امین قلعه‌ای

 بالاخره تکلیف 13 هزار خودروی دپو شده در گمرک دیروز نهایی شد.خودروهایی که بعضا  بیش از یک سال در پارکینگ‌های گمرک دپو شده بودند و بسیاری از کارشناسان بازار خودرو، توقیف آنها را یکی از عوامل اصلی افزایش سرسامآور قیمت خودروهای داخلی در ماه‌های اخیر ارزیابی کرده بودند. مهدی اشرفی، رئیس کل گمرک دیروز در حاشیه نشست مدیران وزارت اقتصاد و دارایی با مجمع کارآفرینان در جمع خبرنگاران با اشاره به ترخیص خودروهای موجود در گمرک اظهار داشت: «بعد از ممنوعیت واردات خودروهای لوکس، بیش از ۱۲ تا ۱۳ هزار نفر برای خرید خودرو، پیش‌ ثبت‌نام کرده بودند که به ناچار باید این خودروها تحویل مشتری شود. از سوی دیگر گمرک باید ۴۲۰۰ میلیارد تومان درآمد گمرکی کسب می‌کرد که این درآمد معطل مانده بود. مجموع این دلایل موجب شد تا ترخیص خودروهای باقی‌مانده در گمرک با مصوبه هیات وزیران عملیاتی شود.» معاون وزیر اقتصاد ادامه داد:«خودروهایی که تا تاریخ ابلاغ این مصوبه در اماکن گمرکی و مناطق آزاد و ویژه، قبض انباره شده‌اند، با پرداخت حقوق و عوارض و انجام ثبت سفارش جدید، قابلیت ترخیص خواهند داشت که با ابلاغ وزارت صنعت به گمرک، ترخیص این خودروها از همین هفته آغاز می شود.»

خودروها به چه دلیل توقیف شده بودند؟

داستان توقیف خودورها در گمرک به فروردین ماه امسال باز می گردد. آنجاکه برخی رسانه‌ها از تخلفی بزرگ در ثبت‌سفارش خودرو خبر دادند. طبق اخبار منتشرشده، بیش از ۶ هزار و ۴۰۰ دستگاه خودروی وارداتی، در زمانی ثبت‌سفارش شده‌اند که سایت مربوطه بسته بوده و طبعا امکان سفارش‌گذاری وجود نداشته است. به‌عبارت بهتر، در دوره حدودا شش ماهه‌ای که دولت سایت ثبت‌سفارش را به روی واردکنندگان بسته بود، برخی شرکت‌های وارد‌کننده موفق به ثبت‌سفارش خودروهای موردنظر خود شده‌اند. این به بدان معنا بود که دربازه زمانی موردنظر، سایت ثبت‌سفارش برای برخی واردکنندگان خاص باز شده و آنها موفق به سفارش‌گذاری شده‌اند.هرچند انتشار این اخبار، در ابتدا واکنش خاصی را از سوی دولت و سازمان توسعه تجارت نداشت؛ اما در نهایت مجتبی خسروتاج، رئیس سابق سازمان توسعه تجارت تایید کرد که ۶ هزار و ۴۸۱ دستگاه خودرو خارجی به‌صورت غیر‌قانونی ثبت‌سفارش شده‌اند. به گفته خسروتاج گرچه در تیرماه سال ۹۶ بارها اعلام شد ثبت‌سفارش خودرو متوقف است، اما برخی خودروهای ترخیصی از گمرک، پس از تاریخ اعلامی (بازه‌ای که سایت ثبت‌سفارش بسته بوده) سفارش‌گذاری شده‌اند. اما در شرایطی که رقم ۶ هزار و ۴۸۱ دستگاه برای خودروهای دارای ثبت‌سفارش غیر‌قانونی، از سوی رسانه‌ها اعلام و مورد تایید مسوولان قرار گرفت، چندی بعد، نایب رئیس انجمن واردکنندگان خودرو اعلام کرد تعداد این خودروها بیشتر است. بنابر اعلام انجمن واردکنندگان خودرو، در زمان بسته بودن سایت ثبت‌سفارش، بیش از ۱۵ هزار دستگاه خودرو به‌صورت غیرقانونی سفارش‌گذاری شده‌اند.

