ماجرایی تکراری که بار دیگر خبرساز شد
پیتزا با روکش طلا و طعم تحریم اقتصادی
مهدی الیاسی، روزنامه نگار
در سال 1390 و در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف در شهر تهران بود که خبر عرضه و فروش بستنی‌هایی با روکش طلا در برج میلاد خبرساز شد. قضیه از این قرار بود که مسئول رستوران گردان برج میلاد تهران در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌های معتبر کشور اعلام کرد در این رستوران بستنی‌هایی با افزودن دو گرم و 30 سوت طلای خوردنی، عرضه می‌شود و قیمت هر عدد بستنی 400 هزار تومان است که با توجه به قیمت‌های سال 90 رقم قابل بسیار قابل‌ملاحظه‌ای بود.
همچنین اعلام شده بود این پودر طلای خوراکی در کشور آلمان تولید و به کشور وارد می‌شود. مدیر رستوران گردان برج میلاد تاکید کرده بود: این طلای خوراکی به دو صورت پودر و ورق نازک، تولید می‌شود و در بستنی‌ها از هر دو مدل طلای خوراکی بنا به درخواست مشتری استفاده خواهد شد. در کشورهای مختلف دنیا از پودر طلا استفاده می‌شود، اما ایران دومین کشوری است که از ورق طلا استفاده خواهد کرد. وی با بیان اینکه کسانی که می‌خواهند بستنی طلا را میل کنند باید یک روز قبل سفارش دهند، گفت: ساخت این بستنی یک روز طول می‌کشد! این خبر در آن روزها بسیار جنجال‌آفرین شد به نحوی که مدیریت وقت شهرداری تهران پس از چند روز عرضه این بستنی طلایی، ناچار شد جلوی فروش آن را در رستوران گردان برج میلاد بگیرد.
پیتزا با روکش طلا
در روزهای گذشته رویدادی مشابه بار دیگر در فضای مجازی خبرساز شد: فروش پیتزا با روکش طلا در اصفهان.
این خبر نیز بازتاب و واکنش قابل‌توجهی را به دنبال داشت، به نحوی که رئیس اتحادیه اغذیه و ساندویچ‌فروشان اصفهان از پیگیری برای یافتن فروشگاهی خبر داد که پیتزا با روکش طلا عرضه می‌کند. مصطفی موسوی گفت: «تاکنون چنین پیتزایی را مشاهده نکرده‌ایم، اما طی روزهای اخیر در این باره از ما سئوال شده است. بازرسان اتحادیه اغذیه و ساندویچ‌فروشان در حال بررسی هستند و پیگیری‌های لازم را در این زمینه انجام می‌دهیم.» این مقام مسئول تاکید کرد: «احتمالا عرضه چنین پیتزایی یک حرکت تقلیدی از بستنی با روکش طلا است که چند سال پیش فروش آن در برج میلاد تهران به شدت خبرساز شد.» او اعلام کرده چنانچه فروشگاهی که پیتزا با روکش طلا عرضه می‌کند، مشاهده شود، «برخورد لازم» با صاحبان فروشگاه صورت خواهد گرفت. رییس اتحادیه اغذیه و ساندویچ‌فروشان اصفهان عرضه پیتزا و بستنی با روکش طلا را دارای «تأثیر سوء‌فرهنگی» دانسته و تأکید کرده با این اقدامات باید مقابله شود.
