دم گرگ یخ می‌زند؟

محمد میرزایی

 تهدید پوتین کارساز نشد. نه تهدید به عدم عرضه نفت و گاز و ذغال سنگ و نه تهدید به اقدامی برای یخ زدن دم گرگ. غرب سقف قیمتی را برای خرید نفت از روسیه به مرحله اجرا می‌گذارد.

 وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه با هدف ایجاد کنترل بر منابع مالی پوتین انجام می‌شود.

کشورهای عضو گروه هفت به همراه استرالیا در اطلاعیه‌ای با تعیین قیمت 60 دلاری برای هر بشکه نفت روسیه موافقت کردند.

پیشتر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز با تعیین مبلغ مذکور برای نفت روسیه به توافق رسیده بودند.

در اطلاعیه مشترک گروه هفت و استرالیا تاکید شده که اجرای تصمیم تعیین سقف برای قیمت نفت روسیه از روز دوشنبه آینده عملی خواهد شد.

یک مقام بلندپایه در وزارت خزانه‌داری آمریکا هم تاکید کرد که اقدام اتحادیه اروپا در تعیین سقف 60 دلاری برای نفت روسیه کمک شایانی به ثبات بازار جهانی انرژی خواهد کرد.

این مقام افزود که چنین اقدامی مسکو را از منابع مالی مورد نیاز برای ادامه جنگ در اوکراین محروم می‌کند.

پوتین تهدید کرد

 پیش از این رییس‌جمهور روسیه تهدید کرده بود که در صورت اجرای این برنامه از عرضه منابع انرژی خودداری خواهد کرد. روسیه بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی جهان و یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت خام است. بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده صادرات نفت روسیه در ماه سپتامبر ۲۳۰ هزار بشکه در روز معادل ۳.۲ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است.

این آژانس در گزارش ماه اکتبر خود از کاهش صادرات نفت روسیه به ۷.۵ میلیون بشکه در روز خبر داد که در مجموع ۵۶۰ هزار بشکه کمتر از میزان صادرات این کشور پیش از آغاز جنگ اوکراین است.

بر اساس این گزارش، درآمدهای نفتی روسیه نیز با کاهش ۳.۲ میلیارد دلاری به ۱۵.۳ میلیارد دلار رسیده است.

در چنین شرایطی غرب دست به اقدام تازه‌ای برای مهار منابع درآمدی پوتین زده و به جای اجرای تحریم نفتی، در صدد تعیین سقف قیمتی برآمده است. پوتین اما در واکنش به احتمال اتخاذ این تصمیم پیش از این گفته بود در صورتی که غرب بخواهد این طرح‌ها را به اجرا درآورد، از قراردادهای عرضه نفت‌وگازش به کشورهای غربی خارج

خواهد شد.

رئیس‌جمهور روسیه گفت: آیا تصمیم‌هایی سیاسی گرفته خواهد شد که با این قراردادها در تناقض باشد؟ بله، ما به قراردادها عمل نخواهیم کرد. ما اگر این قراردادها با منافع‌مان در تضاد باشد، هیچ چیزی را عرضه نخواهیم کرد.

پوتین افزود:‌ ما نه گاز عرضه خواهیم کرد، نه زغال‌سنگ و نه نفت؛ ما هیچ چیزی عرضه نخواهیم کرد.

پوتین گفت در چنین وضعیتی، برای روسیه فقط یک گزینه باقی می‌ماند، همانطور که در افسانه پریان مشهور روسی آمده است، ما دُم گرگ را به یخ زدن محکوم خواهیم کرد.

