مهرنوش حیدری

همواره بحث و گمانه‌زنی‌های فراوانی نسبت به میزان ذخایر طلای خانگی به عنوان پس‌انداز روز مبادای خانواده‌های ایرانی مطرح بوده به طوری‌که سه سال قبل محمد کشتی‌آرای، عضو هیأت مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران، گفته بود؛ «براساس برآوردهای این اتحادیه» مردم ایران حدود 200 تا 300 تن ذخایر خانگی طلا دارند.

در این مورد که معمولا اکثر خانوارهای ایرانی نسبت به خرید و پس‌انداز طلا اقدام می‌کنند، شکی نیست اما آمار دقیقی از میزان ذخایر طلای خانگی در کشور وجود ندارد. با این حال بحران‎های اقتصادی طی سه سال اخیر مسیر تقاضا برای طلا را تغییر داده و به گفته فعالان بازار حجم خرید کم شده است.

ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» گفته است: 70 درصد از خانواد‌ه‌های ایرانی به طور میانگین بخشی از سرمایه‌های خود را به شکل طلا نگهداری می‌کنند، اما گرانی طلا در سال‌های اخیر ذائقه خانواده‌های ایرانی را تغییر داده و کمتر کسی در این روزها برای سرمایه‌گذاری زیورآلات طلا می‌خرد از این رو شاهد هستیم که سرمایه‌گذاران به دنبال طلای آب شده می‌روند و خریداران واقعی دنبال خرید طلای سبک و ارزان هستند که این امر نشان از تغییر ذائقه خرید طلا در خانواده‌های ایرانی پس از تورم دارد. این وضعیت به گفته دبیر اتحادیه طلافروشان سبب شده است که تنها در سال جاری بین 10 تا 15 درصد از طلافروشانی که قادر به تامین هزینه‌هایشان نبودند ورشکست شوند.

کاهش میزان ذخایر طلای خانگی

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران درباره میزان ذخایر طلای خانگی و مسکوکات در خانه ایرانی‌ها گفت: آمار بسیار دقیقی در این مورد وجود ندارد البته بانک مرکزی ممکن است آمار دقیقی از میزان فروش سکه‌ها داشته باشد.

محمدولی تاکید کرد: در 2.5 تا 3 سال اخیر به دلیل نوسانات شدید قیمت طلا؛ شاهد افزایش تعداد فروشندگان طلا نسبت به خریداران بوده‌ایم و همین امر نشان می‌دهد میزان ذخایر خانگی طلا کاهش یافته است.

وی بیان کرد: به اعتقاد بنده و تحت شرایط 2 سال اخیر، میزان ذخایر طلای خانگی به حداقل رسیده است زیرا حتما در این مدت مردم به دلیل افزایش نرخ طلا نسبت به فروش بیشتر مصنوعات و مسکوکات اقدام کرده‌اند.

محمدولی بیان کرد: زمانی که طلا تحت تاثیر نوسانات به حداکثر میزان قیمت خود رسید، شاهد فروش بیشتر طلا در بازار بودیم و تعداد فروشندگان افزایش یافت و این نشان می‌دهد شکل سنتی پس‌انداز در خانه‌های ایرانی در حال تغییر است.

وضعیت خرید و فروش طلا در دهه‌های 80 و 90

وی درباره میزان فروش طلا در دو دهه گذشته گفت: در دهه 90 شاهد فروش بیشتر طلا توسط مردم بودیم در حالی‌که در دهه 80 میزان خرید طلا از سوی مردم در بازار بیشتر بود. در دهه 90 به طور میانگین حدود 15 تا 25 درصد میزان فروش طلا از سوی مردم بیشتر شد.

تغییر ذائقه خرید طلا با افزایش قیمت‌ها

این فعال بازار طلا و جواهر درباره عبور قیمت طلا از مرز یک میلیون تومان و تاثیر آن در وضعیت خرید و فروش مصنوعات طلا در میان خریداران ایرانی گفت: نوسانات نرخ طلا همراه با هزینه‌های جانبی مانند مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینه‌های صنعت طلا و تولید مصنوعات، موجب تحمیل قیمت و هزینه بر مصرف‌کننده نهایی می‌شود. در سال‌های گذشته قیمت هر کیلو طلا برابر با 30 تا 40 میلیون تومان بود و اکنون بیش از یک میلیارد تومان رسیده است و به راحتی می‌توان گفت نرخ طلا بر ذائقه و چگونگی خرید طلا از سوی خریداران در بازار اثر مستقیم گذاشته است.  وی درباره سبک خرید طلا در سال‌های به اصطلاح ارزانی طلا توضیح داد: در آن دوره کسی دنبال خرید طلا با وزن‌های سبک نبود زیرا قدرت خرید بالاتر بود و فقط کیفیت کارها و مصنوعات برای خریداران مهم بود اما اکنون شرایط تغییر کرده و طلا به گرمی بیش از یک میلیون تومان رسیده و قدرت خرید مردم کمتر شده بنابراین آنها سعی می‌کنند مراعات کرده و کارهای ظریف‌تر و شکیل‌تر خریداری کنند و از نظر وزنی هم به گونه‌های انتخاب می‌کنند که با قدرت خرید و بودجه در نظر گرفته شده، همخوانی داشته باشد.

