ایمان ربیعی

 در حالی که سایت‌ها از اعلام قیمت‌ها منع شده‌اند، گزارش‎های رسیده از بازار نشان می‌دهد قیمت خودرو همگام با رشد بهای ارز مسیری افزایشی را تجربه می‌کند.

ایران در یکی از استثنایی‌ترین دوره‌های اقتصادی خود است. در حالی که قیمت خودرو در بازار بی‌محابا می‌تازد، صنعت خودرو در ایران زیانی هنگفت را به ثبت رسانده است. به عبارت دیگر دو شرکت خودروسازی بزرگ ایران بیش از 80 هزار میلیارد تومان زیان انباشته را به ثبت رسانده‌اند که این نشان از ناکارآمدی ساختار اقتصادی ایران دارد

 بازار خودرو در شرایطی شاهد رشد دوباره قیمت‌هاست که به گفته فعالان بازار با رکودی سخت و سنگین مواجه بوده است. یک فعال بازار خودرو در این خصوص می‎گوید حجم خرید و فروش خودرو درسال جاری در کمترین میزان ممکن بود. رشد قیمت از یک سو و نبود قدرت خرید عوامل دوگانه‌ی مهمی است که وضعیت این بازار را پیچیده کرده است.

 حالا اما شرایط دیگر تحت‌تاثیر این دو اتفاق نیست . تغییر قیمت دلار، در روزهای اخیر مهمترین عامل بروز این اتفاق است. معامله‌گران به خبرنگار توسعه ایرانی می‌گوید مهمترین اتفاقی که سبب شده است شرایط خرید و فروش تغییر کند، تحولات بازار ارز است. به عبارت دیگر بازار وارد فاز بی‌ثباتی و بلاتکلیفی است و کسانی که تا دیروز حاضر بودند خودروی خود را با تخفیف به فروش برسانند، امروز حاضر نیستند حتی با وجود افزایش قیمت دست به معامله بزنند. از سوی دیگر منع سایت‌ها از درج قیمت با هدف مهار بازار نوعی سردرگمی میان مشتریان ایجاد کرده است. مشتریان حالا برای اطلاع از میزان قیمت بلاتکلیف مانده‌اند و همین امر سبب شده است برخی قیمت‌های پرتی برای فروش خودروی خود اعلام کنند. این چنین است که نمایشگاه‌داران قیمت پراید را در محدوده 173 میلیون تومان اعلام می‌کنند اما گفته می‌شود برخی نیز قیمت اعلامی برای پراید 111 را حتی تا 185 میلیون تومان افزایش داده‌اند.  برخی از فعالان بازار می‌گویند ماندگاری قیمت دلار در محدوده‌ی سی هزار تومان در هفته‌های پیش‌رو بی‌تردید سبب می‌شود خودرو افزایشی را در کارنامه خود ثبت کند و با توجه به چسبندگی بالای قیمت، کاهش آن دشوار می‌شود .

 چرا خودرو بالا رفت

 وزیر صمت، زمانی که قصد داشت رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی را دریافت کند وعده‌های سنگینی را برای ساماندهی صنعت و بازار خودرو داد. وی تاکید کرد که در نیمه دوم سال خودرو ارزان خواهد شد. فاطمی‌امین با وعده افزایش تیراژ تولید به سه میلیون تومان در چهار سال آینده از کاهش قریبا‌لوقوع قیمت خبر داد. این در حالی است که برآوردها نشان می‌دهد تنها در فاصله سه ماه گذشته میزان افزایش قیمت بسیار قابل توجه است . در  دومین روز شهریور ماه قیمت هر پراید 111 ، برابر با 153 میلیون تومان بود اما در روز گذشته هر پراید 111 حداقل 173 میلیون تومان گزارش شد . قیمت خودرو 206 تیپ دو نیز در همین محدوده زمانی رشدی 13 یلیون تومانی را تجربه کرده از 252 میلیون تومان به 265 میلیون تومان رسیده است.

 حالا افزایش قیمت دلار مهمترین عامل مهم افزایش قیمت خودرو از سوی معامله‌گران اعلام شده است.

