رئیس اتاق مشترک دو کشور با بی‌ثمرخواندن سفر مدنی‌زاده به «دوشنبه» ازمنظر وضع موجود و تحریم‌ها:
بازدید مقامات از تاجیکستان درنهایت به «احوال‌پرسی» ختم می‌شود!
رامتین موثق
با محدود شدن روابط تجاری ایران با دنیا پس از تشدید تحریم‌ها در سال 1397، توجه ایران نیز به کشورهای همسایه، و به خصوص کشورهای آسیای میانه، بیشتر و گام‌هایی برای افزایش مبادلات برداشته شد.
یکی از کشورهایی که سعی در حفظ روابط دوستانه با ایران دارد، تاجیکستان است. وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران، نیز دوشنبه 22 مهر، در مجمع بین‌المللی سرمایه‌گذاری که در دوشنبه تاجیکستان برگزار شد بر توسعه همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی ایران و تاجیکستان تاکید کرد.
علی مدنی‌زاده، اظهار داشت: «دیدار اخیر رؤسای جمهور ایران و تاجیکستان نقطه عطفی در روابط دو کشور بود که با امضای 23 سند همکاری به ارزش نیم میلیارد دلار، عزم جدی برای تعمیق مشارکت اقتصادی را نشان داد.» وزیر اقتصاد افزود: «چشم‌انداز مشترک برای افزایش تجارت فراتر از 500 میلیون دلار، با توافق‌هایی در زمینه حمل‌ونقل، گمرک، شیلات، معدن و کشاورزی، پایه‌های این همکاری را مستحکم کرده است.» مدنی‌زاده همچنین درباره امکانات سرمایه‌گذاری بیان داشت: «تاجیکستان با ظرفیت‌های گسترده در انرژی سبز، معدن و منابع آبی، بستری مطمئن برای سرمایه‌گذاری است. ایران، علی‌رغم تحریم‌ها، با تمرکز بر تنوع‌بخشی و نوآوری، آماده همکاری منطقه‌ای به ویژه با تاجیکستان در حوزه‌های انرژی پاک، اقتصاد دیجیتال، حمل‌ونقل، کشاورزی، دارو و صنایع معدنی است.»
اسنپ‌بک، فرصتی ویژه برای توسعه و تعمیق روابط دو کشور!
مدنی‌زاده در حاشیه شرکت در مجمع بین‌المللی سرمایه‌گذاری تاجیکستان، با امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور این کشور، نیز دیدار و گفت‌وگو کرد. او در این دیدار با ابراز سپاس از فرصت فراهم‌شده برای ملاقات اعلام کرد که حامل پیام سلام گرم و صمیمانه جناب آقای مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران، به رئیس‌جمهور تاجیکستان است.
وزیر اقتصاد که مدتی است ادعا دارد می‌توان تهدیدات مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها را به فرصت تبدیل کرد، با اشاره به شرایط ویژه ایجاد شده پس از تجاوزات اسرائیل و آمریکا علیه ایران، برقراری اسنپ‌بک و تشدید تحریم‌ها، این وضعیت را فرصتی ویژه برای توسعه و تعمیق روابط دو کشور دوست و برادر توصیف کرد. مدنی‌زاده ادامه داد: «در این راستا، ظرفیت‌های قابل توجهی برای همکاری در زمینه‌های مختلف فراهم شده است؛ از جمله در سرمایه‌گذاری و پروژه‌های زیرساختی شرکت‌های ایرانی آماده حضور فعال در اجرای طرح‌های عمرانی، نیروگاهی، راه‌سازی، مسکن و توسعه شهری در تاجیکستان هستند. در حوزه انرژی و برق همکاری در احداث نیروگاه‌های برق‌آبی، خطوط انتقال برق تاجیکستان- افغانستان- ایران، و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از محورهای عملی همکاری به شمار می‌رود.»
وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران با تاکید بر توانمندی‌های بالای شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در اجرای پروژه‌های بزرگ، اظهار داشت: «تقویت حضور این شرکت‌ها در تاجیکستان، علاوه بر توسعه زیرساخت‌ها، موجب انتقال دانش فنی و فناوری مهندسی ایران به این کشور نیز خواهد شد. همچنین ایران و تاجیکستان می‌توانند نقش مهمی در زنجیره تأمین منطقه‌ای در حوزه‌های انرژی، دارو، کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی ایفا کنند و با هم‌افزایی ظرفیت‌ها، جایگاه اقتصادی خود را در منطقه ارتقا دهند.»
