بررسی نتایج تغییر سود سپرده در گفت‌وگوی «توسعه ایرانی» با یک اقتصاددان
افزایش سود بانکی خوب است، اگر...
مهرنوش حیدری
چراغ سبز رئیس‌کل بانک مرکزی به افزایش نرخ سود بانکی مساله مهمی برای اقتصاد تورم‌زده و بازارهایی که شاهد افزایش هر روزه قیمت هستند، محسوب می‌شود.
خبر افزایش نرخ سود بانکی از جهات مختلف قابل بررسی است؛ هرچند تیم اقتصادی دولت و به‌ویژه رئیس‌کل بانک مرکزی هرچه زودتر و به‌طور شفاف باید مشخص کنند که میزان افزایش سود در نظر گرفته شده، چقدر است و با چه سازوکاری اعمال خواهد شد.
با توجه به احتمال بررسی افزایش نرخ سود بانکی در شورای پول واعتبار، رئیس کل بانک مرکزی افزایش پنج درصدی سود بانکی را رد کرد، اما مسئولان بانکی افزایش سه تا پنج درصدی نرخ سود بانکی و رسیدن این سود به ۲۱ تا ۲۳ درصد را مناسب می‌دانند. این در حالی است که کامران ندری معتقد است افزایش سه تا پنج درصدی نرخ سود کافی نیست و با این میزان افزایش تغییری در روند کنونی اقتصاد ایجاد نخواهد شد.
گفتنی است که آخرین اصلاحات سود بانکی به سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۹ برمی‌گردد و با اینکه تاکنون تغییری نکرده اما برخی از بانک‌ها بدون مجوز بانک مرکزی نسبت به افزایش سود بانکی اقدام کردند که با واکنش بانک مرکزی مواجه شد و با ابلاغ بخشنامه‌ای به شبکه بانکی در شهریور ماه، علاوه بر تاکید بر لزوم پایبندی بانک‌ها به نرخ سود مصوب ۱۸ درصدی، به مدیران بانک‌های متخلف هشدار داد که در صورت ادامه پرداخت سودهای بیشتر، آنها را به هیات انتظامی بانک‌ها معرفی می‌کند.
خبر خوبی است، اگر ...
کامران ندری، اقتصاددان درباره مزایای افزایش نرخ سود بانکی به «توسعه ایرانی» گفت: از آثار مثبت افزایش نرخ سود بانکی این است که می‌تواند مانع افزایش نرخ دارایی شود و روند صعودی تورم را کاهش دهد البته به شرط اینکه نرخ بهره درست تعیین شود و به اندازه کافی افزایش یابد؛ در این صورت نرخ تورم و نرخ رشد قیمت همه دارایی‌ها کاهش می‌یابد.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) افزود: البته این مساله می‌تواند موجب بروز مشکلاتی نیز بشود مثلا فرض کنید هنگامی‌که نرخ رشد سهام کاهش یابد و یا منفی شود، طبیعتا سهامداران به احتمال زیاد نسبت به افزایش نرخ سود بانکی معترض خواهند شد و برای افزایش نیافتن نرخ بهره فشار می‌آورند؛ لذا یکی از تبعات آن می‌تواند کاهش قیمت سهام باشد که برای سهامداران خیلی مطلوب نیست.
وی تاکید کرد: البته کاهش ارزش سهام مشکل جدی محسوب نمی‌شود زیرا در همه جا اتفاق می‌افتد و در ایران ارزش سهام از سال 1399 تاکنون رشد چندانی نداشته و ممکن است این مساله در کشور ما مشکل‌آفرین شود و تبعات سیاسی برای بانک مرکزی ایجاد کند و اگر این بانک بتواند مقابل فشارهای سیاسی که از ناحیه بازار سهام وارد می‌شود، ایستادگی و مقاومت کند در واقع می‌تواند این سیاست را جلو ببرد و اما اگر نتواند مقاومت کند شاهد عقب‌نشینی بانک مرکزی از این تصمیم خواهیم بود.
کامران ندری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: با افزایش نرخ بهره ممکن است تاحدودی تمایل مردم برای خروج سرمایه‌های خود از بانک‌ها کمتر شود، البته این مساله به میزان افزایش نرخ بهره بستگی دارد و حتم بدانید که افزایش 3-4 و حتی 5 درصد نرخ بهره از این جهت که مردم پول‌های خود را از بانک بیرون نکشند موثر نیست و میزان افزایش باید بیش از این‌ها باشد
وی عنوان کرد: اگر بانک مرکزی افزایش نرخ بهره را به صورت حرفه‌ای، دقیق و کارشناسی انجام دهد؛ در شرایط تورمی فعلی سیاست بسیار موثر و مناسبی خواهد بود منتها شرط اصلی این است که بانک مرکزی بتواند این کار را به صورت حرفه‌ای انجام دهد و باید به صورت 100درصد با تقویت نظارت بر بانک‌ها همراه باشد.
