حذف ۵ میلیون مشمول!

امین قلعه‌ای

با گذشت سه ماه از اعلام سیاست اعطای بسته حمایتی به شهروندان از سوی دولت، نحوه اجرای این طرح در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مهمترین انتقاد از مجریان این طرح در دولت این است که هنوز جزئیات اجرای آن مشخص نیست.

به گفته منتقدان، انتشار اخبار متناقض درمورد نحوه اعطای بسته حمایتی بر ابهامات در این خصوص افزوده است. از آبان‌ماه سال جاری بود که دولت توزیع بسته حمایتی را در دستور کار قرار داد که بتواند بخشی از آسیب‌های ناشی از افزایش تورم و قیمت کالاها را در بازار که عمدتاً از جریان نوسان بازار ارز در سال جاری ایجاد شده بود، ترمیم کند. در این بین با گذشت دو ماه از شروع توزیع بسته‌های حمایتی و در حالی که سازمان برنامه و بودجه از واریز مبلغ و اعتبار مربوط به این بسته خبر داده است؛ همچنان بسیاری از شهروندانی که ظاهراً مشمول طرح می‌شوند، اعلام می‌کنند که تاکنون هیچ ۲۰۰ هزار تومانی به حساب آنها واریز نشده است. البته در برخی موارد این واریزها انجام شده و در بین بازنشسته‌ها و یا مستمری‌بگیران و برخی کارکنان دیگر پرداختی وجود داشته است، ولی وضعیت مابقی افرادی که مشمول می‌شوند روشن نیست.

تعداد مشمولان بسته حمایتی چقدر است؟

در چند روز اخیر برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که به دنبال انجام اصلاحاتی در طرح ارائه بسته حمایتی، پنج میلیون نفر از شمول اجرای این طرح خارج شده‌اند. نخستین ابهام جدی درباره «تعداد افراد مشمول دریافت این بسته نقدی» است با این توضیح که معاون اداری و مالی سازمان تأمین اجتماعی، تعداد کل مشمولان دریافت این بسته را صرفاً 6 میلیون و 150 هزار نفر اعلام کرده است . این در حالی است که بر اساس آمارهای اولیه تعداد مشمولان واقعی باید بیش از 11.5 میلیون نفر اعلام می‌شد؛ چراکه بر اساس اعلام عضو شورای عالی کار اگر بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی شاغل و بازنشسته در نظر گرفته شوند، هم اکنون این سازمان 11 و نیم میلیون نفر بیمه‌‌ شده دارد و از طرفی 3.5 میلیون نفر بازنشسته هم به این جمع اضافه می‌شوند که مجموع آنها حدود 15 میلیون نفراست!. در همین حال آمار تأمین اجتماعی نشان می‌دهد که بیش از 90 درصد مشمولان تأمین اجتماعی درآمدی کمتر از 3 میلیون تومان دارند. از سوی دیگر سازمان برنامه و بودجه در روزهای اخیر اعلام کرده است که اعتباری حدود ۱,۴۵۰ میلیارد تومان برای ۲۸ میلیون مشمول تأمین اجتماعی در بسته حمایتی ابلاغ و واریز شده است که بر اساس آن هفت میلیون خانوار کارگری که حدود ۲۸ میلیون نفر از مشمولان تأمین اجتماعی را شامل می‌شوند، بسته حمایتی ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی، با در نظر گرفتن تعداد نفرات خانوار، دریافت خواهند کرد. در حقیقت باید گفت در حالی برخی خبرها از این حکایت دارد که ممکن است دولت در اجرای بسته با مشکل تأمین مالی مواجه باشد که به نظر نمی‌رسد در آن بخش با توجه به محلی که در نظر گرفته شده مسأله‌ای وجود داشته باشد؛ چراکه منابع لازم برای توزیع بسته حمایتی نیز از محل مابه‌التفاوت ارز پتروشیمی‌ها تأمین می‌شود. نکته قابل‌تامل آنکه دولت مابه‌التفاوت ارز ۴۲۰۰ تا نرخ نیمایی که به حدود ۸,۰۰۰ تومان می‌رسد را از پتروشیمی‌ها دریافت می‌کند که رقم قابل‌توجهی است.

زیبنده نیست که بر اساس اعلام دستگاه‌های مسئول تمامی افرادی که دریافتی ماهانه آنها کمتر از سه میلیون تومان بوده به عنوان مشمول دریافت بسته حمایتی اعلام شوند، اما تعدادی از آنها سرگردان دریافت ۲۰۰ هزار تومانی باشند که به آنها وعده داده شده است

