یک کارشناس با اشاره به تاثیر راندمان پایین تمام بخش‌های تولید انرژی بر ناترازی:
اگر از آسمان یک پالایشگاه تهران دیگر نازل شود، باز کسری داریم
رامتین موثق
مدتی است خاموشی با منازل خداحافظی کرده است که البته دلیل آن به کاهش مصرف برق در پی تعادل نسبی دمای هوا برمی‌گردد؛ به این معنا که ناترازی برق را گرما و سرمای هوا مدیریت می‌کند.
در سال گذشته خاموشی‌ها در فصل سرما نیز تداوم داشت و علت آن به دلیل دام خاموشی پهن شده توسط دولت سیزدهم برای دولت جدید بود به صورتی که مخازن تمام نیروگاه‌ها تقریبا خالی شده بود. اما امسال به نظر می‌رسد این مشکل حل شده است. ایرنا در گزارشی نوشت: «ذخایر نفتِ گاز نیروگاهی کشور با رشد بی‌سابقه ۱۱۴ درصدی به مرز تاریخی ۳.۲ میلیارد لیتر رسید؛ رکوردی که زمستان بدون خاموشی را نوید می‌دهد.»
با توجه به این مسئله، امسال مسئولین ادعا می‌کنند که خاموشی در فصل سرما گریبان‌گیر کشور نمی‌شود؛ اما اکنون سوال اینست که تنها بخش خانگی از این خاموشی‌ها مصون خواهد بود یا بار دیگر برق صنایع در سایه روشنایی خانه‌ها قطع می‌شود؟
ادعای صادرات برق در عین افزایش واردات!
با کاهش تقاضای برق، مدیرعامل توانیر اعلام کرده است که صادرات برق به دو کشور افغانستان و پاکستان، به میزان 150 مگاوات، پس از کاهش نیازهای داخلی از سر گرفته شده است.
اما رجبی مشهدی یک خبر دیگر نیز داده است:از دو کشور ارمنستان و ترکمنستان به میزان 450 مگاوات برق وارد می‌شود. مدیرعامل توانیر در گفت‌وگو با ایلنا نیز ابزار امیدواری کرده که با برقرار خط ارتباط برقی ایران-روسیه در آینده نزدیک، واردات برق نیز افزایش یابد.
سوال اینست؛ چرا وزارت نیرو دست به صادرات برق زده در صورتی که کشور همچنان نیازمند واردات است؟
نبود بهانه برای کمبود سوخت نیروگاهی
یک تحلیلگر مسائل انرژی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره ارزیابی خود از ادعای پر شدن ذخایر سوخت نیروگاه‌ها، در ابتدا یادآور شد که حدود ۸۵ درصد برق کشور از طریق نیروگاه‌های گازسوز تولید می‌شود.
پویا نعمت‌اللهی درباره میزان تحویل سوخت به نیروگاه‌ها، اظهار کرد: در نیمه نخست امسال، طبق آمار وزارت نفت، تحویل گاز به نیروگاه‌ها حدود ۲ میلیارد متر مکعب بیشتر از سال گذشته بوده است و رقم نهایی آن در ۶ ماهه اول سال به حدود ۵۰.۲ میلیارد میلیارد متر مکعب می‌رسد.
یک کارشناس انرژی: استراتژی وزارت نیرو در زمینه صادرات برق در عین واردات همزمان، درست است. باید آمادگی پذیرش هرگونه نقش را، اعم از تولیدکننده، صادرکننده و واردکننده داشته باشم و تمام این نقش‌ها را بازی کنیم تا در منطقه به یک بازیگر مطرح تبدیل شویم
او با اشاره به رشد 37 درصدی تحویل گازوئیل به نیروگاه‌ها نسبت به سال پایانی دولت سیزدهم، افزود: همچنین آمار موجودی مفید نفتِ گاز نیروگاه‌ها در نیمه مرداد امسال در مقایسه با سال گذشته، حدودا ۶۰ درصد افزایش داشته است.
