گامی بزرگ؛ دستاوردی کوچک

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال و گروه هلدینگ پتروشیمی ایران را تحریم کرد.

دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این نهاد، از اعمال تحریم‌های جدید علیه شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس خبر داد و اعلام کرد که ۳۹ زیرمجموعه این شرکت و نمایندگی‌های فروش آن در خارج از ایران وارد فهرست سیاه می‌شوند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، براساس آنچه اعلام شده شرکت پتروشیمی اروند، شرکت پتروشیمی آب نیرو بندرامام، شرکت پتروشیمی بسپاران بندر امام، شرکت پتروشیمی فرآورش بندر امام، شرکت پتروشیمی خوارزمی بندر امام، شرکت پتروشیمی کیمیا بندر امام،شرکت پتروشیمی بندر امام، شرکت پتروشیمی بوعلی‌سینا، شرکت پتروشیمی فجر، شرکت پتروشیمی هنگام، شرکت کود شیمیایی اوره هرمز، شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی ایران، شرکت مدیریت توسعه سرمایه‌گذاری پتروشیمی ایران، شرکت پتروشیمی کارون، شرکت پتروشیمی خوزستان، شرکت کود شیمیایی اوره لردگان، شرکت پتروشیمی مبین، شرکت مدبران اقتصاد، شرکت پتروشیمی نوری، شرکت پتروشیمی پارس، شرکت عملیات غیرصنعتی پازارگاد، شرکت پتروشیمی آپادانا خلیج فارس، شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، شرکت تجارت صنعت خلیج فارس، شرکت پالایش گاز یادآوران خلیج فارس، شرکت مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی، شرکت راه‌آوران فنون پتروشیمی، شرکت پتروشیمی شهید تندگویان، شرکت پتروشیمی ارومیه، شرکت پتروشیمی همت، شرکت عملیات غیرصنعتی و خدمات صنایع پتروشیمی، شرکت پتروشیمی ایلام، صنایع پلیمر گچساران، صنایع پتروشیمی دهدشت، شرکت پتروشیمی بروجن، شرکت بین‌المللی NPC مستقر در انگلیس،NPC Alliance CorporatioNمستقر در فیلیپین، شرکت‌های Atlas Ocean  و  Naghmeh FZE مستقر در امارات از جمله این شرکت‌ها هستند.

تحریم پتروشیمی ژست سیاسی آمریکاست

مدیر عامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفت‌وگو با ایلنا این اقدام آمریکا را ژست سیاسی توصیف کرد و یادآور شد: در حال حاضر تقاضای محصولات پتروشیمی نسبت به تولید بالاتر است و صنعت پتروشیمی همانند نفت نیست که کشورهایی مثل عربستان و امارات ادعا کنند می‌توانند جای خالی محصولات ایران را پر کنند. بنابراین بازار نمی‌تواند قبول کند قوانین یکجانبه آمریکا حاکم بر سرنوشت آنها باشد.

عبدالحسین بیات، درباره اعلام تحریم پتروشیمی ایران از سوی ایالات متحده گفت: دوره قبل، تحریم‌ها از سوی سازمان ملل بود و کشورهای عضو این سازمان احساس تعهد می‌کردند  که پایبند به مفاد تحریم باشند، اکنون تحریم داخلی خود آمریکا و قانون این کشور است که به صورت یکجانبه در سطح بین الملل عمل می‌کند.

وی افزود: به نظر می‌رسد با توجه به ماهیت کلی صنعت پتروشیمی، خصوصا در حوزه تولید و بازرگانی، این صنعت قابل تحریم نیست و نمی‌تواند اثر فلج کننده داشته باشد. دور قبل تحریم هم در فاصله سال‌های 89 تا 92 نیز  به صورت روتین تولید، بازرگانی و همچنین توسعه ادامه داشت وهیچ یک از  بازارهای هدف از دست نرفت گرچه تحریم زحمت و هزینه بیشتری نسبت به شرایط عادی دارد اما بازدارنده نیست.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: خوشبختانه در صنعت پتروشیمی تجارب بی‌اثر و یا کم اثرکردن تحریم‌ها زیاد است. نکته مهم اینکه صنعت پتروشیمی در اختیار بخش خصوصی و عمومی غیر دولتی است و خیلی مقید به چارچوب‌های دست و پاگیر نیست و به دلیل اینکه دستش بازتر است قدرت عمل بیشتری دارد.

وی یادآور شد: عمده نیاز صنعت پتروشیمی برای تولید مواد اولیه داخل است، کما اینکه رهبری تاکید داشتند به سمتی حرکت کنیم که کلیه مواد اولیه و مواد خام قابل تولید از جمله صنعت نفت در داخل فرآورش، تبدیل و ارزش افزوده اقتصادی نصیب کشور شود و محصولات ارزش یافته صادر شود.

وی تاکید کرد: مجموعه اینها نشان می‌دهد تحریم‌های فعلی بیشتر ژست سیاسی، تبلیغاتی، روانی و احساسی است و بار عملی و موثر برای ایجاد فشار ندارد.

پتروشیمی را مثل نفت نمی‌توان رصد کرد

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی کشورمان هم تحریم پتروشیمی را تکرار یک راه بن بست برای واشنگتن خوانده و به ایلنا گفت: پتروشیمی را مثل نفت نمی‌توان رصد کرد، ما کار خودمان را می‌کنیم. صادرات پتروشیمی همچنان ادامه خواهد داشت، در این زمینه برنامه‌ریزی مدونی داریم که اعمال خواهد شد و مشکلی برای دور زدن تحریم‌ها نداریم، در دوره قبل تحریم‌ها، نیز پتروشیمی را بطور جداگانه تحریم کردند و حتی اوباما امضا کرد که پتروشیمی ایران جداگانه به لیست تحریم‌ها اضافه شود اما کاری نتوانستند بکنند، به طوری که در مذاکرات 1+5 پیشنهاد شد تحریم پتروشیمی را لغو کنند، علت هم این بود که نمی‌توانستند تحریم کنند.به همان اندازه که ترامپ و تیمش راه‌های جدید را برای تحت فشار قرار دادن ایران دنبال می‌کنند ما هم تدبیر کرده و مسیرهای جدیدی را برای فروش محصولات و دور زدن تحریم‌ها طی می‌کنیم.

