تأکید رئیسی بر تکرار تجربه آزموده شده در بازار ارز؛
موج جدید دستگیری در راه است؟
زهرا علی اکبری
تکرار جمله کلیدی «دخالت در بازار ارز و دستکاری قیمت با هدف فشار بر دولت»؛ نشان می‌دهد بازار ارز بار دیگر در دام سیاست‌های تکراری است.
قیمت دلار در بازار آزاد از 30 هزار تومان فراتر رفته و حالا بنا بر اعلام معامله‌گران کف بازار، برخی دلالان حاشیه خیابان، هر دلار را تا 32 هزار تومان نیز به فروش می‌رسانند.
دولت اما در روزهای اخیر تلاش کرده است با برگزاری نشست‌ها و اجرای برنامه‌های تکراری، بازار ارز را مدیریت کند. در حالی که انتظار می‌رفت آغاز مذاکرات ایران و غرب در وین تا حدی آتش بازار ارز را مهار کند، اما در عمل این اتفاق نه تنها زمینه را برای ثبات بازار فراهم نکرد؛ بلکه انتشار اخبار جدید سبب شد قیمت‌ها دستخوش افزایشی قابل توجه شوند، به طوری که مرز روانی 30 هزار تومان نیز در هم شکسته شد. ماندگاری قیمت دلار در کانال 30 هزار تومان برای چند روز متوالی از سوی کارشناسان زنگ خطری برای اقتصاد محسوب می‌شود، اما در عمل باید توجه داشت که دولت این بار نیز پیمودن راه رفته دولت‌های قبلی را برای مدیریت بازار ارز و مهار قیمت‌ها برگزیده است.
وقتی تقاضا مهار می‌شود
دولت ایران در سال‌های اخیر تلاش کرده است با مهار تقاضا و ممانعت از فروش آزاد ارز، بازار را به نحوی مدیریت کند. در چند روز گذشته نیز فروش دلار تنها برای 25 مصرف مجاز اعلام شد و دولت تلاش کرد میزان متقاضیان را محدودتر از گذشته کند. پیش از این افراد با ارائه کارت ملی می‌توانستند یک بار در سال نسبت به دریافت سهمیه ارزی اقدام کنند، اما در شرایط کنونی برای مصارف مجاز ارزی، در دست داشتن بلیت و ویزا در پاسپورت نیز الزامی اعلام شده است.
در کنار این اقدام، تلاش گسترده‌ای برای حذف ارز 4200 تومانی که به واردات اقلام واسطه‌ای با هدف کنترل قیمت تخصیص می‌یابد، در دستور کار قرار دارد. این چنین است که در این راستا لایحه‌ای تدوین و به مجلس ارائه شد، اما فوریت این لایحه به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی نرسید.
وقتی سدها شکست
وقتی مذاکرات ایران و کشورهای غربی با هدف مشورت طرفین با مقامات کشورشان متوقف شد، بازار سیگنالی منفی را دریافت کرد. این چنین بود که در مدت‌زمانی بسیار کوتاه، بهای ارز از محدوده 28 هزار تومان به 32 هزار تومان رسید و در نتیجه سایر بازارها نیز درصدد هماهنگ کردن خود با قیمت‌های جدید برآمدند. این بار اما رئیس کل جدید بانک مرکزی نیز به سنت مقامات پیشین در بازدید سرزده به همراه دوربین‌های متعدد و لشگر خبرنگاران حامی، راهی بازار ارز شد و از نزدیک با صرافان گفتگو کرد تا اطمینان دهد مشکلی در تامین ارز وجود ندارد .