تعیین دقیق نرخ بهره مساله‌ای بسیار کارشناسی و فنی است
ندری در پاسخ به این پرسش که در شرایط فعلی نرخ منطقی باید چند درصد باشد؛ گفت: بنده نمی‌توانم درباره این مساله اظهارنظر کنم زیرا قطعا باید بر اساس اطلاعاتی که از نظام بانکی، بازار ارز، بازار مسکن، خودرو و... دریافت می‌کنیم و نیز اطلاعاتی که از وضعیت ترازنامه‌ای بانک‌ها بدست می‌آوریم؛ نسبت به تعیین نرخ سود بانکی اقدام کنیم. به عبارتی نرخ بهره باید بر پایه این اطلاعات و نیز نرخ تورمی که برای آینده پیش‌بینی می‌کنیم و نیز شکاف تولیدی که برآورد می‌شود در اقتصاد وجود دارد، تعیین شود و مساله‌ای بسیار فنی و تخصصی است. متاسفانه این اطلاعات در اختیار کارشناسان خارج از بانک مرکزی قرار نمی‌گیرد و بنابراین آنها نمی‌توانند این سوال را به درستی جواب دهند در نتیجه تعیین دقیق نرخ بهره مساله‌ای کارشناسی و فنی بوده و بستگی به اطلاعات در اختیار و دسترس کارشناسان دارد و هرچه این اطلاعات دقیق‌تر و درست‌تر و هرچه کارشناسان خبره‌تر باشند و کار خود را بهتر بلد باشند، می‌توانند مقدار بهینه نرخ بهره سیاستی را درست‌تر برآورد کنند.
به‌سادگی نمی‌توان اعتماد را به مردم بازگرداند
وی درباره این مساله که «اعتراضات ماه‌های قبل، موجب تمایل مردم برای خروج سرمایه‌های خود از بانک‌ها شده و سپرده‌گذاران اعتماد خود را به سیستم بانکی از دست داده‌اند، آیا افزایش نرخ سود بانکی می‌تواند زمینه‌های اعتماد دوباره مردم به بانک‌ها و سپرده‌گذاری مجدد نزد آنها را فراهم سازد یا خیر»، اظهار کرد: افزایش نرخ سود بانکی می‌تواند باعث رشد سپرده‌های بانکی شود اما باید توجه داشت که مشکل ما فقط محدود به نظام بانکی نیست، ما مشکلات بسیار زیادی در اقتصاد داریم و بخش عمده از انتظارات منفی به ادامه تحریم‌ها و سیاست خارجی ما مربوط است؛ بخش دیگری به وضعیت بد فضای کسب و کار برمی‌گردد؛ بخشی به مدیریت‌های ضعیف و بد بنگاه‌ها و شرکت‌ها مربوط است؛ لذا این نااطمینانی که در اقتصاد به‌وجود آمده و نگرانی که مردم دارند و همچنین بی‌اعتمادی که در اقتصاد رخ داده، از عوامل بسیار متعددی تاثیر گرفته و به سادگی نمی‌توانید اعتماد را به مردم برگردانند.
وی تصریح کرد: با افزایش نرخ بهره ممکن است تاحدودی وضع بهتر شود البته این مساله به میزان افزایش نرخ بهره بستگی دارد و حتم بدانید که افزایش 3-4 و حتی 5 درصد نرخ بهره از این جهت که مردم پول‌های خود را از بانک بیرون نکشند؛ موثر نیست و میزان افزایش باید بیش از این‌ها باشد.
افزایش نرخ بهره بهتر از عدم افزایش آن است
ندری تاکید کرد: اما به هرحال افزایش نرخ بهره بهتر از عدم افزایش آن است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش نرخ سود بانکی تاثیری در افزایش نقدینگی دارد یا خیر؛ توضیح داد: خیر؛ برعکس می‌تواند عمل کند مگر اینکه نظارت بانکی درست اعمال نشود اما اگر فرض بر این بگیریم که نظارت بانکی تقویت شود و بانک مرکزی بتواند بانک‌ها را ملزم و مکلف به رعایت مقررات احتیاطی کند؛ افزایش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش رشد نقدینگی شود.
دیدگاه تان را بنویسید