تحریم پتروشیمی جدید نیست

ایران از سال ۵۷ و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی با تحریم‌های گوناگونی روبرو بوده و اگرچه این تحریم‌ها در سال‌های اخیر شدت گرفته اما هر بار مسیرهای برای عبور کم هزینه از تحریم‌ها در کشور تعریف شده است.

صنعت پتروشیمی نیز از این قاعده مستثنی نیست. تا پیش از این، پتروشیمی هیچ گاه به طور رسمی در لیست تحریم‌ها قرار نداشته اما با شروع هر دوره از تحریم‌ها و سخت‌شدن مبادلات بانکی ایران با کشورهای دنیا، شرکت‌های صاحب نام در عرصه پتروشیمی از ایران رفته‌اند و همین امر سبب شده تا هر بار با وجود تعهداتی که این شرکت‌ها برای تامین قطعات و حتی راه‌اندازی واحدهای پتروشیمی ایران داشته‌اند، کشور را ترک کرده و به دنبال آن، متخصصان ایران آستین‌ها را بالا زده و خودشان وارد میدان عمل شوند.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی صنایع پتروشیمی: تحریم‌های جدید آمریکا بر محصولات پتروشیمی؛ بیشتر ژست سیاسی، تبلیغاتی، روانی و احساسی است و بار عملی و موثر برای ایجاد فشار ندارد. مضاف بر اینکه با توجه به ماهیت کلی صنعت پتروشیمی، خصوصا در حوزه تولید و بازرگانی، این صنعت قابل‌تحریم نیست 

هر چند که این کار تا حدی روند بهره برداری از پروژه‌ها را کند کرده اما همواره موفق بوده است.

تامین کاتالیست‌های پتروشیمی نیز در هر دوره از تحریم با مشکل مواجه بوده اما نه تنها هیچگاه تولید را در واحدهای پتروشیمی متوقف نکرده بلکه زمینه را برای بومی‌سازی برخی از این کاتالیست‌ها فراهم آورده است.

بنابراین تحریم صنعت پتروشیمی حرف تازه‌ای برای فعالان این صنعت نیست و تنها این بار به صورت رسمی بر سر زبان‌ها افتاده است.

از سوی دیگر در حالی وزارت خزانه‌داری آمریکا هلدینگ خلیج فارس و ۳۹ شرکت تابعه را در فهرست سیاه تحریم‌ها قرار داد و تلاش کرد در آستانه سفر نخست وزیر ژاپن به ایران جنگ روانی به راه بیندازد که از آبان ماه پنج شرکت کلیدی این هلدینگ را در لیست تحریم‌ها قرار داده بود.

در لیست اعلامی دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران از ۱۰ شرکت پتروشیمی که در لیست سیاه قرار گرفتند نام پنج شرکت هلدینگ خلیج فارس شامل پتروشیمی‌های بندرامام، بوعلی، پارس، نوری و تندگویان به چشم می‌خورد.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی: تحریم پتروشیمی ادامه یک راه بن‌بست برای واشنگتن است، زیرا پتروشیمی را مثل نفت نمی‌توان رصد کرد، ما کار خودمان را می‌کنیم. صادرات پتروشیمی همچنان ادامه خواهد داشت و مشکلی برای دور زدن تحریم‌ها نداریم

حالا آمریکا دوباره نام این شرکت‌ها را در لیست تحریمی جدید خود آورده در حالی که گزارش‌های رسمی و تایید شده از این پتروشیمی‌ها نشان می‌دهد تحریم خللی در روند تولید و صادرات این شرکت‌ها ایجاد نکرده است.

استفاده از قابلیت همسایگان برای دور زدن تحریم‎‌های پتروشیمی

به گفته «رضا امیری»، مدیرعامل سابق شرکت پتروشیمی بندرامام - شرکتی که نام آن در لیست جدید تحریم‌ها قرار دارد - ایران می‌تواند با تکیه بر صادرات محصولات پلیمری آسیب تحریم‌های پتروشیمی را به حداقل برساند.

امیری در گفتگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، با اشاره به تنوع محصولات پلیمری و امکان صادرات زمینی آن، ادامه داد: در تحریم‌های گذشته نیز ایران از قابلیت کشورهای همسایه و بازار این کشورها برای صادرات محصولات پتروشیمی استفاده کرده نیز می تواند از این فرصت بهره ببرد. وی افزود: بازار افغانستان و عراق همیشه برای ایران مغتنم بوده و از آن استفاده می‎کردیم. امیری با اشاره به تحریم هلدینگ خلیج فارس، تاکید کرد: شاید دلیل تمرکز آمریکا بر این شرکت پتروشیمی، تولیدات مایع آن باشد زیرا برای حمل و نقل محصولات مایع پتروشیمی مانند آروماتیک‎ها باید از کشتی استفاده شود. همچنین بیشتر مشتریان این محصولات نیز در همسایگی ایران نیستند و این می‎تواند کار را تا حدی مشکل کند. وی حمل و ذخیره‎سازی محصولات پتروشیمی از طریق کشتی و بازارهای هدف این محصولات را قابل‌رصد دانست و گفت: امیدواریم راهکاری پیدا شود تا از این مرحله نیز عبور کنیم.