«شایان آرانی» در تحلیل اظهارات اخیر وزیر اقتصاد مبنی‌بر جذب سرمایه‌های مردمی پیش‌بینی کرد:
احتمال تکرار خطر تامین کسری بودجه از بازار سرمایه
رامتین موثق
وزیر اقتصاد اول آذرماه در همایش سالانه بورس، به ایراد سخنانی پرداخت که رنگ و بوی شعارهای قدیمی دولتمردان را درباره بازار سرمایه داشت. سیدعلی مدنی‌زاده در این همایش ابتدا به بررسی چالش‌های اقتصادی ایران، از جمله کسری بودجه و تورم، پرداخت و درباره راهکارهای تامین کسری بودجه و رفع ناترازی‌ها مطالبی را تشریح کرد. او یکی از این برنامه‌های بلند‌مدت را توجه به بازار سرمایه برای جذب سرمایه‌های مردمی دانست.
در شرایط کنونی کشور تورم بالاست، دورنمای اقتصادی به شدت غبارآلود است. تحریم‌ها همچنان حاکمند و تلاطم‌های ارزی گریبان‌گیر اقتصاد شده‌اند. رشد اقتصادی دچار چالش جدی است و وضعیت تدوین بودجه نیز روشن نیست. بنابراین نمی‌توانیم تمام این مشکلات را فراموش کنیم و به فکر جذب سرمایه‌های خرد و مردمی برای تامین مالی فعالیت‌های صنعتی و تولیدی باشیم
مدنی‌زاده توضیح داد: «بهبود فضای کسب‌وکار، مقررات‌زدایی و افزایش بهره‌وری از محورهای اصلی این مسیر است. در عین حال، ساختار تأمین مالی کشور باید اصلاح شود؛ امروز حدود 80 درصد تأمین مالی تولید از طریق بانک‌هاست و سهم بازار سرمایه بسیار پایین است. دولت تلاش دارد منابع راکد خانوارها را به سوی تولید هدایت کند تا هم رشد اقتصادی افزایش یابد و هم ارزآوری کشور تقویت شود.» او تصریح کرد که دیگر چاره‌ای جز حرکت جهشی به سوی بازار سرمایه نیست!
دولت می‌خواهد کسری بودجه را
از بورس تامین کند؟!
این روزها وضعیت بورس مطلوب است و رشدهای زیادی را تجربه می‌کند. به اعتقاد رئیس سازمان بورس، اعتماد بسیاری از سهامداران بازگشته است اما بسیاری از کارشناسان در تحلیل رشد بورس و سخنان وزیر هشدار می‌دهند که شاید دولت مجددا مانند سال 96 قصد دارد کسری بودجه خود را از طریق بورس جبران کند.
در همین راستا، آراد پورکار، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، تاکید کرد که خطر کسری بودجه از بازار سهام رفع نشده و همچنان باید در معاملات، آن را لحاظ کرد. به گفته او، دولت قصد دارد بخشی از کسری بودجه را از مسیر بازار سرمایه جبران کند، اما شرایط مشابه سال ۹۹ فراهم نیست و نمی‌تواند شرایطش را ایجاد کند.
این تحلیلگر همچنین درباره شرایط بازار سرمایه در شش ماه دوم سال، پیش‌بینی کرد: «۶ ماه از سال گذشته، اما ۵۰ درصد اوراق دولتی هنوز منتشر نشده است. این یعنی در ماه‌های پایانی سال فشار عرضه اوراق تشدید می‌شود. این روند می‌تواند جذابیت سهام را کاهش دهد، زیرا با نرخ بهره بالای ۴۰ درصد، اوراق دولتی به رقیبی جدی برای بازار سهام تبدیل می‌شوند.»
در این گزارش ابتدا به ارزیابی سخنان وزیر درباره بورس و سپس تحلیل تامین کسری بودجه از بازار سرمایه، پرداخته شده است.
پیش‌فرض وزیر اشتباه است
یک کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، اظهارات مدنی‌زاده را درباره جذب سرمایه‌های خرد مردم و به‌کارگیری آن برای تامین مالی تولید، تکراری خواند و تاکید کرد که پشت چنین اظهاراتی، یک پیش‌فرض اشتباه قرار گرفته است.