بعد از ممنوعیت واردات خودروهای لوکس، بیش از ۱۲ تا ۱۳ هزار نفر برای خرید خودرو، پیش‌ ثبت‌نام کرده بودند که به ناچار باید این خودروها تحویل مشتری شود

ورود معاون به موضوع ترخیص خودروها

«جنابان آقایان دژپسند و رحمانی، نباید تحت تاثیر فضاسازی، موانع فعالان اقتصادی را برطرف نکنیم. اگر کسی تخلف کرده دستگاه قضایی برخورد می‌کند و نباید برای کسانی که در چارچوب قوانین و مقررات عمل کرده اند مشکل ایجاد شود.» این جملات متن پی نوشت معاون اول رئیس جمهور زیر نامه‌ای است که با موضوع« تعیین تکلیف استمرار خسارت ناشی از دپوی خودروهای مربوط به برندهای مختلف در گمرکات کشور» در تاریخ سی ام آبان ماه تهیه شده بود. جهانگیری در این پی‌نوشت در حقیقت خواستار رفع توقیف سریع‌ این خودروها شده بود. در نامه مشاور معاون اول رئیس جمهور در مورد ارز تخصیص یافته به خودروهای دپو شده در گمرکات کشورآمده بود:« حسب گزارش سازمان توسعه تجارت مجموع ارز دریافت شده از سیستم بانکی (ارز ۴۲۰۰ تومانی) توسط تنها پنج شرکت واردکننده در حدود ۲۲.۸ میلیون یورو است. همچنین بر اساس همین گزارش، صرفاً از سوی ۲۷ شرکت واردکننده خودرو مبلغی حدود ۹۸ میلیون یورو از سامانه نیما ارز دریافت شده است. بدیهی است تعیین تکلیف موضوع بر اساس مصوبه پیشنهادی، وضعیت نامشخص فعلی منابع ارزی تخصیصی به این خودروها را مشخص خواهد نمود.» مهدی اشرفی رئیس کل گمرک ایران در واکنش به نامه معاون اول رئیس جمهور گفته بود:« هنوز تصمیم قطعی در این رابطه گرفته نشده اما پیشنهاد شد خودروهایی که ارز دولتی گرفته‌اند مابه‌التفاوت آن با ارز نیمایی را پرداخت کنند. اکنون ارز دولتی که به بخشی از خودروها اختصاص یافته به‌دلیل عدم‌ترخیص تسویه نشدند؛ ضمن آنکه مردم نیز خودروهای پیش‌فروش به دستشان نرسیده و درآمد گمرک هم محقق نشده است.

می توان این امیدواری را داشت که با تعیین تکلیف ۱۳ هزار دستگاه خودرو دپو شده در گمرک و تزریق آن به بازار، شاهد کاهش قیمت و تعدیل نرخ ها باشیم

جزئیات و نحوه ترخیص ۱۳ هزار خودروی دپو شده  

بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان رئیس کل گمرک از نهایی شدن ترخیص 13 هزار خودروی دپوشده در پارکینگ‌های این سازمان خبر داد. مهدی اشرفی در توضیح جزئیات تصمیم جدید دولت در این مورد گفت:«خودروهایی که تا تاریخ ابلاغ این مصوبه در اماکن گمرکی و مناطق آزاد و ویژه، قبض انباره شده اند، با پرداخت حقوق و عوارض و انجام ثبت سفارش جدید، قابلیت ترخیص خواهند داشت که با ابلاغ وزارت صنعت به گمرک، ترخیص این خودروها از همین هفته آغاز می شود.  خودروهایی که از کانال وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت سفارش شده باشند نباید بالای ۲۵۰۰ سی سی قدرت داشته باشند. همچنین متناسب با قیمت بالای ۴۰ هزار دلار، مشمول افزایش پرداخت سود بازرگانی هم هستند.» در همین حال بسیاری از کارشناسان بازار معتقدند که آزاد سازی خودروهای دپو شده در گمرکات کشور به طور حتم به ریزش  قیمت خودروهای خارجی منجر خواهد شد. بازار خودرو پس از بسته شدن واردات خودرو و همچنین عرضه قطره چکانی از سوی خودروسازان داخلی، شاهد جهش های نجومی در قیمت بسیاری از خودروهای خارجی و داخلی بود. حال می توان این امیدواری را داشت که با تعیین تکلیف ۱۳ هزار دستگاه خودرو دپو شده در گمرک و تزریق آن به بازار، قدری کاهش قیمت و تعدیل نرخ ها را شاهد باشیم؛ هرچند همچنان با ممنوعیت ثبت سفارش و ممنوعیت واردات، به نظر می‌رسد این اقدام بیشتر جنبه مُسکن دارد تا درمان وضعیت وخیم بازار خودرو.