آناتولی اعلام کرد؛
سرمایه‌گذاران ایرانی؛ در صدر فهرست متقاضیان اقامت در ترکیه
زرناز غلامی
خبرگزاری آناتولی سه روز پیش اعلام کرد که بازرگانان و سرمایه‌گذاران ایرانی در صدر فهرست کسانی که برای اخذ شهروندی ترکیه اقدام کرده‌اند، قرار دارند.
براساس داده‌های دولت ترکیه، از 19 سپتامبر 2018 (شهریور گذشته) تا 11 جولای 2019 (20 تیرماه جاری)، دو هزار و 700 نفر از سرمایه‌گذاران کشورهای مختلف، ازجمله ایران برای اخذ شهروندی ترکیه اقدام کرده‌اند که 981 تن از آنها به این هدف دست یافته‌اند. از این تعداد 253 سرمایهگذار ایرانی موفق به اخذ شهروندی این کشور شده‌اند. دومین رده به شهروندان عراقی با ۱۴۳ سرمایهگذار و رتبه‌های بعدی نیز به شهروندان یمن (97)، افغان (94)، سوریه (59)، فلسطین(58)، اردن(57) و مصر(45) اختصاص یافته است.
21 چینی، 16 آذربایجانی، 6 آمریکایی، 6 روسی، 4 کانادایی 4 ایتالیایی، 4 اسرائیلی، 2 اوکراینی، 2 انگلیسی، 2 ایرلندی، یک یونانی و یک استرالیایی نیز از طریق سرمایهگذاری در شمار شهروندان ترکیه قرار گرفته‌اند.
اما دلیل این رویکرد چیست؟ این کشور چه ویژگی‌هایی دارد که عده‌ای حاضرند سرمایه‌های خود را از موطنشان به آن انتقال دهند و در ازای این سرمایهگذاری، امتیاز شهروندی آن را به دست آورند.
از انگیزه مردم کشورهای دیگر اطلاع چندانی نداریم؛ اما در مورد ایرانیان می‌دانیم که مدتی است رویای دست یافتن به زندگی با آرامش و رفاه بیشتر، بسیاری از هموطنان ما را راهی ترکیه کرده است.
مدتی است که سرمایه‌گذاران ایرانی به دنبال تحولات در بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی راهی کشورهای همسایه به‌ویژه ترکیه شده‌اند تا بتوانند فضای مناسبی برای سرمایهگذاری به دست آورند. این سرمایه‌گذاری‌ها اغلب با هدف اخذ تابعیت کشور مقصد انجام می‌شود.
کامران حقانی، تاجر ایرانی که چند ماه پیش در استانبول خانه خریده است، در این باره می‌گوید: «ترکیه نسبت به کشورهای همسایه چند حسن دارد و آن اینکه به فرهنگ‌های مختلف نزدیک است. شما در ترکیه، احساس غربت نمی‌کنید.» وی می‌افزاید: «به دوستانم پیشنهاد می‌کنم تا در ترکیه خانه بخرند. رفت‌وآمدهای مردم ایران و ترکیه در این دوستی موثر است. بسیاری از دوستان ترک نیز در ایران هستند.» این تاجر ایرانی ادامه می‌دهد: «شرایط دولت ترکیه برای خرید ملک راحت است. کارها طی دو سه روز انجام شد. قرارداد را نوشتیم و پول را پرداختیم.» مدیرعامل یک شرکت تجاری نیز که اخیرا در استانبول خانه خریده تا بتواند از تسهیلات دولت ترکیه استفاده کند، می‌گوید: «من به کشورهای زیادی سفر کرده‌ام، ولی ترکیه را بیش از بقیه پسندیدم. مدت‌ها بود می‌خواستم در ترکیه خانه بخرم تا اینکه شرایط فراهم شد.» فرشته بنی‌عامریان، ادامه می‌دهد: «اقساط طولانی‌مدت، امکان خرید ملک در ترکیه را آسان‌تر می‌کند. فرهنگ ترک‌ها به ما نزدیک است و با این ملت به راحتی ارتباط برقرار می‌کنیم. آنان بسیار میهمان‌نوازند و به ما خیلی احترام می‌گذارند.»
تسهیلات و در باغ سبزِ ترک‌ها برای جذب سرمایهگذار
دولت ترکیه برای سرمایهگذاری مستقیم به مبلغ 500 هزار دلار، حق شهروندی می‌دهد. پیشتر این میزان حداقل 2 میلیون دلار بود.
این حق به خریداران اموال غیرمنقول و ملکی به مبلغ 250 هزار دلار نیز اعطا می‌شود. حداقل بهای خرید املاک و مستغلات در ترکیه برای اعطای شهروندی نیز از یک میلیون به 250 هزار دلار کاهش یافته است.
شرط ایجاد اشتغال برای 100 شهروند ترکیه جهت دریافت حق شهروندی هم نصف شده است. برای دریافت حق شهروندی ترکیه، حداقل سپرده‌گذاری سه ساله در بانک‌های کشور از 3 میلیون دلار به 500 هزار دلار کاهش نشان می‌دهد.