وی البته اعلام کرد قیمت دلار 32 هزار تومانی را به رسمیت نمی‌شناسد و از کسانی که نیاز به دلار دارند دعوت کرد طبق موارد اعلامی بانک مرکزی نیاز خود را از صرافی‌های بانکی تامین کنند. این در حالی است که رشد تورم و کاهش قابل‌ملاحظه ارزش پول ملی در سال‌های اخیر سبب شده است دلار به منبعی برای ذخیره پس‌انداز با هدف پیشگیری از کاهش قدرت خرید تبدیل شود و رئیس کل بانک مرکزی نیز در این زمینه توضیحی را ارائه نکرده است. افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی که تبعات آن کاهش قدرت خرید مردم است، عامل مهمی است که سبب شده بازارهای مختلف ایران با مشتری روبرو باشند چرا که اغلب افراد ترجیح می‌دهند پول در دست خود نگه‌داری نکنند و با هدف حفظ قدرت خرید، پول خود را به دلار یا ارزهای دیگر تبدیل می‌کنند. در این میان اما اتهامات تکراری در خصوص دست‌های در کار و فعالیت پنهان دلالان و موج‌سواری دشمنان از سوی مقامات مسئول منتشر می‌شود .
برخی کارشناسان، حتی کسانی نزدیک به اردوگاه اصولگرایان از رئیس‌جمهور خواسته‌اند اگر موضوع درخصوص دخالت برخی در بازار ارز به اثبات رسیده؛ نسبت به معرفی عوامل برهم زننده اقدام کند
رئیس‌جمهور در تازه‌ترین اظهارنظر خود اعلام کرده است: دستگاه‌های مسئول همزمان با نظارت و کنترل بر بازار، با شناسایی دقیق عوامل مداخله‌گر و بی‌ثبات‌کننده بازار ارز، با جدیت به مسئولیت‌های خود در این زمینه عمل کنند.رئیسی با تاکید بر لزوم جلوگیری از مداخلات سودجویانه در بازار ارز به دستگاه‌های مسئول دستور داد در این زمینه با جدیت به وظیفه خود عمل کنند.وی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با اشاره به مشخص شدن دخالت‌ها و دسیسه‌های سودجویانه برای برهم زدن ثبات بازار ارز؛ انسجام و اقدام هماهنگ نهادهای مسئول را در مدیریت و ساماندهی بازار ارز ضروری دانست.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، درآمد ارزی کشور در هشت ماه گذشته هم در بخش فروش نفت و هم صادرات غیرنفتی به اندازه تمام سال گذشته بوده و رکوردهای جدیدی در این زمینه ثبت شده است و نگرانی وجود ندارد.
صرافان چه می‌گویند؟
نسبت دادن بحران بازار ارز و افزایش قیمت‌ها به دلالان سبب شد برخی این شائبه را مطرح کنند که موج تازه دستگیری در بازار ارز در راه است. در این میان برخی کارشناسان، حتی کسانی نزدیک به اردوگاه اصولگرایان از رئیس‌جمهور خواسته‌اند اگر موضوع در خصوص دخالت برخی در بازار ارز به اثبات رسیده نسبت به معرفی عوامل برهم زننده اقدام کند. ایران پیش از این نیز شاهد دستگیری عواملی در بازار ارز بوده است. «جمشید بسم‌الله» اسم شناخته شده‌ای برای افکار عمومی ایران است. فردی که در سال 1391 ، از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری دولت دهم به عنوان اخلالگر بازار ارز معرفی شد و در سال 1397، پس از شوک دوم ارزی در ایران، فردی به نام «وحید مظلومین» به عنوان سلطان سکه دستگیر و حتی اعدام شد؛ اما در نهایت نه بازار ارز و نه بازار سکه هیچ کدام تا امروز سامان نیافته و بازار همچنان درگیر بحران است. به نظر می‌رسد این بار نیز دولت درصدد است عواملی غیراقتصادی را مسئول بروز اتفاقات اخیر معرفی کند تا راه رفته چندباره را دوباره طی کند. معامله‌گران بازار ارز این روزها رویه احتیاطی را در پیش گرفته و از خود می‌پرسند آیا موج دستگیری تازه، ریسک فعالیت در بازار ارز را بالا می‌برد؟
دیدگاه تان را بنویسید