کارشناس انرژی:
دولت فقط یک سوم پول صادرات نفت را وصول می‌کند
یک کارشناس ارشد انرژی عنوان کرد: بخش عمده‌ای از نفت ایران یا با تخفیف زیاد فروخته می‌شود، یا در قالب تهاتر و اعتبار معامله شده، یا پولش هنوز به‌دلیل مسیرهای غیربانکی قابل انتقال نیست. به همین دلیل است که در ظاهر، آمار صادرات رکورد می‌زند، اما خزانه دولت از آن سهم واقعی اندکی می‌برد.
عبدالله باباخانی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، درباره آمارهای افزایش صادرات نفت ایران، اظهار کرد: به عنوان یک کارشناس انرژی از اینکه ایران نفت بیشتر بفروشد که قطعا خوشحال می‌شوم، اما از منظر تجزیه و تحلیل و پاسخ به پرسش باید گفت که در ماه‌های سپتامبر و اکتبر، موسسه تانکرترکرز از افزایش صادرات نفت ایران به‌ترتیب تا ۱.۹ میلیون و ۲.۳ میلیون بشکه در روز خبر داده است. گزارش رسمی وزارت نفت نیز، به نقل از خبرگزاری مهر، تایید می‌کند که میانگین روزانه دو میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه ثبت شده؛ رقمی که در ۱۵ ماه گذشته بی‌سابقه است. اما در همین زمان، برخی منابع از پایان سهمیه خرید نفت پالایشگاه‌های چینی در آستانه سال جدید میلادی خبر می‌دهند. سوال ساده است: اگر سهمیه خریداران اصلی رو به پایان است، پس این نفت اضافی به کجا می‌رود؟
او افزود: پاسخ در سه لایه است. اول پیش‌خرید زمستانی است که پالایشگاه‌های چینی معمولا در پایان سه‌ماهه سوم میلادی، خرید زمستانی خود را جلوتر انجام می‌دهند تا پیش از بسته‌شدن سهمیه‌ها، مخازن‌شان پر شود. در نتیجه، رشد صادرات سپتامبر و اکتبر احتمالا ناشی از تحویل خریدهایی است که ماه‌ها قبل انجام شده‌اند. همچنین بخشی از نفت ایران از مسیر مالزی، اندونزی یا امارات به چین می‌رسد. در آمار تانکرترکرز که بر مبنای ردیابی نفتکش‌هاست، این محموله‌ها به‌عنوان صادرات ایران ثبت می‌شوند، اما در آمار واردات رسمی چین شاید تا ماه‌های بعد ظاهر شوند. مهمتر اینکه، افزایش حجم نفت ذخیره‌شده روی آب نشان می‌دهد بخشی از صادرات هنوز تخلیه نشده و به‌صورت floating storage (ذخیره شناور) در انتظار مقصد یا معامله بعدی است. در آمار، صادرات بالا می‌رود، اما فروش واقعی هنوز قطعی نیست.
این تحلیلگر اقتصاد انرژی تصریح کرد: بنا بر گفته سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، از ابتدای سال تا امروز تنها ۳۲ درصد از درآمدهای نفتی محقق شده و ۳۲۲ همت عدم تحقق وجود دارد. این رقم به‌خودی‌خود یعنی از هر سه بشکه نفت صادرشده، دولت فقط پول یک بشکه را دریافت کرده است. او درباره دلایل این امر توضیح داد: بخش بزرگی از صادرات نفت ایران به‌ویژه به چین، نقدی نیست. معمولا در قالب تهاتر با کالا، خدمات یا بدهی انجام می‌شود. بخشی از پول‌ها نیز در حساب‌های واسطه‌ای در کشورهای ثالث باقی می‌ماند و امکان انتقال مستقیم به حساب‌های بانک مرکزی یا خزانه‌داری وجود ندارد. نتیجه آن است که صادرات انجام شده، اما درآمد قابل وصول برای بودجه عمومی نیست.
به گفته باباخانی، نفت ایران معمولا با تخفیف‌های سنگین 5 دلار تا ۱۵ دلار فروخته می‌شود و بخشی از ارز نیز به‌صورت یوان غیرقابل تبدیل تسویه می‌گردد. در نتیجه، حتی اگر حجم صادرات بالا باشد، ارز حاصل از آن معادل بودجه‌ای ندارد و در حساب خزانه قابل ثبت نیست.
دیدگاه تان را بنویسید