ریشه واکنش‌ها در کجاست؟
عرضه و فروش کالاها و محصولاتی که خلاف شرع و خلاف قوانین جاری کشور نباشد علی‌الاصول فاقد اشکال است و هیچ کدام از قوانین کشور نیز مانعی برای تولید و فروش کالاهای لوکس قید نشده است. در فقه اسلامی نیز مانعی برای خرید و فروش کالاهای لوکس وجود ندارد و خرید و فروش آن مجاز است. بنا بر حدیث موثق نبوی که به صورت یک قاعده فقهی نیز درآمده است: الناس مسلطون علی اموالهم. یعنی مردم بر اموال‌‌شان مسلط هستند و پول‌‌شان را برای خرید هر کالای مشروعی، ولو آن که لوکس باشد می‌توانند هزینه کنند. یعنی نه کسی می‌تواند به تولیدکننده و فروشنده‌ای بگوید چرا یک بستنی یا پیتزای لوکس تولید کرده است و نه کسی می‌تواند به خریداری بگوید چرا آن کالای لوکس را خریده است؟ این اصل در مورد قواعد تجارت آزاد نیز صادق است و بنا بر اصول تجارت آزاد نیز نمی‌توان محدودیتی برای خرید و فروش کالاهای لوکس ایجاد کرد. اما ریشه این واکنش‌ها را در دو بخش باید جستجو کرد. یکی فرهنگ مبارزه با تجمل‌گرایی که یکی از اصول انقلاب اسلامی بود و علیه زندگی لوکس و تجملاتی خاندان سلطنت و خانواده‌های وابسته به دربار شکل گرفته بود و این قبیل اقدامات یادآور رفتارهایی است که در گفتمان انقلاب اسلامی از آن تحت عنوان اشرافیت یاد می‌شود. اما از نکته مهم‌تر و بحث‌برانگیزتر که موجب واکنش‌های عمومی شود، شرایط زمانی این اتفاقات است. چه به هنگام عرضه بستنی طلا در سال 1390 و چه الان که صحبت از فروش پیتزا با روکش طلاست، کشور در شرایط تحریم شدید اقتصادی قرار دارد و به واسطه تحریم‌های گسترده اقتصادی، بیش از 40 درصد از قدرت خرید شهروندان کاسته شده و این تورم در بخش کالاهای مصرفی و مواد غذایی نزدیک به 100 درصد بوده است. در این شرایط که عموم ایرانیان روزگار را به سختی می‌گذرانند و برای گذران امور و تامین حداقل‌های معیشتی با مشکلات بسیار دست و پنجه نرم می‌کنند انتشار این قبیل اخبار قطعا در مردم حس ناخوشایندی ایجاد می‌کند. این که بخش‌های بزرگ جامعه به دلیل تحریم‌ها برای تهیه حداقل‌های زندگی با چالش مواجه باشند و عده‌ای معدود، مبالغ گزاف برای خرید و مصرف بستنی و پیتزا با روکش طلا بپردازند، قطعا در حس همبستگی ملی و تقویت روحیه پایداری عمومی تاثیر منفی خواهد داشت. از سوی دیگر این طلای قابل‌خوردن، در داخل کشور قابل تولید نیست و چه به صورت پودر و چه به صورت ورق‌های نازک باید از کشور آلمان به ایران وارد شود. در این شرایط تحریم که فروش نفت ایران و در نتیجه درآمد ارزی کشور در حال کاهش است و از سوی دیگر مبادلات ارزی به سختی صورت می‌گیرد، خروج ارز از کشور برای این قبیل تقاضاهای مصرفی لوکس، فاقد هرگونه توجیهی است ولو آن که دلار آن نه از محل ارز دولتی یا سامانه نیما، بلکه از طریق بازار آزاد تهیه شده باشد.
خرید و فروش کالاهای لوکس و از جمله مواد غذایی لوکس، فاقد اشکال شرعی و قانونی است و حتی می‌تواند مانند بسیاری از شهرهای معروف دنیا به یکی از جاذبه‌های گردشگری تبدیل شود اما به نظر می‌رسد این ایده‌ها باید در شرایطی که اقتصاد کشور از فضای تحریم دور شده و در حالت رونق قرار دارد، اجرا شود
در شرایط کنونی حتی خروج یک دلار از کشور برای این قبیل مصارف کاملا لوکس، موجه نیست. اشکال فروش بستنی با روکش طلا در سال 1390 و پیتزا با روکش طلا در سال 1397 در این نکته نهفته است که بدترین شرایط زمانی برای اجرای آن در نظر گرفته شد، یعنی در اوج تحریم‌های اقتصادی نسبت به اجرای آن مبادرت شد. همانگونه که توضیح داده شد، خرید و فروش کالاهای لوکس و از جمله مواد غذایی لوکس، فاقد اشکال شرعی و قانونی است و حتی می‌تواند مانند بسیاری از شهرهای معروف دنیا به یکی از جاذبه‌های گردشگری تبدیل شود، اما به نظر می‌رسد این ایده‌ها باید در شرایطی که اقتصاد کشور از فضای تحریم دور شده و در حالت رونق قرار دارد و وضعیت اقتصادی عموم شهروندان رو به بهبود است اجرا شود تا واکنش عمومی را در پی نداشته باشد و حتی از آن استقبال نیز بشود.
دیدگاه تان را بنویسید