شاهین شایان آرانی توضیح داد: این پیش‌فرض چنین است که سیاست‌گذار تصور می‌کند فضای کسب‌وکار مطلوب، دورنمای مثبت سرمایه‌گذاری و در کل، آن ثبات و اطمینانی که سرمایه‌گذار از فضای سرمایه‌گذاری طلب می‌کند، وجود دارد و با این پیش‌فرض است که قصد دارد سرمایه‌گذاری‌های خرد را برای خط تولید جذب کند.
او افزود: مشکل من با این پیش‌فرض است؛ در شرایط کنونی کشور، تورم بالاست و امیدی به کاهش آن نیست، دورنمای اقتصادی به شدت غبارآلود است و اکنون حتی نمی‌دانیم در 6 ماه دیگر از لحاظ اقتصادی در چه وضعیتی قرار داریم. تحریم‌ها همچنان حاکمند و تلاطم‌های ارز گریبان‌گیر اقتصاد شده‌اند. رشد اقتصادی دچار چالش جدی است و وضعیت بودجه نیز روشن نیست که چطور می‌خواهد تدوین شود.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرد: نمی‌خواهیم تنها با شعار حرف بزنیم و قصد داریم عملیاتی و واقعی فکر کنیم. بنابراین درباره فضا و اکوسیستم اقتصادی در ایران صحبت می‌کنیم که دچار چالش‌های جدی است و نمی‌توانیم تمام این مشکلات را فراموش کنیم و به فکر جذب سرمایه‌های خرد و مردمی برای تامین مالی فعالیت‌های صنعتی و تولیدی باشیم.
شاهین شایان آرانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: تامین کسری بودجه دولت از بورس بازار را به حباب می‌کشاند، قیمت‌ها را به طور کاذب بالا می‌کشد و دوباره درگیر همان مشکلاتی می‌شویم که در گذشته تجربه کرده بودیم
به اعتقاد او، سیاست‌گذار صورت مسئله را اشتباهی تعریف کرده است زیرا با تمام این چالش‌ها در ابتدا باید پرسید که با مسائل کلیدی چه باید کرد و سپس به فکر تامین مالی تولید از طریق جذب سرمایه‌های خرد بود.
در شرایط مطلوب
خود سرمایه‌گذاران می‌آیند
شایان آرانی درباره شرایط جذب سرمایه‌گذاران خرد به بازار سرمایه برای تامین مالی بخش تولید، عنوان کرد: در شرایطی که تورم پایین است، دورنمای اقتصادی روشنی داریم، تلاطم‌های ارزی وجود ندارد، تحریم‌ها رفع شده است و بحران‌های بین‌المللی نداریم و در حالت کلی، یک ثبات نسبی حاکم است؛ مشخص می‌شود از کدام مکانیسم‌ها برای جذب سرمایه‌های خرد می‌توان استفاده کرد.
او با تاکید بر اینکه در شرایط ثبات خود سرمایه‌گذاران و سهامداران خرد وارد بازی و فضای بازار سرمایه می‌شوند، ادامه داد: در بازار سرمایه طیف سهامداران معمولا به 2 یا 3 دسته تقسیم می‌شوند؛ سرمایه‌گذاران خرد که افرادی با منابع کوچک هستند، سرمایه‌گذاران متوسط و سرمایه‌گذاران بزرگ که معمولا سازمان‌ها و نهادها هستند. سرمایه‌گذاران بزرگ بازی را بلدند و ورود و خروج آن‌ها بموقع است. این سهامداران بزرگ در ایران معمولا دولتی هستند و اگر بخواهند برای به هم ریختن بازار از آن خارج شوند، جلوی آن‌ها را می‌گیرند. در عوض سهامداران خرد افرادی فراری هستند و ورود آن‌ها به بازار عموما هیجانی و بدون دانش و تجربه است بنابراین باید بر فعالیت سهامداران خرد نظارت و کنترل‌های بهتری صورت بگیرد که کسی از آن‌ها سوءاستفاده نکند.
این کارشناس تاکید کرد که با فرض حاکم بودن شرایط «گل و بلبل» بر فضای بازار سرمایه، سهامداران خرد را می‌توان از طریق ایجاد ابزارهای مالی مربوط به خودشان، به بازار سرمایه جذب کرد.