وضعیت طلافروشان در 6 ماهه نخست 1400

وی در مورد وضعیت کار در بازار طلا و جواهر در 6 ماهه نخست سال 1400 گفت: در 6 ماهه نخست سال 1400، همکاران ما در مقاطع مختلف به دلیل عید نوروز، محدودیت‌های اجباری کرونایی اصناف و... تعطیل بودند و این شرایط سبب شد تا تقاضای واقعی و کامل در بازار افت کند؛ اگر سال‌های گذشته و پیش از شیوع کرونا تقاضای مردم برای خرید طلا نزدیک به 40 درصد در سال‌های اخیر کاهش یافت اما امسال میزان کاهش تقاضا نزدیک به 80 درصد رسید. همچنین نوسان نرخ طلا سبب شد تا خریداران و فروشندگان نسبت به انجام معاملات احتیاط کنند زیرا قیمت‌ها به صورت لحظه‌ای بود و نمی‌شد حتی نسبت به یک ساعت آینده پیش‌بینی دقیقی انجام داد.

70 درصد خانواد‌ه‌های ایرانی به طور میانگین بخشی از سرمایه‌های خود را به شکل طلا نگهداری می‌کنند، اما گرانی طلا در سال‌های اخیر ذائقه خانواده‌های ایرانی را تغییر داده و کمتر کسی در این روزها برای سرمایه‌گذاری زیورآلات طلا می‌خرد

افزایش تقاضا برای خرید طلا در سایه آرامش بازار

وی در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: زمانی که بازار به آرامش برسد، تقاضا برای خرید طلا افزایش خواهد یافت و در 6 ماهه سال 1400 آرامش مورد نیاز در بازار طلا، مشهود نبود هرچند همکاران ما با وجود 20 تا 30 درصد تقاضا برای خرید طلا، توانستند امرار و معاش خود را انجام دهند. امیدواریم در 6 ماهه دوم سال 1400 و پس از اتمام ماه صفر، شاهد آرامش بیشتری در بازارهای اقتصادی به ویژه بازار ارز و در نهایت بازار سکه و طلا باشیم و تقاضا برای خرید مصنوعات طلا افزایش یابد.  محمدولی درباره اتفاقات بازارهای موازی مانند بورس، مسکن، ارز و ... و تاثیر شرایط آنها بر رهسپار شدن سرمایه‌ها و نقدینگی به بازار طلا توضیح داد: تقریبا این اتفاق افتاد و به دلیل اینکه مشکلات بازار ارز بخشی از سرمایه‌گذاران ترجیح دادند خریدن طلا را جایگزین خرید ارز کنند. همچنین اتفاقات و نوسانات بازار مسکن و بورس هم سبب حضور عده‌ای از سرمایه‌گذاران در این بازار شد زیرا قابلیت نقدشوندگی طلا و سکه و نگهداری از آن بسیار راحت‌تر از سایر موارد است.  محمدولی گفت: با توجه به کاهش شدید تقاضا در داخل کشور، بستر مناسب برای صادرات مصنوعات طلا به کشورهای حاشیه خیلج فارس، اوراسیا و ... فراهم شده است. اکنون به دلیل شیوع کرونا داد و ستد به شکل مطلوب انجام نمی‌شود اما به زودی شاهد صادرات مصنوعات طلای ایرانی به این مقاصد تجاری خواهیم بود.

ضرورت دقت کافی  در خرید مجازی طلا

وی درباره امکان فروش طلای 17 عیار به جای 18 عیار و سایر موارد در خرید و فروش طلا به صورت آنلاین هشدار داد: بارها گفته‌ام مخالف فضای مجازی نیستم زیرا نمی‌توانیم با فعالیت تجاری در این فضا مخالفت کنیم. دنیا به این سمت و سو حرکت می‌کند ؛ اما اینکه گفته می‌شود فعلا طلا در این فضا خرید و فروش نشود به این دلیل وقوع چنین مواردی است که اعلام می‌شود و بنابراین تا زمانی که بستر مناسب برای معامله طلا در فضای مجازی مهیا نشده، بهتر است مردم وارد این‌گونه معاملات نشوند و هنگام خرید طلا دقت کافی داشته باشند.