی به کانال ۱۰ هزار تومانی خواهد رسید.
چرا دلار نزولی شد؟
برخی کارشناسان بازار ارز درپاسخ به این پرسش که چرا باوجود شرایط نامناسب سیاسی در سطح بین‌الملل، وجود تحریم‌ها و فشارهای روانی بربازار، نرخ دلار به نسبت سال گذشته در ماه‌های اخیر روند نزولی را در پیش گرفته است؟ معتقدند که یکی از دلایل تاثیرگذار در روند کاهشی قیمت ارز این است که در چنین شرایطی، تقاضاهای کاذب و غیرتجاری برای دریافت ارز کاهش یافته؛ این در حالی است که پیش از این تقاضاهایی غیرتجاری ارز بسیار زیاد بود که برای این منظور از کانال ارزهای 4200 تومانی و ارزهای نیمایی به آنها پاسخ داده می‌شد. در واقع عمده قیمت ارز در بازار، تقاضای اسکناس بود که پیش از این به تنش‌ها دامن زده بود. تقاضای خروج سرمایه از طریق صرافی‌هایی که تا چند ماه پیش دستگاه‌های کارتخوان آنها در خارج از کشور فعال بود و به راحتی می‌توانستند با دستگاه خود که به سیستم‌های بانکی متصل بود، ریال را جابه‌جا کرده و در کشور مقصد، به متقاضی ارز تحویل بدهند نیز از جمله دلایل است، اما سیاست بازارساز در محدود کردن تراکنش روزانه ریالی از طریق دستگاه‌های پوز وجمع آوری دستگاه های کارتخوان خارج از کشور، مانع خروج سرمایه و قاچاق ارز شد.
برخی دیگر کاهش واردات را از جمله دلایل روند نزولی قیمت دلار می دانند. براساس آمار اعلام شده در سه ماهه اول سال جاری ۱۰میلیارد و۳۵۰ میلیون دلار واردات کالا انجام شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵۰ میلیون دلار کاهش داشته اما آنچه که قابل توجه است ترکیب کالاهای وارداتی است.
براساس گزارش ها حجم واردات کالاهای اساسی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۷۰ درصد افزایش یافته و سهم آن در مجموع کالاهای تخلیه شده در بنادر ایران از ۲۸ درصد به ۴۴ درصد رسیده است. ضمن اینکه به موازات تلاش دولت برای واردات نزدیک به ۶.۷ میلیون تن کالای اساسی و حفظ سطح واردات ۱۰میلیارد دلاری، سهم سایر کالاهای ممنوعه و اقلام مورد نیاز صنایع راکد در قالب افت ۳۷ درصدی و ورود کالاهای کانتینری کاهش یافته است. بنابراین هم زمان با تامین ارز واردات کالاهای اساسی از سوی دولت، تقاضای واردکنندگان بخش خصوصی از بازار ارز را کاهش داده است.
اما برخی فعالان بازار ارز نیز معتقدند که مدیریت عرضه از سوی بازارساز توانسته تاثیربه سزایی در میزان تقاضا و کاهش قیمت ارز داشته باشد. پس از دستور رهبری مبنی بر لزوم تقویت ارزش ریال، بانک مرکزی از طریق بازارسازها و افزایش عرضه ارز در بازار، برای مهار نرخ بازار آزاد و کاهش فاصله نرخ رسمی سامانه‌های سنا و نیما تلاش کرد که به همین منظور در گام بعدی در تدارک راه اندازی بازار متشکل ارزی است.
از دیگر دلایل نامبرده از سوی کارشناسان فروکش کردن انتظارات تورمی، کاهش شتاب تورم ماهانه و نقطه به نقطه است که درخرداد ماه از نرخ ۴ درصد ماه‌های پیش از آن به ۰.۸درصد رسید، رخدادی که شرایط را برای اصلاح قیمت‌های نسبی فراهم کرده است.