اما آیا ظرفیت‌های ارتباط دو کشور تنها نیم میلیارد دلار است یا فرصت‌های بیشتری هم وجود دارد که به آن‌ها توجهی نمی‌شود؟ روابط ایران و تاجیکستان پس از فعالسازی مکانیسم ماشه چه تغییراتی می‌تواند داشته باشد؟ برای پاسخ به این سوالات، «توسعه ایرانی» گفت‌وگویی با رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان داشته است که مشروح آن را می‌خوانید.
تمایل تاجیکستان
برای ارتباط بیشتر با ایران
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره ارزیابی خود از روابط اقتصادی بین دو کشور، عنوان کرد: تاجیکستان کشوری در حال توسعه است و به خوبی هم این توسعه را مدیریت می‌کند. محمدحسین روشنک درباره امضای اسناد همکاری با تاجیکستان به مبلغ نیم میلیارد دلار، افزود: تاجیکستان تمایل بسیار زیادی برای رسیدن به توافقات بیشتر با ایران، حتی بیش از مقدار کنونی، دارد و بسیار علاقه‌مند به تداوم همکاری با جمهوری اسلامی ایران است.او با اشاره به اینکه تاجیک‌ها علاقه خود را به ایرانی‌ها مخفی نمی‌کنند، تصریح کرد که کشور ما هم امکانات بسیار خوبی برای همکاری با تاجیکستان دارد.
اقتصاد ایران «بی‌دروپیکر» است
این مقام تجاری درباره چالش‌های سدراه روابط اقتصادی ایران و تاجیکستان، اظهار کرد: اولین مشکل اینست که خودمان نمی‌دانیم چه می‌خواهیم بکنیم و اقتصاد ما به شدت بی‌دروپیکر است.
روشنک توضیح داد: ناهماهنگی دستگاه‌ها به صورتی است که وظیفه وزارت بازرگانی را وزارت کشاورزی انجام می‌دهد، کار وزارت کشاورزی را وزارت کشور به عهده می‌گیرد، کار صنعت ما را افرادی به دست گرفته‌اند که در وزارت نیرو سابقه فعالیت داشتند و متولی بخش معدن ما معلوم نیست. برای مثال راه، جاده، راه‌آهن و کشتی‌رانی هیچ ربطی به حوزه ساختمان‌سازی و مسکن ندارد در صورتی که در وزارت راه و شهرسازی، حوزه‌های مسکن، راه‌آهن، حمل‌ونقل جاده‌ای، کشتی‌رانی و بنادر با هم اداره می‌شوند. بنابراین اقتصاد ما هیچ سروسامانی ندارد.
به گفته او، نابسامانی اقتصاد نشان می‌دهد برنامه مشخصی در زمینه تجارت نداریم وگرنه تاجیکستان تمایل بسیار زیادی به افزایش مبادلات دارد زیرا هم آن‌ها کالاهایی دارند که ما می‌توانیم بخریم و هم ما کالاهایی داریم که با عقد قرارداد می‌توانیم به آن‌ها بفروشیم.
سفرها به احوال‌پرسی
تقلیل یافته است!
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان تاکید کرد: تمام سفرهایی که مقامات ایرانی، از جمله رئیس‌جمهور و وزرا، به دوشنبه دارند، تنها به «احوال‌پرسی» خلاصه شده است و بدون اینکه توافق عملی صورت بگیرد، به کشور بازمی‌گردند.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: تمام سفرهایی که مقامات ایرانی، به دوشنبه دارند، تنها به «احوال‌پرسی» خلاصه شده است و بدون اینکه توافق عملی صورت بگیرد، به کشور بازمی‌گردند. به نظر من کشور تاجیکستان میدان خوبی برای پیگیری همکاری‌های اقتصادی است ولی متاسفانه نه سفارت ما و نه دولت ما برنامه‌ای برای افزایش همکاری‌های اقتصادی نداشته و ندارد و تنها تمایل دارند که به صورت صوری اعلام کنند که روابط با تاجیکستان مطلوب است
روشنک ادامه داد: اکنون مسئول بخش ایرانی کمیسیون مشترک ایران و تاجیکستان در دوشنبه، وزارت نیرو است در صورتی که پیگیری کارهای اقتصادی و تجاری در تاجیکستان اصلا در اختیارات وزارت نیرو نیست و وظایف این وزارتخانه به این حوزه ارتباطی پیدا نمی‌کند.او خاطرنشان کرد: به نظر من تاجیکستان میدان خوبی برای پیگیری همکاری‌های اقتصادی است ولی متاسفانه نه سفارت ما و نه دولت ما برنامه‌ای برای افزایش همکاری‌های اقتصادی با این کشور نداشته و ندارند و تنها تمایل دارند که به صورت صوری اعلام کنند که روابط با تاجیکستان مطلوب است.
