تحدید اینترنت؛تهدید فرصتهای شغلی است
نان‌بری یا صیانت از حقوق کاربران؟!
هانیه عسگریان
حاشیه‌سازی‌های طرح‌های متعدد در خصوص اینترنت همچنان ادامه دارد. در حالی که گزارش‌های رسیده به نقل از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی دلالت بر آن داشت که طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی موسوم به صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی از دستور کار خارج شده است اما بار دیگر این داستان وارد فاز تازه‌ای شده است.
اظهارات تازه نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس در حالی گواهی بر بررسی مجدد این طرح در مجلس است که این روزها بحرانی جدی در حوزه اینترنت، کاربران را به خود مشغول کرده است . کاربران همراه اول و ایرانسل حتی در خرید اینترنت با بحران روبرو هستند. کدهای دستوری نیز کارکردی ندارند. از سوی دیگر در روزهای اخیر در بسیاری از نقاط شهر اینترنتی 3G و 4G در دسترس نبود. بسیاری از کاربران تاکید داشتند شاید این وضعیت مقدمه‌ای بر قطع اینترنت یا همان‌گونه که نمایندگان مجلس موسوم به انقلابی می‌گویند ساماندهی فضای مجازی است . حالا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دلیلی عجیب برای عدم سرویسدهی اینترنت در برخی نقاط اعلام کرده است . وی میگوید: «اختلال دو روز گذشته در برخی مناطق مربوط به قطعی برق نبوده بلکه درخواست وزارت علوم، برای جلوگیری از تقلب در برگزاری کنکور بوده است.» وی گفت: «به رغم تمهیدات و پیگیری‌های انجام شده، امنیت روانی خیلی از داوطلبان کنکور به دلیل احتمال لو رفتن سوالات در فضای مجازی سلب می‌شود از این رو با حساسیت بجای سازمان سنجش و وزارت علوم، از اپراتور‌های تلفن همراه درخواست شد که در حوزه‌های امتحانی اینترنت3G و4G فعال نباشد، از این رو شبکه در ساعات برگزاری غیرفعال شد.» جهرمی ادامه داد: «این موضوع تأثیری روی کیفیت شبکه در مناطق همسایگی نقاطی که کنکور در آنجا در حال برگزاری بود، داشت. البته ما از سال گذشته درخواستمان از وزارت علوم این بود که در این مناطق جمر نصب شود، اما آنها مشکل هزینه را مطرح کردند. به هر حال زیان اختلالات ایجاد شده در شبکه به مراتب بیشتر از هزینه جمر است؛ بنابراین باید سال آینده برای این موضوع فکر دیگری کرد.»
وی البته دلیل قطع اینترنت یا عدم سرویسدهی اینترنت در دو ماه اخیر را ناشی از قطع برق دانسته است.
اینترنت ماهواره‌ای حلال مشکل است؟
مرور نظر کاربران در فضای مجازی اما نشان می‌دهد بسیاری از کاربران بر این نکته تاکید دارند که اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند دسترسی کاربران را به اینترنت برقرار نگه دارد. حالا اما مواضع تازه وزیر ارتباطات حکایت از آن دارد که این موضوع به سادگی مبحث طرح شده در این حوزه نیست .
وزیر ارتباطات درباره فعالیت شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای در کشور نیز اضافه کرد: «باید بپذیریم اینترنت ماهواره‌ای یک پدیده است که ما با آن مواجه خواهیم شد. هدف اصلی این منظومه‌ها این است که اینترنت اشیا را در سراسر دنیا فراهم کنند. زیرا خیلی از مناطق با اینترنت موبایل، پوشش دهی ندارند. برای مثال ما در پارک ملی گلستان پروژه‌ای را در خصوص اینترنت اشیا برای ایمنی و حفاظت محیط زیست اجرا کردیم. این‌ها همه مزایایی است که می‌تواند مفید باشد.» وی ادامه داد: «البته همواره آمریکا به خاطر خویی که در سلطه‌جویی در همه عرصه‌ها از جمله فضای مجازی دارد دنبال این بوده که پلتفرم‌های خود را توسعه دهد و اقتصاد دیجیتال را برای خودش مطالبه کند؛ بنابراین از مدت‌ها قبل دنبال ابزاری برای بسط سلطه خود بوده و اینترنت ماهواره‌ای نیز یکی از آنها است، ما هم باید در این شرایط خودمان را تمهید می‌کنیم.» وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه برخی از سخت‌گیری‌ها باید در کشور مدیریت و اصلاح رویه شود، افزود: «البته ما مقررات سرزمینی برای استفاده از اینترنت‌های ماهواره‌ای داریم و هر شرکتی که می‌خواهد در کشور ما فعال شود باید از ما مجوز بگیرد و مطابق با حقوق بین‌المللی آن را پیگیری می‌کنیم.»