مدیر شرکت «وی.آی.پی ترکیش پاس»، در ایران در گفتگو با خبرنگار آناتولی در تهران گفت: «بسیاری از بازرگانان ایرانی پس از آسان شدن اخذ شهروندی ترکیه، تصمیم به خرید ملک و سرمایهگذاری در این کشور گرفته‌اند. انگیزه آنان از این اقدام اخذ شهروندی ترکیه است.»
به گفته فاتح چایاباتماز، با خرید اوراق بهادار به ارزش 500 هزار دلار در بانک‌های ترکیه یا با تاسیس کارگاه و استخدام 50 شهروند ترک به راحتی و در عرض 45 روز امکان دستیابی به پاسپورت ترکیه فراهم می‌شود.
این تسهیلات تنها گوشه‌ای از در باغ سبز ترک‌ها به سرمایه‌گذاران است. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه به موارد بیشتری اشاره می‌کند: «دلیل موفقیت ترکیه درزمینه جذب سرمایهگذار، طرح‌های مشوق سرمایهگذاری و مدیریت توسعه سرمایهگذاری در سراسر این کشور است.»
به گفته رضا کامی، از سال ۱۹۹۵ طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌های صنعتی در ترکیه به‌صورت راهبردی آغاز شد و از سال ۲۰۰۰ این روند با سرعت بیشتری به کار خود ادامه داد. در اکثر موارد، طرح مشوق سرمایهگذاری عمومی بود که منجر به سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی در این کشور شد. در این طرح‌ها (مشوق سرمایهگذاری)، معافیت از مالیات ارزش‌افزوده، معافیت از عوارض گمرکی و کسور مالیاتی گاهی تا 100 درصد نیز دیده شده است.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه، می‌افزاید: «از دیگر حمایت‌هایی که از سرمایه‌گذاران در این کشور صورت می‌گیرد، این است که دولت ترکیه برای توسعه سرمایهگذاری در مناطق محروم این کشور، تمام ساختمان‌ها و سالن‌های موردنیاز تولیدکنندگان را می‌سازد و انشعابات آب، برق و گاز را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. مشوق‌های سرمایهگذاری در تمام مناطق این کشور و بیشتر مناطق محروم وجود دارد و براساس برنامه‌ریزی‌هایی که برای ایجاد مشوق‌های سرمایهگذاری در ترکیه انجام شده، امروز این کشور از کشوری که به کشاورزی متکی بود به کشوری صنعتی تبدیل شده است.»
شاید ازاین‌روست که سرمایهگذاری ایرانی‌ها در ترکیه این روزها بیش از هر زمان دیگری قابل‌توجه است و ترکیه با تسهیل شرایط اخذ اقامت این کشور از سوی خارجیان به افزایش این روند کمک کرده است.
تاسیس ۲۵ شرکت و کارخانه ایرانی در ازمیر
در همین راستا، چندی پیش حسین آریان، رئیس انجمن همکاری منطقه‌ای اژه و ایران که از سال ۲۰۱۱ در ازمیر ترکیه تاسیس شده نیز به روزنامه دنیا در ترکیه گفت: «ایرانیان در ازمیر ۲۵ شرکت تاسیس کرده‌اند که ۶ مورد آن کارخانه است. در ۳ سال اخیر در ازمیر ۲۵ شرکت ایرانی تاسیس و ۱۵ شرکت از دبی به ازمیر منتقل شده‌اند.»
اتحادیه بورس و اتاق بازرگانی ترکیه نیز سال ۲۰۱۸ آماری منتشر کرد که در آن به سرمایهگذاری خارجی کشورهای مختلف در این کشور اشاره داشت. بر اساس این آمار در مجموع ۳۵۳۵ شرکت با مشارکت خارجیان در ترکیه تاسیس شده است که از این تعداد ۴۳۸ شرکت متعلق به سوری‌ها، ۳۶۲ شرکت متعلق به آلمانی‌ها و ۲۶۶ متعلق به ایرانی‌ها است. البته گرایش هموطنان ما به همسایه شمال غربی، به سرمایهگذاری درزمینه‌های کاری و اشتغال محدود نمی‌شود و خرید ملک را هم دربرمی‌گیرد.
افزایش خرید ملک توسط ایرانی‌ها در ترکیه
همان‌گونه که اشاره شد، تحولات در بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی یکی از مهمترین دلایل افزایش میزان سرمایهگذاری و خرید ملک ایرانی‌ها در کشورهای همسایه و ازجمله ترکیه به شمار می‌رود. البته کاهش ارزش لیر ترکیه نیز در این میان سهم بسزایی ایفا کرد. سرمایهگذاری و خرید ملک از سوی شهروندان ایرانی بیش از همه به دلیل کسب شهروندی ترکیه انجام می‌شود. با پاسپورت ترکیه می‌توان بدون ویزا به ۱۱۳ کشور جهان سفر کرد. این در حالیست که به دلیل تحریم‌ها و مسائل سیاسی در طول سال‌های اخیر محدودیت‌های سفر به کشورهای خارجی کماکان پیش روی شهروندان ایرانی است. به ویژه اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز شرایط حضور شهروندان ایرانی در آمریکا را ذیل مقررات سخت‌گیرانه قرار داده است.