این کارشناس حوزه انرژی عنوان کرد: نایب‌رئیس مجلس هم اذعان کرده که با توجه به تحویل 3.2 میلیارد لیتر فرآورده مایع به نیروگاه‌ها، امسال نباید هیچ بهانه‌ای در این زمینه برای خاموشی‌ها وجود داشته باشد. وزارت نیرو در سال گذشته ادعا کرد که خاموشی‌های فصل سرد ناشی از کمبود سوخت است و در همین راستا، امسال وزارت نفت میزان بیشتری فرآورده تولید کرده و در اختیار نیروگاه‌ها گذاشته است و خاموشی‌های امسال بابت نبود سوخت نخواهد بود.
جریان‌سازی وزارت نیرو
برای توجیه خاموشی‌های نیمه دوم
نعمت‌اللهی مطرح کرد که هرچند امسال هیچ بهانه‌ای بابت خاموشی ناشی از کمبود سوخت وجود ندارد، اما تداوم خاموشی‌ها در فصل سرد قطعی است!
او درباره علت تداوم خاموشی‌ها توضیح داد: این خاموشی ناشی از کسری تولید خواهد بود؛ میزان تولید برق ایران ثابت است اما از طرف دیگر تقاضا مرتب در حال افزایش است و یک کسری یا ناترازی در این زمینه وجود دارد.
این تحلیلگر اقتصاد انرژی تصریح کرد: پس این ناترازی همچنان به قوت خود باقی است و ما در نیمه دوم سال قطعا خاموشی خواهیم داشت. وزارت نیرو هم جریان‌سازی خود را برای آماده‌سازی ذهنی قطع برق در نیمه دوم سال شروع کرده است.
نعمت‌اللهی درباره اینکه کدام بخش، خانگی یا صنعتی، مشمول قطعی برق خواهد شد، بیان کرد: طبق پروتکل‌های موجود برای بخش گاز، در فصول سرد سال، تامین گاز همه بخش صنایع، اعم از پتروشیمی و نیروگاه‌ها در اولویت دوم قرار می‌گیرد و اولویت اول بخش خانگی است.
او با اشاره به وضعیت مشابه در پروتکل قطعی برق، اضافه کرد: اولویت با تامین برق بخش خانگی است. پس به نظر می‌رسد بخش صنعتی در اولویت‌های بعد از بخش خانگی قرار می‌گیرد و برق آن‌ها هم قطعا قطع خواهد شد.
هدررفتن ذخایر نیروگاهی با راندمان پایین
این کارشناس مسائل انرژی در ادامه، یکی دیگر از دلایل تداوم قطعی برق را به علت میانگین راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران دانست.
نعمت‌اللهی با ذکر مثالی، گفت: برای مثال در بخش بنزین هم تقریبا دچار کسری یا ناترازی هستیم و این کمبود ناشی از فناوری تولید خودروهای ما است. اگر همین اکنون از آسمان یک پالایشگاهی هم به اندازه توان پالایشگاه تهران نازل شود و آن میزان فرآورده‌های لازم را به ما بدهد، تنها به مصرف یکسال می‌رسد و برای سال‌های بعد باز کسری رخ می‌دهد زیرا همان خودروها با همان فناوری تولید می‌شود و به همین دلیل، همچنان ناترازی حادث می‌شود.
او ادامه داد: اکنون میانگین راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران، که ۸۵ درصد برق کشور را تولید می‌کند، بین ۳۷ تا ۳۹ درصد است در صورتی که راندمان حرارتی نیروگاه سیکل ترکیبی مدرن، به بالای 85 درصد می‌رسد. پس حتی اگر میزان فرآورده مایع، یعنی سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها هم افزایش پیدا کند، باز میزان مشخص و ثابتی برق تولید می‌شود و به واسطه پایین بودن راندمان حرارتی، بقیه سوخت هدر می‌رود.
اکنون میانگین راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران، که ۸۵ درصد برق کشور را تولید می‌کند، بین ۳۷ تا ۳۹ درصد است در صورتی که راندمان حرارتی نیروگاه سیکل ترکیبی مدرن، به بالای 85 درصد می‌رسد. پس حتی اگر میزان فرآورده مایع، یعنی سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها هم افزایش پیدا کند، باز میزان مشخص و ثابتی برق تولید می‌شود و به واسطه پایین بودن راندمان حرارتی، بقیه سوخت هدر می‌رود
این تحلیلگر حوزه انرژی تاکید کرد: اگر راندمان حرارتی بالا برود، برق بیشتری به ازای افزایش تحویل میزان فرآورده نیز تولید و چندین میلیارد متر مکعب در مصرف گاز صرفه‌جویی می‌شود اما این اتفاق نمی‌افتد و بنابراین مادامی که این بازدهی نیروگاه حرارتی تغییر نکند، ما نباید انتظار افزایشی در تولید برق به ازای افزایش دریافت سوخت به نیروگاه‌ها داشته باشیم و این مقدار تولیدی هر سال هم کمتر می‌شود.
