مهرنوش حیدری

 یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است بورس گروگان وضعیت حقیقی اقتصاد است و تا زمانی که شاخص‌های اقتصادی بهبود نیابد نمی‌توان به بهبود کلی و ادامه‌دار وضعیت بورس امید بست.

بورس ماه‌های متمادی است که شرایط سختی را می‌گذراند و ریزش شاخص کل در بازار سرمایه هر روز بر میزان ناامیدی بیشتر سرمایه‌گذاران خرد دامن می‌زند.

به گزارش روزنامه « توسعه ایرانی» همزمان با آغاز سال 1400؛ دولتمردان سعی کردند با حمایت‌های گوناگون روند حرکت شاخص در بورس را تغییر دهند اما هیچ‌کدام از برنامه‌های حمایتی دستوری نتوانست این بازار را به مسیر ثبات بازگرداند.

این در حالی است که همزمان با آغاز دولت سیزدهم، باردیگر سرمایه‌گذاران خرید نسبت به وعده‌های دولتمردان به عنوان منتقدان سیاست‌های دولت دوازدهم در زمینه اقتصاد و شرایط بورس و قول‌های آنها مبنی بر سامان‌دادن وضعیت این بازار، امیدوار شدند.

 در پنج ماه گذشته به رغم وعده‌های دولت سیزدهم ریزش اخص، بیش از پیش سهامداران را نامید کرده و تنها چند روزی است رنگ سبز با شاخص بورس دوباره آشنا شده است. با این حال هفته گذشته و پس از زمزمه‌های فراوان درباره استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس شورای اسلامی بابت وضعیت نابسامان بازار بورس و بازار ارز، وزیر امور اقتصادی و دارایی از تصویب یک‌بسته در 10 ‌‌‌بند برای حمایت از بازار سرمایه در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت خبر داد که به صدور 10 فرمان وزیر اقتصاد معروف شد و تازه‌ترین و آخرین رخداد حمایتی از بورس محسوب می‌شود.

اثربخشی کمرنگ سیاست‌های دستوری و حمایتی بر بازار سرمایه

فردین آقابزرگی، کارشناس ارشد بازار سرمایه و مسائل اقتصادی درباره 10فرمان حمایتی وزیر اقتصاد برای حل بحران بورس و اعمال سیاست‌های دستوری به «توسعه ایرانی» گفت: نکته بسیار مهمی که اکنون باید مورد توجه قرار گیرد، این است که اقتصاد و بازار سرمایه را نباید جدا از هم نگریست و چنانچه موارد به شکل کنونی و به گونه‌ای که نشان‌دهنده تعابیر سیاست‌های دستوری در بازار سرمایه مطرح شود، سبب می‌شود تا این رویکرد و برخورد پاسخ مناسبی برای مشکلات نباشد زیرا اثربخشی آن بر این موارد در اقتصاد بسیار بسیار کمرنگ است.

وی با اشاره به اینکه بورس گروگان وضعیت کلی اقتصاد است، ادامه داد: راهکار پیش‌رو و نکاتی که برای بهبود وضعیت بازار سرمایه باید مدنظر قرار دهیم، دقیقا به متغیرهای کلان اقتصاد کشور مربوط است زیرا چنانچه پایه و اساس اقتصاد اصلاح شود به حتم شاهد اصلاح و بهبود وضعیت بازار سرمایه هم خواهیم بود.

وی تاکید کرد: اتخاذ تصمیمات گزینشی ، رو آوردن به سیاست مداخله قیمتی و تلاش برای حل مشکل از طریق صدور دستور و دخالت دولت تبعاتی منفی برای اقتصاد و بازار سرمایه در بردارد و هر چند همه به این مساله واقفند، اما همچنان این سیاست‌ها را ادامه می‌دهند.

وی ادامه داد: نگاهی به برنامه مالی دولت به عنوان بزرگترین بنگاه اقتصادی کشور برای سال آتی، نشان می‌دهد بودجه دارای اثرات منفی برای بازار سرمایه نیست و چنانچه این برنامه‌ها محقق شود حتی اتفاقات بسیار خوبی در بازار سرمایه رقم می‌خورد.

وی ادامه داد: در این میان حرکت به سمت سیاست‌های دستوری است که نگرانی ایجاد می‌کند. اقتصاد دتسوربردار نیست اما یکی از این موارد اعلام صریح دخالت بانک مرکزی و دولت برای سامان‌دهی نرخ بهره بین‌بانکی است. این مطلب از سوی آقای خاندوزی اعلام شده است، در حالی‌که چنین اقدامی اقدام صحیحی نیست زیرا به صورت دستوری نمی‌توانیم شاخص بورس و مولفه‌های اثرگذار بر اقتصاد کشور را تغییر دهیم و تعیین دستوری نرخ بهره یکی از این موارد است.