به اعتقاد کارشناسان این افزایش موج و علاقه شهروندان ایرانی برای خرید خانه در ترکیه؛ بیش از آنکه انگیزه‌هایی مثل حفظ ارزش پول و اخذ اقامت در این کشور داشته باشد، به واسطه تبلیغات و فعالیت‌های نمایندگی‌های فروش خانه ترکیه در ایران صورت می‌گیرد
کمتر از دو ماه پیش مرکز آمار ترکیه اعلام کرد که شهروندان ایران در چهار ماه ابتدایی سال جاری میلادی در مجموع ۱۲۷۸ ملک در این کشور خریداری کرده‌اند که نسبت به دوره مشابه در سال گذشته ۲.۵ برابر شده است. آمارهای رسمی ترکیه حاکی از اوج‌گیری خرید خانه ایرانی‌ها در این کشور طی ماه مه (اردیبهشت- خرداد) سال جاری میلادی است. بر اساس گزارش مرکز آمار ترکیه، ایرانی‌ها طی این ماه ۵۰۹ مسکن در ترکیه خریداری کرده و بعد از عراقی‌ها در مقام دوم بیشترین خریدار خانه در ترکیه قرار گرفته‌اند. خرید خانه توسط ایرانی‌ها در ترکیه طی ماه مه نسبت به ماه مشابه پارسال ۱۳۴ درصد و نسبت به سه ماهه اول سال جاری بیش از ۶۶ درصد افزایش یافته است. طی چهار ماه ابتدای سال 2019 ایرانی‌ها کلاً هزار و ۷۸۷ ملک در ترکیه خریداری کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۵۰ درصد رشد نشان می‌دهد.
به طور کلی در چهار ماه نخست سال میلادی ۱۷ هزار و ۴۵۲ ملک در ترکیه به خارجی‌ها فروخته شده است و به این ترتیب، سهم ایرانی‌ها از این رقم حدود ۱۰ درصد است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه گفت: آمارهای غیررسمی حکایت از این دارد که از ابتدای امسال هزار واحد ساختمانی اعم از آپارتمان و ویلا توسط ایرانیان در شهرهای مختلف ترکیه خریداری شده که متوسط قیمت آنها 160 هزار دلار بوده است.
دولت ترکیه برای سرمایهگذاری مستقیم به مبلغ 500 هزار دلار، حق شهروندی می‌دهد. پیشتر این میزان حداقل 2 میلیون دلار بود. این حق به خریداران اموال غیرمنقول و ملکی به مبلغ 250 هزار دلار نیز اعطا می‌شود. این رقم قبلا یک میلیون دلار کاهش بود
در این میان آنچه نباید فراموش کرد این است که به اعتقاد کارشناسان این افزایش موج و علاقه شهروندان ایرانی برای خرید خانه در ترکیه که سابق بر این نمونه‌های مشابه دیگری در امارات و حتی کانادا، مالزی و چند کشور دیگر داشته است؛ بیش از آنکه انگیزه‌هایی مثل حفظ ارزش پول و اخذ اقامت در این کشورها داشته باشد، به واسطه تبلیغات و فعالیت‌های نمایندگی‌های فروش خانه این کشورها در ایران صورت می‌گیرد که یا در شهرهای بزرگ دارای دفاتر غیرقانونی، ولی ثابت هستند و یا از طریق فضای مجازی با شهروندان ایرانی ارتباط می‌گیرند. در همین راستا، کارشناسان بازار مسکن به خریداران هشدار می‌دهند پیش از هر اقدامی، پرونده‌هایی را ببینند که در سیستم قضایی ایران درباره معامله املاک خریداری شده در خارج تشکیل شده و در حال پیمودن روند طولانی دادرسی است.
مصطفی قلی‌خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک نیز در یک نشست خبری، با بیان اینکه طی سال ۲۰۱۸ میلادی ایرانی‌ها حدود ۹۵ هزار واحد مسکونی در ترکیه خریداری کرده‌اند، در این مورد که خرید ملک لزوما به اخذ تابعیت این کشور می‌انجامد، تشکیک و تصریح کرد: «در ترکیه دو سند صادر می‌شود؛ عموماً ایرانی‌ها فریب سند شهرداری را که سند اصلی هم هست؛ می‌خورند و برای آن به هیچ عنوان تابعیت داده نمی‌شود.
نکته پایانی و غم‌انگیزترین بخش این گزارش؛ این است که گرایش به سرمایهگذاری و خرید ملک در ترکیه می‌تواند در این وانفسای اوضاع اقتصادی و بحران‌های ریز و درشت؛ بر خروج سرمایه از ایران تاثیر منفی داشته باشد و تبعات آن دامنگیر همه بخش‌های اقتصاد و همه آحاد مردم به تبع آن شود؛ چنانچه براساس آمار در هشت ماهه نخست سال 2018 حداقل یک میلیارد و 659 میلیون دلار به‌منظور خرید خانه در ترکیه از کشور خارج شده است.
دیدگاه تان را بنویسید