ابهامات دیگر اجرای طرح 

نکته ابهام‌برانگیز دیگر در اجرای طرح بسته حمایتی عدم اختصاص آن به بسیاری از مشمولان و به عبارت دقیق‌تر همان تعداد 6 میلیون نفر اعلامی از سوی تامین اجتماعی است. تا به امروز تعداد زیادی از بیمه‌شدگان تامین اجتماعی که حقوق دریافتی آنها کمتر از 3 میلیون تومان است، هیچ بسته حمایتی به حساب آنها واریز نشده است. سازمان تامین اجتماعی شماره تماس 1420 و کد دستوری #4*4* را برای پیگیری مشکل مشمولانی که بسته حمایتی به حساب آنها واریز نشده، اعلام کرد در حالی‌که عملاً به‌دلیل حجم بالای تماس با این شماره اعلامی، پاسخ صحیحی به مشمولان داده نمی‌شود و سامانه #4*4* نیز عملاً غیرفعال است! مسئولان سازمان تامین اجتماعی در این باره اعلام کرده‌اند کد دستوری جدید #8*142* را برای پیگیری مشکل مشمولانی که مبالغ بسته حمایتی به حساب آنها واریز نشده است، معرفی کردند. جالب آنکه این کد دستوری نیز پس از اینکه مشمولان کد ملی و شماره موبایل خود را در آن ثبت می‌کنند، هیچ پاسخ پیامکی را برای آنها ارسال نمی‌کند! ابهام بعدی که تا به امروز مسئولان مربوطه هیچ پاسخی به آن نداده‌‌اند، درباره مبالغ پرداختی در قالب این بسته حمایتی است؛ این بسته‌های نقدی برای خانوارهای یک‌ نفره، 100 هزار تومان، خانوارهای دو نفره، 150 هزار تومان، سه‌ نفره، 200 هزار تومان، چهار نفره، 250 هزار تومان و خانوارهای 5 نفره به بالا 300 هزار تومان پرداخت شده است؛ در حالی‌ که ظاهراً طبق مصوبه دولت قرار بوده کف این بسته 150 هزار تومان و سقف آن 350 هزار تومان باشد؛ یعنی در پرداختی‌های اخیر به هر یک از مشمولان، 50 هزار تومان کمتر از رقم مصوب پرداخت شده است!

در چند روز اخیر برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که به دنبال انجام اصلاحاتی در طرح ارائه بسته حمایتی، پنج میلیون نفر ازشمول اجرای این طرح خارج شده‌اند

برنامه‌ریزی غیردقیق و ضعف در اطلاع‌رسانی 

در پیش گرفتن سیاست‌های حمایتی در اقتصاد آن هم به صورت فوری نیازمند برنامه‌ریزی دقیق با اتکا به داده‌های آماری و اطلاعات دقیق است. دولتمردان در حالی امسال سیاست توزیع بسته حمایتی میان شهروندان را در دستور کار قرار دادند که به نظر می‌رسد اجرای این طرح به صورت شتابزده و بدون برنامه‌ریزی دقیق اشتباه بوده است. آنچنان که باعث تناقض‌گویی‌های آشکار از سوی متولیان اجرای طرح شده است. به عنوان مثال یکی از مدیران وزارت کار 24 دی‌ماه گفته بود که آن دسته از افرادی که یارانه دریافت نمی‌کنند مشمول بسته حمایتی نمی‌شوند. طبق مصوبه این طرح، شرط توزیع بسته حمایتی یارانه نقدی است، یعنی اگر کسی یارانه دریافت نکند، حتی اگر حقوق کمتر از 3میلیون تومان دریافت کند مشمول بسته حمایتی نمی‌شود و بازنشستگانی که حقوق کمتر از 3میلیون تومان دریافت می‌کنند، اما یارانه آنها حذف شده است باز هم مشمول بسته حمایتی نمی‌شوند. اما سازمان تأمین اجتماعی برای حمایت از بازنشستگانی که یارانه دریافت نمی‌کنند و حقوق کمتر از 3میلیون تومان دریافت می‌کنند، به تعداد محدودی مبلغ 200 هزار تومان طرح بسته حمایتی را واریز کرده است. به گفته این مقام مسئول، آن دسته از افرادی که یارانه دریافت می‌کنند، اما بعد از ازدواج یارانه خود را از خانواده جدا نکرده‌اند، در صورتی که حقوق کمتر از 3میلیون تومان داشته باشند مشمول بسته حمایتی می‌شوند. 

این مقام مسئول در وزارت کار در حالی بر این موضوع تاکید کرده است که اردلان معاون اداری ‌مالی سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید افرادی که پس از ازدواج یارانه دریافت می‌کنند، اما حساب یارانه را از خانواده خود جدا نکرده‌اند سهم بسته حمایتی آنها به حساب سرپرست قبلی واریز می‌شود. در این شرایط به نظر می‌رسد دولت و به‌ویژه سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان دو دستگاه اصلی و مسئول اجرای بسته حمایتی باید به طور واضح و شفاف در مورد چگونگی توزیع بسته حمایتی، نحوه پرداخت‌ها و مشمولان آن، تعداد و گروه‌هایی که تاکنون دریافت داشته‌اند و وضعیت مابقی افراد اطلاع‌رسانی کنند. 

به طورحتم زیبنده نیست که بر اساس اعلام دستگاه‌های مسئول تمامی افرادی که دریافتی ماهانه آنها کمتر از سه میلیون تومان بوده به عنوان مشمول دریافت بسته حمایتی اعلام شوند، اما تعدادی از آنها سرگردان دریافت ۲۰۰ هزار تومانی باشند که به آنها وعده داده شده است.