براین اصل بعد از موج سنگین تورم نقطه به نقطه بالای ۵۰ درصد، قیمت‌ها در بازارهای مختلف روند اصلاحی خود را آغاز کردند و با شروع تعادل قیمت ها در بازارهای موازی، اصلاح قیمت‌های نسبی در بازار ارز نیز اتفاق افتاد.
از سوی دیگر رونق بازار سهام که به دلیل نزدیک شدن به مقطع عرضه‌های اولیه و جهش‌های قیمتی که کارشناسان دورنمای آن را بسیار امیدوارکننده می بینند، از جمله دیگر عواملی است که روند تسریع فروش دلار در بازار ارز را موجب شده است. همچنین تسهیل مقررات ارزی از سوی بانک مرکزی در مورد بازگرداندن ارز صادراتی از یک سو وافزایش تزریق ارز در بازار از دیگر سو، از جمله شاخصه هایی است که در روند نزولی قیمت ارز تاثیرگذار بوده است.
در این زمینه شماری از تحلیلگران معتقدند که روند کاهشی قیمت ها ادامه خواهد داشت که البته امکان دارد به دلیل برخی تنش‌ها در سیاست خارجی، افت قیمت‌ها با تأخیرهای نسبی نیز مواجه شود. اما کاهش تنش‌های سیاست خارجی و مدیریت بازار پولی و بانکی توسط دولت و بانک مرکزی موجب شد که با وجود خروج آمریکا از برجام و بازگشت برخی تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی، شوک ناشی از تصمیم امریکا به تدریج تخلیه شود تا جایی که آغاز کاهش تعهدات برجامی ایران، تعیین مهلت ۶۰ روزه توسط ایران برای طرف های برجامی و وقوع ماجرای حمله به نفتکش‌ها در منطقه و سرنگونی پهباد جاسوسی آمریکا نیز نتوانست باعث ایجاد تلاطم و بی ثباتی در بازار ارز شود.
یکی از دیگر عوامل تأثیر گذار در بازار ارز که موجب ادامه روند ریزشی قیمت دلار شده است، کاهش فاصله قیمتی بین بازار آزاد و بازار نیمایی در آستانه راه‌اندازی بازار متشکل ارزی است. پیش از آغاز سال 98، فاصله این دو نرخ بالای 40 درصد بود، ولی با ثبات نسبی دلار در بازار آزاد و افزایش نرخ این ارز در سامانه نیما شکاف آنها به حدود 10 درصد رسید. براین اصل نزدیک شدن قیمت‌ها در دو بازار در کنار الزام ارائه اظهارنامه مالیاتی شرکت‌های صادراتی تا آخر تیرماه موجب شدت گرفتن واریز ارزهای صادراتی به این سامانه و همچنین کاهش تقاضای مازاد برای ارز شده است. همچنین در این زمینه افزایش نظارت بر فعالیت صرافی‌ها و رصد دلالان در بازار ارز که موجب خروج تقاضای سفته بازی از این بازار و برقراری ثبات نسبی شد، نیز قابل توجه است. ضمن آنکه اعلام برنامه های دولت برای دریافت مالیات از سکه و ارز و شناسایی تراکنش‌های بانکی هم از دیگر دلایل مهم برای خروج سفته بازی از بازار است.
در آخر می توان از رفت و برگشت قیمیتی در هفته های اخیر یاد کرد که به واسطه آن موج دوم فروش ارزهای خانگی آغاز شده است. ضمن اینکه یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار در افت قیمت دلار، نزول نرخ حواله درهم است که در روزهای اخیر روند نزولی داشته است؛ در کنار سیگنال کاهشی درهم، آنچه در روزهای اخیر توجه معامله‌گران را جلب کرده است، نبود تقاضا در بازار است. برخی از فعالان بازار باور دارند، به‌دلیل نوسانات رو به پایین دلار در ماه‌های اخیر، نوسان‌گیران و معامله‌گران بزرگ بازار یا در معاملات ارزی مداخله نمی‌کنند و یانقدینگی خود را به سایر بازارهای موازی منتقل می کنند که این روزها روند جابه جایی سرمایه به بازار بورس می تواند تایید کننده این موضوع باشد.
دیدگاه تان را بنویسید