یک پژوهشگر حوزه آب و محیط‌زیست با اشاره به اینکه تداوم وضعیت کنونی آب؛ پشتوانه‌های مردمی نظام را به مخاطره می‌اندازد، گفت: بیش از 30 درصد از آب تجدیدپذیر کشور در طی دو دهه اخیر نابود شده و از بین رفته است، بخش بزرگی از آب تجدیدپذیر باقیمانده آلوده شده، فرسایش و آلودگی خاک از کنترل خارج شده است، تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها، سیلاب‌دشت‌ها، جنگل‌‌‌ها، تالاب‌ها، مسیل‌ها، آبخوان‌ها، دریاها، کوه‌ها و معادن تشدید شده است.

مصطفی فدایی‌فرد در گفت‌وگو با ایلنا، درباره وضعیت جهانی تغییر اقلیم و بحران آب توضیح داد: بررسی‌های دانشمندان پانل بین‌دولتی تغییر اقلیم سازمان ملل ( IPC)، نشان می‌دهد که خاورمیانه و شمال آفریقا در حال تبدیل شدن به منطقه‌ای خشک‌تر و گرم‌تر هستند که بر افزایش بحران آب دامن خواهد زد. افزایش دما، کمبود بارندگی، تغییر نوع و الگوی بارش‌ها، تشدید خشکسالی‌های طولانی و وقوع سیلاب‌‌های ویرانگرتر در این منطقه شدت گرفته و تخمین زده شده تا سال 2050 میلادی 80 تا صد‌میلیون نفر در معرض تنش شدید آبی قرار خواهند گرفت و منابع آب زیرزمینی با کاهش بیشتری مواجه خواهد شد. علاوه بر این میزان تولید محصولات کشاورزی به دلیل کمبود منابع آب، با کاهش چشمگیری مواجه خواهد شد. مطالعات نشان می‌دهد که تغییر اقلیم تا سال 2050 اثرات منفی روی عملکرد محصول زمین‌های زراعی در خاورمیانه و شمال آفریقا به‌جا خواهد گذاشت. این در حالی است که به دلیل رشد جمعیت، نیاز به محصولات کشاورزی افزایش خواهد یافت. متأسفانه پوشش گیاهی و جنگل‌ها، که تا پیش از این همچون سدی در برابر سیل‌ها عمل می‌کرند، در دهه‌های اخیر به‌طور‌گسترده‌ای از بین رفته است. بنابراین خشکسالی از یک سو و افزایش وقوع سیل از سوی دیگر، چالش جدید کشورهای منطقه و در راس آنها، کشور ایران است.

چالشی جدی که بحران‌ها را جدی‌تر می‌کند

وی افزود: در ایران وضعیت از سایر کشورهای منطقه نیز بحرانی‌تر است. چرا که در اثر سوءمدیریت، کاهش بارندگی‌ها، تداوم خشکسالی در سال‌های اخیر و بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌های تجدیدپذیر سطحی و زیرزمینی، منجر به توسعه پدیده فرونشست و وقوع سیلاب‌های ویرانگر بیشتر شده و این شرایط به بزرگترین چالش زیست‌محیطی کشورمان تبدیل شده است. چالشی جدی که می‌تواند در سال‌های آتی بحران‌های جدی‌تر دیگری را در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی و منطقه‌ای دامن بزند و متاسفانه در این شرایط، رشد افسارگسیخته کشاورزی ناپایدار نیز همچنان در ایران ادامه دارد.

رتبه اول نابودی منابع طبیعی هستیم

وی گفت: سوءمدیریت در حوزه آب و محیط‌زیست و همچنین در سایر حوزه‌ها، چنان بلایی بر سر کشور آورده است که مقایسه ایران در سال 1400 با کشورهای کوچک منطقه (که پیش از این بسیار کم اهمیت بوده‌اند)، نشان می‌دهد که در بسیاری از زمینه‌های افتخارآمیز مانند بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی، توسعه پایدار منابع آب و کشاورزی، تولید انرژی تجدیدپذیر، حفظ گونه‌های نادر جانوری و گیاهی در خشکی و دریا، حفظ تالاب‌ها، جنگل‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و در یک کلام، حفظ محیط‌زیست، در رتبه‌های آخر و در همه مفاهیم فلاکت‌بار مانند نابودی بخشی از آب تجدیدپذیر سالانه، آلودگی منابع آب و خاک، آلودگی هوا، نابودی آبخوان‌ها، تشدید فرسایش خاک، افزایش سیلاب‌ها، افزایش فقر، فلاکت و نابرابری، افزایش خشونت، افزایش خسارات ناشی از خشکسالی و سیلاب و در یک کلام نابودی منابع طبیعی و کاهش سرمایه‌های اجتماعی، متاسفانه در رتبه‌های‌ اول قرار گرفته‌ایم.