بعد از جنگ ۷ برابر نیاز کشور نقدینگی خلق شده است

به اعتقاد یک کارشناس اقتصادی، نظریه بانک مرکزی مبنی بر افزایش نرخ ارز منجر به بیشتر شدن تورم در کشور می‌شود و سیاست‌گذاری بر پایه این نظریه، موجب اتلاف منابع ارزی و افزایش نرخ ارز می‌شود، در حالی که تورم در ایران به دلیل نبود تناسب خلق نقدینگی و پول به نسبت عرضه کالا است.

علی صادقی همدانی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، اظهار کرد: در اقتصاد ایران دیدگاهی وجود دارد مبنی بر اینکه تورم از برآیند دو قسمت تورم کالاهای وارداتی و تورم کالاهای داخلی ایجاد می‌شود. بنابراین، چون افزایش نرخ ارز منجر به بالا رفتن بهای تمام شده کالاهای وارداتی می‌شود، از مسیر افزایش قیمت این کالاها، تشدید نرخ تورم را در پی خواهد داشت. بر اساس این دیدگاه نرخ ارز عامل اصلی تورم است و برای درمان تورم، نرخ ارز باید تثبیت شود. او افزود: اما این تحلیل، ساده کردن مساله است؛ تورم ریشه پولی دارد و مادامی که نقدینگی مازاد بر نیاز معاملاتی و مبادلاتی در اقتصاد خلق نشود، حتی اگر نرخ ارز افزایش یابد، امکان افزایش مستمر سطح عمومی کالاها و خدمات داخلی وجود ندارد. ممکن است افزایش نرخ ارز اثرات آنی و تکانه‌‌ای داشته باشد، اما تاثیر بنیادی و ماندگار 

نخواهد داشت.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی توضیح داد: مساله مهم در موضوع تورم، پولی شدن کسری بودجه دولت است. تورم در ایران از محل پولی شدن کسری بودجه تغذیه می‌شود که در عمل به دو روش اتفاق می‌افتد؛ روش اول، هنگامی است که کسری بودجه دولت، به طور مستقیم از طریق استقراض از بانک مرکزی تامین مالی می‌شود. روش دوم نیز وقتی اتفاق می‌افتد که دولت‌ها برای تامین مالی کسری بودجه اوراق بدهی منتشر می‌کنند و بانک‌ها و موسسات دولتی ملزم به خرید این اوراق می‌شوند. این دو روش گرچه مسیر اثرگذاری متفاوتی بر تورم دارند اما در انتقال بی‌انضباطی مالی دولت به شبکه پولی و بانکی کشور مشترک هستند. این وجه اشتراک عامل اصلی تورم در کشور است و هیچ ارتباط مستقیمی با نرخ ارز ندارد.

صادقی همدانی تصریح کرد: اگر دولت کسری بودجه نداشت یا مانند سایر اقتصادهای توسعه یافته از روش‌های غیرتورمی، کسری بودجه را تامین مالی و مدیریت می‌کرد، آنگاه افزایش نرخ ارز هرگز نمی‌توانست منجر به تورم و افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌ها شود. پس افزایش نرخ ارز، علت اصلی تورم نیست.

او عنوان کرد: بررسی آمار رشد نقدینگی و تولید ناخالص داخلی از تاریخ خاتمه جنگ تاکنون نشان می‌دهد، بیش از 7 برابر نیاز معاملاتی و معادلاتی کشور، نقدینگی خلق شده است. این نقدینگی تقاضای کل را 7 برابر رشد تولید ناخالص ملی افزایش داده است. زمانی که تقاضای کل بیشتر از عرضه کل افزایش یابد، باعث افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌ها خواهد شد.

این کارشناس خاطرنشان کرد: تورم در ایران به دلیل فقدان تناسب بین خلق نقدینگی و رشد عرضه کل کالا و خدمات در کشور به‌وجود می‌آید و ریشه ارزی ندارد.»