کارشناس ارشد بازار سرمایه: یکی از مشکلات جدی نظام حاکمیتی بازار سرمایه کشور ما اینست که سازمان بورس به شدت تحت نفوذ وزارت اقتصاد است و این ارتباط و نفوذ غلط باعث می‌شود که احتمال تکرار خطر تامین کسری بودجه از بورس به وجود آید زیرا اگر وزیر اقتصاد تشخیص دهد برای کسری بودجه نیاز دارد که از روش‌های دیگر، ازجمله بورس استفاده کند، به دلیل نفوذ خود مانعی در استفاده از این روش ندارد مگر اینکه با وزیری به شدت اخلاقی و حرفه‌ای مواجه باشیم
شایان آرانی درباره ابزارهای مالی جذب سرمایه‌گذاران خرد، مطرح کرد: برای مثال می‌توان صندوق سرمایه‌گذاری خاص تخصصی برای طرح‌ها و پروژه‌های صنعتی تولیدی در داخل کشور از طریق بورس درست کرد. می‌توان سهام را به سهامداران خرد در این صندوق‌ها واگذار کرد و در این شرایط خیال سهامدار نیز راحت است زیرا یک مدیر حرفه‌ای بر کار سبد سرمایه‌گذاری نظارت دارد که دولتی هم نیست. یک شرکت سرمایه‌گذاری تخصصی می‌تواند از طریق این سبدها 5 تا 6 طرح صنعتی و تولیدی را از طریق منابع مردم و سهامداران خرد تامین مالی کند و سهامدار خرد هم با خیال راحت وارد این سرمایه‌گذاری می‌شود چرا که سبد سرمایه‌گذاری متنوع است، ریسک‌های آن شناسایی شده است و غیره.
تامین کسری بودجه از بورس،
بی‌اعتباری بازار را تشدید می‌کند
این تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در ادامه، احتمال تکرار تامین کسری بودجه از بورس را قوی دانست.
به گفته شایان آرانی، یکی از دلایل احتمال تکرار این خطر این است که شورای بورس و سازمان بورس به شدت تحت تأثیر و نفوذ وزیر اقتصاد و دارایی هستند و این یک ایراد جدی به ساختار بازار سرمایه کشور است.
او افزود: یکی از مشکلات جدی نظام حاکمیتی بازار سرمایه کشور ما اینست که سازمان بورس به شدت تحت نفوذ و تاثیر وزارت اقتصاد است و اعضای هیأت مدیره سازمان و شورا و حتی مدیرعامل سازمان بورس را به نوعی وزیر اقتصاد و دارایی انتخاب می‌کند و با این کار، استقلال بورس قربانی می‌شود و چون این ایده از لحاظ ساختاری وجود دارد، فرقی ندارد وزیر یا رئیس سازمان بورس چه شخصی باشد؛ این ارتباط و نفوذ غلط باعث می‌شود که احتمال تکرار این خطر به وجود آید زیرا اگر وزیر اقتصاد تشخیص دهد برای کسری بودجه نیاز دارد که از روش‌های دیگر، ازجمله بورس استفاده کند، به دلیل نفوذ خود مانعی در استفاده از این روش ندارد مگر اینکه با وزیری به شدت اخلاقی و حرفه‌ای
مواجه باشیم.
بی‌اعتباری بیشتر بازار سرمایه
این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر فراهم بودن شرایط تامین کسری بودجه از بورس، درباره تبعات آن هشدار داد: تامین کسری بودجه دولت از بورس بازار را به حباب می‌کشاند، قیمت‌ها را به طور کاذب بالا می‌کشد و دوباره درگیر همان مشکلاتی می‌شویم که در گذشته تجربه کرده بودیم.
شایان آرانی ادامه داد: برخی از سهامداران خرد که هیجان‌زده می‌شوند، وارد بازی می‌شوند تا سهام را بخرند و تصور می‌کنند این قیمت‌های بالا ادامه پیدا خواهد کرد در صورتی که این افزایش قیمت تنها یک حباب است و زمانی که کار دولت تمام شود، بازار دوباره سقوط می‌کند و تنها عده‌ای سهامدار عمده از این قضایا به نفع خودشان استفاده می‌برند.
او در پایان تصریح کرد که استفاده دولت از بورس برای تامین کسری بودجه، بی‌اعتباری بازار سرمایه را تشدید می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید