فروش نفت توسط نیروهای نظامی مغایر منافع ملی است

رامتین موثق

در تاریخ اقتصادی ایران انتشار برخی آمارهای حیاتی همیشه به بهانه سوءاستفاده دشمن از آنها برای ضربه زدن به امنیت ملی، غیرشفاف بودند. حال آمار تولید نفت نیز دچار همین سرنوشت و «محرمانه» شده است.

دیروز یک پایگاه خبری از نامه وزیر نفت درباره جلوگیری از انتشار آمار تولید نفت خام خبر داد. به گزارش میزنفت، درحالی‌ که آمارهای پرتناقضی از میزان تولید نفت توسط مدیران نفتی اعلام می‌شود، وزیر نفت در نامه‌ای خطاب به معاونان خود و شرکت‌های تابعه به آن‌ها دستور داده آمار تولید نفت ایران را محرمانه تلقی کنند.

جواد اوجی در این نامه، با موضوع «عدم انتشار رسمی آمار تولید نفت خام» به معاونان خود و مدیران عامل شرکت‌های اصلی و مدیران کل و روسای واحد‌های مستقل ستادی و سازمان‌های تابعه، نوشته است: «با توجه به حساسیت‌های مربوط به بازار نفت و تلاش برخی از رقبا جهت تحت فشار قرار دادن کشورمان به کاهش یا عدم افزایش تولید نفت خام لطفاً از انتشار و اعلام رسمی آمار تولید نفت خام و مصاحبه با رسانه‌ها در این زمینه اکیدا خودداری فرمایید.»

با تائید گزاره «کاهش صادرات روزانه نفت ایران» و« عدم تحقق نیمی از درآمدهای نفتی در قانون بودجه 1402»، وزیر در این نامه‌ اعلام کرده به‌هیچ‌عنوان میزان تولید نفت ایران اعلام نشود. نامه‌ای که به بهانه فشار اعضای اوپک به ایران جهت تثبیت تولید نفت نوشته ‌شده است. شاید در ظاهر، این بهانه خوبی برای مخفی کردن رقم تولید نفت ایران باشد، اما وزیر نفت فراموش کرده که اصولاً ایران از سهمیه تولید مشخص در اوپک مستثنی شده و چنین دلیلی نمی‌تواند منطقی باشد.

لازم به ذکر است در ابتدای دولت سیزدهم بود که گفته شد ظرفیت تولید نفت ایران به دوران پیش از تحریم‌ها بازگشته است؛ خبری که از سوی رسانه‌های دولتی، به افزایش تولید  3.8 میلیون بشکه در روز  معنی شد. گرچه شرکت ملی نفت اعلام کرد منظور احیای «ظرفیت» بود و نه «میزان تولید»، اما حواشی این موضوع باعث شد تا دیگر کسی به اعلام رقم تولید نپردازد.

فروش نفت توسط نیروهای مسلح

البته عدم انتشار آمار تنها مشکل نفت در این روزها نیست. مشکلات نفت شامل اجازه فروش آن به نیروهای مسلح براساس لایحه بودجه و تهاتر آن با چینی‌ها به بهانه سرمایه‌گذاری نیز می‌شود.

طبق کلیات بودجه 1403، دولت اجازه فروش نفت خام و میعانات گازی تا سقف ماهانه 134 همت را به منظور تقویت بنیه دفاعی به ستاد کل نیروهای مسلح داده است. براساس بند ب تبصره ۴ رابطه مالی دولت و نفت، دولت، ماهانه ۱۳۴ همت به عنوان تقویت بنیه دفاعی درنظر گرفته است. در این بند آمده است در صورت عدم تخصیص این بودجه شرکت ملی نفت ایران با هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه معادل نفت خام این رقم را به اشخاص حقوقی معرفی شده از سوی ستاد کل نیروهای مسلح واگذار کند.

در همین خصوص، رئیس انجمن شرکت‌های حفاری نفت و گاز اعلام کرد: تصمیم ما برای فروش نفت توسط نیروهای مسلح، اشتباه است و امکان دارد هر اتفاق بدی پشتش باشد. باید پیامدهای این تصمیمات بررسی و کنترل شوند. اما در وضعیت فعلی، ما بین شرایط بد و بدتر هستیم و به سطح خوب نرسیده‌ایم. همه کارهایی که می‌کنیم بد است؛ وقتی سوال می کنیم؛ می‌گویند اگر این کار را نکنیم، بدتر اتفاق می‌افتد! بنابراین اجازه دهید همین کار بد را انجام دهیم. هدایت‌الله خادمی در گفتگو با جماران، تاکید کرد: ضعیف بودن وزارت نفت باعث شده پای نهادهای دیگر برای فروش نفت کشور به خریداران باز شود؛ در حالی که مدیران کنونی نباید وزارتخانه‌ها و پست‌ها را بگیرند و کارش را برون‌سپاری کنند!

مهدی پازوکی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: نفت ایران ملی شده است و وظیفه فروختن آن با شرکت ملی نفت است. هر نهادی جز شرکت نفت در فروش نفت دخالت کند، مخالف منافع ملی است.‌ نیروی نظامی وظیفه تامین امنیت را دارد نه فروش نفت

قایم‌باشک بازی نفتی معنایی ندارد

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفت‌‌وگو با «توسعه ایرانی» محرمانه شدن آمار تولید نفت را غلط، ناصواب و بلااثر دانست و تاکید کرد فقط برای سوءاستفاده کردن می‌تواند مورد مصرف قرار گیرد.

آرش نجفی با بیان اینکه درباره آمار تولید نفت محرمانگی معنایی ندارد، گفت: باید مشخص کرد چند نفر از آن مطلع شوند. برای مثال وقتی بالای 10 نفر از آمار مطلع باشند قاعدتا این اطلاعات بین بیشتر از آن حلقه 10 نفره منتشر می‌شود. اگر هم زیر 10 نفر آمار واقعی را بدانند امکان سیاست‌گذاری برای صنعت نفت کشور سلب می‌شود.

او تصریح کرد که اگر قرار است آمار و اطلاعات غلط داده شود خب قطعا انحراف ایجاد می‌کند.

این فعال اقتصادی درباره انتشار آمار در ایران اظهار کرد: باگ اطلاعاتی آنقدر زیاد است و آنقدر شیوه‌ مدیریت اطلاعات ضعیف است، و ضعیف هم خواهد ماند، که می‌بینیم محرمانه‌ترین نامه‌ها قبل از اینکه به مخاطب برسد، در فضای مجازی منتشر می‌شود. نجفی با اشاره به اینکه آمار محرمانه بهانه‌ای است برای ایجاد عدم شفافیت، بیان کرد: همین اکنون می‌توان با دانستن نام یک کشتی، مشخص کرد این کشتی در کجای دنیا و با چه محموله نفتی وجود دارد. اینکه تصور کنیم دنیا از موازنات نفتی ایران بی‌خبر است گمانه و ذهنیت درستی نیست.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» محرمانه شدن آمار تولید نفت را غلط، ناصواب و بلااثر دانست و تاکید کرد: این محرمانگی فقط برای سوءاستفاده کردن می‌تواند مورد مصرف قرار گیرد

او در پایان خاطرنشان کرد: نفت یک کالا مانند الماس یا کاغذ نیست که بتوان با کیف آن را حمل کرد؛ از کشتی نفتی‌ای صحبت می‌کنیم که احجام آن به میلیون بشکه حساب می‌شود. برای چنین حجمی نمی‌توان قایم‌باشک بازی کرد.

فروش نفت توسط نیروهای مسلح مغایر منافع ملی است

یک کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» با انتقاد شدید از فروش نفت توسط نیروهای نظامی، مخالفت خود را با این طرح اعلام کرد. مهدی پازوکی بیان کرد: نفت ایران ملی شده است و وظیفه فروختن آن با شرکت ملی نفت است. نیروی نظامی وظیفه تامین امنیت را دارد نه فروش نفت. او به سابقه اجرای این طرح برای نیروی انتظامی اشاره کرد و گفت: هر نهادی جز شرکت نفت در فروش نفت دخالت کند، مخالف منافع ملی ملت ایران است.‌ همچنین این کار اشکال قانونی دارد و مغایر قانون اساسی است. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد:شرکت نفت باید نفت را بفروشد و مملکت هم یک خزانه داشته باشد که منابع حاصل از فروش در آن قرار گیرد و برای مملکت خرج شود.

پازوکی تصریح کرد: اکنون برای افزایش فروش نفت، باید تحریم‌ها را برداریم و با جهان تعامل کنیم.

او با اشاره به تعاملات اقتصادی کشورهای همسایه با جهان خاطرنشان کرد: باید از کشورهایی چون عربستان، امارات، قطر، آذربایجان و سایر همسایگان یاد بگیریم زیرا که اقتصاد کشور بسیار بسته است. مشکل اصلی ما بسته بودن اقتصاد و عدم تعامل با جامعه جهانی است.

آمارها به کمک دستاوردها می‌آیند

در کنار آمارسازی با هدف دستاوردسازی دولت، اکنون محرمانگی آمار هم به کمک دولت می‌شتابد تا بتواند دستاوردهای خود را بیشتر کند! با این  عدم شفافیت آمار تولید نفت، دیگر کسی منتقد نخواهد بود که چرا نفت به جای فروش، تهاتر می‌شود و چرا گام عملی برای رفع تحریم‌ها که فروش نفت ایران را کم کرده است، برداشته نمی‌شود؟