وی عنوان کرد: همه فعالان بازار با این جمله و سازوکار مشکل دارند و چرا که حتی اگر دستور در جهت منافع بازار سرمایه باشد؛ باز هم در بلندمدت به ضد خود تبدیل می‌شود.

زمان بررسی عملکرد  دولت سیزدهم نیست

وی درباره عملکرد دولت سیزدهم در زمینه سامان‌دادن به وضعیت بورس در حدود پنج ماه گذشته با توجه به انتقادات وزیراقتصاد و سایر دولتمردان از عملکرد دولت دوازدهم و وعده‌های مکرر برای بهبود شرایط؛ توضیح داد: به نظر بنده نمی‌توان عملکرد 3 تا 5 ماهه این دولت را ارزیابی کرد و هنوز زود است؛ دولت سیزدهم در اصل وارث شرایطی است که از دو یا 3 سال گذشته و با انتشار وسیع اوراق بدهی، استقراض و افزایش پایه پولی و افزایش حجم نقدینگی ایجاد شده است. وی تصریح کرد: برای ارزیابی عملکرد وزیر اقتصاد در حوزه‌های مختلف باید بررسی شود که موانع و مشکلات چگونه حل می‌شود. تا کنون دولت در این حوزه تنها وارد صحبت شده و مجالی نبوده تا بسیاری از صحبت‌ها و ایده‌ها به مرحله اجرا برسند و بازخوردهای آنها هنوز مشاهده نشده است. اما تصمیماتی که در ماه‌های اخیر مطرح و به آنها پرداخته شده ، ایده‌هایی برای حل مشکل در بر دارد خصوصا ناهنجاری‌ها و نابسامانی‌ها را که نقطه اوج آن در سال 99 مشاهده شد و به بازار سرمایه صدمه سنگینی  زد و اعتماد را از مردم سلب کرد. با هم می‌گویم باید دید در چهار یا پنج ماه آینده مقامات اقتصادی دولت چه دستاورد عملی خواهند داشت.

روزهای طلایی سال 99 بازار بورس تکرار نمی‌شود

آقابزرگی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان امید داشت که در ماه‌های آینده بازار سرمایه دوباره به روزهای اوج و طلایی اواخر سال 98 و تا تابستان 99 بازگردد یا خیر؛ توضیح داد: متوسط قیمت به درآمد شرکت‌ها، در اثر اصلاحات پی‌درپی نشان می‌دهد تناسبی معقول بین ارزش ذاتی و ارزش معاملاتی سهام وجود دارد و با قاطعیت می‌توانم بگویم که اغلب صنایع و شرکت‌ها در سطح ارزندگی مناسبی قرار دارند اما باید تاکید کنم جهش سال 99 یک اتفاق استثنایی در طول دوران تاریخ بازار سرمایه بود که نمی‌توان انتظار تکرار آن را داشت.

وی تاکید کرد: بازار سرمایه آنچنان عمقی یافته و سطح تحلیل چنان افزایش یافته که عقلانیت را می‌توان در رفتارهای روزانه سهامداران نیز شاهد بود.

وی ادامه داد: به صورت مرتب در ماه‌های اخیر این مساله قابل مشاهده است که  پس از افزایش مقطعی، بلافاصله عرضه‌کننده‌ها وارد عرصه می‌شوند که این اقدام نشان‌دهنده آگاهی و تحلیل‌های کارشناسی سرمایه‌گذاران است.این کارشناس بازار سرمایه گفت: کمتر کسی اعتقاد به نوسان‌گیری در بازه کوتاه‌مدت و بدون توجه به سایر مولفه‌ها را دارد بنابراین رسیدن به بازدهی سال 99 از نظر بنده در ضعیف‌ترین حالت ممکن است.

اثر مذاکرات برجامی  بر وضعیت بازار سرمایه

وی درباره تاثیر مذاکرات برجام بر روند بازار بورس در سال 1401 عنوان کرد: بازار سرمایه و حتی اقتصاد مبتنی بر پیش‌بینی‌های آینده رقم می‌خورد و تغییرات در سطح قیمت‌ها بر اساس پیش‌بینی‌ها صورت می‌گیرد و اکنون و علیرغم ابهاماتی که در فضای برجامی وجود دارد، بخش‌ عمده‌ای از آثار گزینه‌های مختلف بررسی شده و بر اساس گزینه یک یعنی اینکه توافقات به صورت کامل انجام شود؛ گزینه دو یعنی توافقی انجام نشود و گزینه سوم یعنی اینکه بلاتکلیف باشیم ؛ تصمیماتی نیز گرفته شده است. از این رو به نظر بنده با توجه به این موارد آنچنان وابستگی خاصی بین وضعیت بازار سرمایه و روند مذاکرات و نتایج برجامی را نمی‌توان انتظار داشت.