اشاره به پوتین به قصه مشهوری است که روباهی برای به دام انداختن گرگ ابله گرسنه‌ای به او می‌گوید می‌تواند با فرو بردن دمش درون سوراخی در دریاچه‌ای یخ‌زده ماهی بگیرد و وقتی گرگ این کار را انجام می‌دهد، با یخ زدن آب و گیر افتادن دمش توان حرکت را از دست می‌دهد و روستاییان برای تلافی آسیب‌هایی که گرگ در تابستان به آنها زده است، به سراغش می‌آیند. گرگ پس از کتک خوردن بسیار دم قطع‌شده‌اش را در دریاچه یخ‌زده به جای می‌گذارد و می‌گریزد.

پوتین گفت خود آلمان و کشورهای غربی مسئول از کار افتادن خط لوله گاز نورد استریم ۱هستند و اوکراین و لهستان خودشان تصمیم گرفته‌اند که سایر مسیرهای گاز به اروپا را قطع کنند.

پوتین گفت:‌ نورد استریم در حال حاضر عملا از کار افتاده است.

تهدید پشت تهدید

در عین حال سفارت روسیه در آمریکا در بیانیهای اعلام کرد: تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه که آمریکا و شرکایش اعمال کرده‌اند، عملا به معنای این است که این تصمیم اصول اولیه بازار آزاد را تغییر می دهد.

در این بیانیه آمده است: ما شاهد ادعای متکبرانه واشنگتن درباره توافق با شرکایش در زمینه تعیین «سقف قیمت» برای انرژی روسیه بودیم. کارشناسان راهبردی در واشنگتن که در پشت شعار تضمین امنیت انرژی برای کشورهای در حال توسعه مخفی شده‌اند، درباره این حقیقت سکوت کرده‌اند که فقدان توازن کنونی در بازارهای انرژی ناشی از اقدامات نسنجیده آنها است: اول از همه اعمال تحریم‌ها علیه روسیه و ممنوعیت واردات انرژی از

این کشور.

سفارت روسیه در آمریکا در بیانیهای اعلام کرد: تعیین سقف قیمت برای نفت روسیه که آمریکا و شرکایش اعمال کرده‌اند، عملا به معنای تصمیم برای تغییر اصول اولیه بازار آزاد است

دیپلمات‌های روسیه تهدید کرده‌اند اقدامات این چنینی ناگزیر به ایجاد عدم قطعیت و تحمیل هزینه‌های بیشتر بر مصرف‌کنندگان مواد خام منجر خواهد شد.

آنها افزودند: گذشته از این، از حالا به بعد هیچ کشوری در مقابل همه انواع سقف‌ها بر صادرات نفتی که به دلایل سیاسی اعمال می‌شوند مصون نیستند.

باید در نظر داشت که کاخ کرملین اعلام کرد که روسیه به کشورهای حامی اعمال طرح سقف قیمتی برای محموله‌های نفت خام این کشور انرژی عرضه نخواهد کرد. همین نکته سبب شده است برخی کارشناسان بر این عقیده باشند که بحرن انرژی جهانی ، در صورت اجرای این برنامه در پیش است اما از سوی دیگر برخی ناظران نیز بر این عقیده‌اند که اجرای این طرح می‌تواند زمینه را برای ارزان‌تر شدن بهای نفت خام کشورهای تحریمی مهیا کند.

 یکی از کشورهای تحریمی در حوزه نفت و گاز البته ایران است که از سال 1397، پس از خروج ترامپ از برجام با تحریم فروش نفت روبروست و نفت خود را به مشتریان خاص می‌فروشد .

 از پس حمله روسیه به اوکراین، بخش مهمی از فروش نفت روسیه نیز بر بازارهای آسیایی که بازار تحت نفوذ ایران تلقی می‌شود، متمرکز بود و همین مساله نشان می‌دهد که این اتفاق می‌تواند بیش از پیش به مانور روسیه در بازار کشورهای چین و هند منجر شود .

به این ترتیب این اتفاق عملا زیان ایران را دربرخواهد داشت. باید دید طرح جدید غرب برای اجرای نوع جدیدی از تحریم، قابلیت اجرا خواهد داشت یا زمستان سخت وعده داده شده بالاخره از راه خواهد رسید.