از دست رفتن فرصت‌های جذب سرمایه در حوزه گردشگری
این کارشناس درباره اشتراکات فرهنگی ایران و تاجیکستان، گفت: مردم تاجیکستان بیشتر از مردم ما به فردوسی و رستم علاقه‌مند هستند. مردم تاجیک بیشترین احترام را در تاریخ برای فردوسی قائلند به صورتی که رئیس‌جمهور تاجیکستان شاهنامه فردوسی را به تعداد خانواده‌ها و افراد کشور چاپ می‌کند و هدیه می‌دهد.
روشنک با اشاره به استفاده نکردن از ظرفیت‌های فرهنگی در ایران، بیان داشت: اما در مقابل ایران برنامه‌ای ندارد تا با توسعه مزار فردوسی یا توجه به شاهنامه اقداماتی انجام دهد که موجب جذب توریست از تاجیکستان شود.
او درباره استفاده نکردن از فرصت‌های جذب گردشگر، افزود: در نیشابور مزار «بکتاش ولی» موجود است و جمعیت بسیار بزرگی از افغانستان، ترکیه و بعضاً از کشورهای آسیای میانه از مریدان او هستند. آیا تنها یک قدم برای جذب گردشگر از این کشورها برداشته شده است؟ این عضو اتاق بازرگانی با بیان اینکه به امکانات سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری فرهنگی توجهی نمی‌شود، تصریح کرد: اگر در همین نیشابور به مزار «بکتاش ولی» توجهی می‌شد، با جذب گردشگر می‌توانستیم به راحتی صدها میلیون دلار، و یا حتی میلیاردها دلار، سرمایه‌گذاری خارجی جذب کنیم اما به دلیل برخی ایرادات اکنون کسی جرات نمی‌کند نامی از این مزار، یا حتی فردوسی، ببرد.
محمدحسین روشنک: مشکل گسترش روابط ایران و تاجیکستان اینست که اقتصاد ما به شدت بی‌دروپیکر و نابسامان است. اکنون مسئول بخش ایرانی کمیسیون مشترک ایران و تاجیکستان در دوشنبه، وزارت نیرو است در صورتی که پیگیری کارهای اقتصادی و تجاری در تاجیکستان اصلا در اختیارات وزارت نیرو نیست و وظایف این وزارتخانه به این حوزه ارتباطی پیدا نمی‌کند
قبل از ماشه هم
امکان تبادلات بانکی نبود
روشنک درباره تاثیر مکانیسم ماشه بر روابط میان ایران و تاجیکستان، اظهار کرد: تحریم‌ها هیچ تاثیری بین روابط ایران و تاجیکستان نمی‌تواند داشته باشد. او توضیح داد: قبل از فعالسازی ماشه هم نمی‌توانستیم از طریق بانک‌ها پولی حواله کنیم یا LC باز کنیم. با توجه به این قضایا، ما یک سیستم خاص تجارت با تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیانه میانی داشتیم و در این میان، راه ارتباطی با تاجیکستان ساده‌تر از کشورهای دیگر است؛ ممکن است ترکمنستان کمی ادای پایبند بودن به قوانین تجارت بین‌المللی را درآورد اما با فعالسازی مکانیسم ماشه، در روابط ایران با تاجیکستان، مانند روابط کشور با افغانستان، قزاقستان و ازبکستان تغییری حاصل نمی‌شود. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و تاجیکستان در پایان خاطرنشان کرد که قبل از فعالسازی مکانیسم ماشه نیز با کشورهایی نظیر تاجیکستان از طریق برخی روش‌های خاص مبادله داشتیم.
دیدگاه تان را بنویسید