احمد نعمت بخش، رئیس انجمن خودروسازان در گزارشی اعلام کرده است که نزدیک به 80 درصد خریداران خودرو حتی در دوره قرعه‌کشی‌ها نیز از سرمایه‌گذاران و نه مصرف‌کنندگان بوده‌اند؛ چرا که خودروهای تحویلی، طی دوره گارانتی به نمایندگی‌های خودروسازی‌ها مراجعه نکرده‌اند

خودروسازان چه می‌گویند

 در فضایی که افزایش قیمت خودرو بسیاری از مشتریان خودرو در ایران را ناراضی کرده و همین امر زمینه را برای به کف رسیدن خرید و فروش مهیا کرده است، تلاش خودروسازان برای افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو ادامه دارد .  

پیش از این یک بار خودروسازان با مجوز وزارت صمت نسبت به بالا بردن قیمت خودرو اقدام کردند اما درست چند روز پس از این افزایش قیمت، رییس‌جمهوری وارد میدان شد و دستور لغو قیمت‌گذاری خودرو را اعلام کرد. این چنین بود که بازاری که در اثر رشد کارخانه‌ای قیمت خودرو، با افزایش بها روبرو شده بود، خود را با این لغو دستور چندان هماهنگ نکرد. در عین حال رییس سازمان بورس اوراق بهادار نیز تلاش این سازمان برای لغو قیمت‌گذاری دستوری برای خودرو و سایر صنایع مشمول قیمت‌گذاری دستوری خبر داده است . پیش‌بینی می‌شود با وجود رفت و برگشت قیمت خودرو، این اتفاق به زودی رخ دهد. در نتیجه انتظار می‌رود بار دیگر قیمت خودرو دستخوش افزایش قابل توجه گردد.

 خودرو در ایران طی سال‌های دهه هشتاد، که ایران یکی از باثبات‌ترین دوره‌های اقتصادی خود را سپری می کرد، در حال تبدیل به کالایی مصرفی بود و بسیاری از مردم نسبت به تعویض خودرو و تبدیل به احسن آن اقدام می کردند. برنامه‌هایی برای جایگزینی خودروهای فرسوده نیز در این دوره راه‌اندازی شد و برخی خودروهای قدیمی نیز با همین هدف به گورستان اتومبیل سپرده شدند .

 هدف از این اقدام جدا از نوسازی ناوگان سبک خودرو در ایران، تلاش برای کاهش مصرف سوخت نیز بود. با این حال موج تورمی که از سال 1390 میهمان اقتصاد ایران شد، بار دیگر خودرو را به کالایی سرمایه‌ای تبدیل کرد. از این رو بخش مهمی از خریداران خودرو نه مصرف‌کنندگان واقعی که سرمایه‌گذارانی هستند که با هدف حفظ سرمایه خود نسبت به خرید خودرو اقدام می‌کنند. احمد نعمت بخش، رییس انجمن خودروسازان در گزارشی اعلام کرده است که نزدیک به هشتاد درصد خریداران خودرو حتی در دوره قرعه‌کشی‌ها نیز از سرمایه‌گذاران و نه مصرف‌کنندگان بوده‌اند چرا که خودروهای تحویلی، طی دوره گارانتی به نمایندگی‌های خودروسازی‌ها مراجعه نکرده‌اند.

 بازار خودرو در کما

 ایران در یکی از استثنایی‌ترین دوره‌های اقتصادی خود است. در حالی که قیمت خودرو در بازار بی‌محابا می‌تازد، صنعت خودرو در ایران زیانی هنگفت را به ثبت رسانده است. به عبارت دیگر دو شرکت خودروسازی بزرگ ایران بیش از 80 هزار میلیارد تومان زیان انباشته را به ثبت رسانده‌اند که این نشان از ناکارآمدی ساختار اقتصادی ایران دارد . مقامات شرکت‌های خودروسازی می‌گویند علت ثبت این زیان عجیب در صنعت خودروسازی ، قیمت‌گذاری دستوری دولت است .در این فضا دولت، خودروسازان و مصرف‌کننده اعلام نارضایتی صریح از این وضعیت را دارند و معلوم نیست وقتی سه ضلع این مثلث ناراضی هستند، چه کسی از شرایط کنونی احساس رضایت می‌کند. هر چه هست موج تورمی تازه از راه رسیده بار دیگر بازار خودرو را دستخوش تکانی سخت کرده است. تکانی به طعم بلاتکلیفی .