ایران باید تمام نقش‌ها را بپذیرد
نعمت‌اللهی همچنین درباره استراتژی وزارت نیرو در زمینه صادرات برق در عین واردات همزمان، اظهار داشت که این استراتژی درست است و باید وجود داشته باشد.
او درباره این استراتژی توضیح داد: در مقاطعی از سال هرچه برق تولید می‌کنیم به مصرف می‌رسد در صورتی که اگر بخواهیم در منطقه یک بازیگر موثر در حوزه انرژی باشیم، نباید تمام تولید خود را مصرف و یا حتی تمام تولید خود را صادر کنیم و باید برای این بازی، نقش‌های مختلفی بپذیریم.
این کارشناس اقتصاد انرژی افزود: ترکیه گاز تولید نمی‌کند اما چرا اکنون به هاب تبدیل شده است؟ زیرا از ایران و کشورهای دیگر گاز می‌گیرد و قسمتی از آن را مصرف و قسمت دیگر را توزیع می‌کند. بنابراین باید آمادگی پذیرش هرگونه نقش را، اعم از تولیدکننده، صادرکننده و واردکننده داشته باشم و تمام این نقش‌ها را بازی کنیم تا به یک بازیگر مطرح تبدیل شویم.
نعمت‌اللهی با اشاره به تاثیر ناچیز صادرات 150 مگاواتی بر ناترازی 25 هزار مگاواتی، در نهایت خاطرنشان کرد: برای تبدیل شدن به بازیگر منطقه‌ای، می‌توانیم از محلی صادرات داشته باشیم اما از محل دیگر واردات انجام دهیم پس سیاست وزارت نیرو در بخش صادرات برق و واردات از محل دیگر، کاملا درست است.
بازدارندگی تحریم و
ناترازی در نقش‌آفرینی ایران
هرچند که به گفته کارشناس فوق، ایران باید تمام نقش‌ها را بازی کند اما اکنون میزان این نقش بسیار پایین است. زمانی صنعت برق در ایران سرآمد منطقه بود و ایران نقش صادراتی مهمی در این زمینه بازی می‌کرد اما اکنون صادرات کشور تنها به پاکستان و افغانستان، به میزان 150 مگاوات محدوده شده است.
این نقش‌پذیری پایین به دو علت تحریم‌های بین‌المللی که بسیاری از بازارها را از ایران گرفته و برای مثال از اسفند سال گذشته، صادرات برق و گاز به عراق از دست رفت و دومی ناترازی داخلی است. در شرایطی که ایران برای تولید برق منازل شهروندان با چالش جدی مواجه است و میزان خاموشی‌ها هرساله بیش از سال دیگر می‌شود، نباید انتظار داشت که ایران بازیگری قوی در زمینه مبادلات و معادلات انرژی در منطقه باشد.
پویا نعمت‌اللهی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: امسال هیچ بهانه‌ای بابت خاموشی ناشی از کمبود سوخت وجود ندارد، اما تداوم خاموشی‌ها در فصل سرد به دلیل کسری تولید قطعی است. میزان تولید برق ایران ثابت است اما تقاضا مرتب در حال افزایش است و یک کسری یا ناترازی در این زمینه وجود دارد. وزارت نیرو هم جریان‌سازی خود را برای آماده‌سازی ذهنی قطع برق در نیمه دوم سال شروع کرده است
در شرایط ناترازی و تحریم تنها می‌توان به صادرات 150 مگاواتی به دو کشور افغانستان و پاکستان چشم دوخت در صورتی که اگر وارداتی وجود نداشت، همین میزان صادرات هم از دست می‌رفت.
دیدگاه تان را بنویسید