ماجرای صیانت از حقوق کاربران چیست؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که سخنان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص تمهید شرایط برای رویارویی با اینترنت ماهواره‌ای نشان از اجرای طرح‌های جدید برای اینترنت دارد. دوره جایگزینی دولت جدید با دولت دوازدهم نیز البته سبب شده است سیاست‌های دولت جدید در این حوزه چندان روشن نباشد. حالا اما مجلس شورای اسلامی که پیش‌تر نیز جنجالی بزرگ را در حوزه فضای مجازی رقم زده بود، از پیگیری طرح خود برای آنچه ساماندهی فضای مجازی، صیانت از حقوق کاربران میخواند خبر داده است. این تصمیم البته فعالان اقتصادی و کارشناسان این حوزه را نیز با نگرانیهایی روبرو کرده است چرا که ممنوعیت استفاده از پیام‌رسان خارجی بدان معناست که شبکه اینستاگرام نیز در کشور فیلتر شود. علی ربیعی سخنگوی دولت اعلام کرده است: در میان شبکه‌های اجتماعی، بررسی‌ها نشان می‌دهد فقط اینستاگرام محل کسب‌وکار گروه بزرگی از مردم شده است. حتی آمارها پیش از شیوع کرونا هم به قدری بزرگ هست که تصمیم به تعطیلی‌اش جنبه‌های اقتصادی کلان بیابد.
مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرده است: «از بیرون کشور بیش از ۱۳۰ هزار پست درباره طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی گذاشته شده و با آن مخالفت کرده‌اند اما ما پای این طرح ایستاده‌ایم و کار خود را انجام داده‌ایم»
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۴۰۰ هزار صفحه اینستاگرام ایرانیان دارای بیش از ۵ هزار دنبال‌کننده هستند؛ که در این میان ۲۸.۸ درصد از آنها صفحات مربوط به فروشگاه‌ها و کسب و کارهاست. بر اساس این آمار یعنی حداقل ۱۱۵هزار صفحه اینستاگرام وجود دارد که درآمد خانوارها را تأمین می‌کند. این امر بدین معناست که حتی اگر هر صفحه درآمد ۲ نفر یا ۲ خانواده را تأمین کند؛ یعنی ۲۳۰ هزار خانواده یعنی چیزی حدود ۹۵۰ هزار نفر ایرانی، در اوضاع بیکاری ناشی از کمبود رشد و تحریم، برای امرار معاش خود وابسته به این شبکه اجتماعی هستند. با توجه به مطالعات تخصصی‌ام در وزارت کار، معتقدم هرگونه محدودسازی و یا تعطیلی اینستاگرام، کوچ دادن حدود یک میلیون ایرانی به سمت بیکاری و فقر است.
اطلاعات ضد و نقیض
درباره اینستاگرام
اظهارات ضد و نقیض در این خصوص اما تمامی ندارد. در حالی که مرتضی آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام کرده است: «از بیرون کشور بیش از ۱۳۰ هزار پست درباره طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها و فضای مجازی گذاشته شده و با آن مخالفت کرده‌اند اما ما پای این طرح ایستاده‌ایم و کار خود را انجام داده‌ایم»، جلال رشیدی کوچی گفته است: «اینکه مطرح می‌شود مجلس به دنبال فیلترینگ است، اصلا بدین گونه نیست. بنده خودم به عنوان کسی که این طرح را امضا کردم به شدت با فیلترینگ با شیوه کنونی مخالف هستم و معتقدم که هیچ‌وقت این روش جواب نمی‌دهد. اما از آنجا که در یکی از مواد این طرح آمده است که تمام کسانی که سازنده و توزیع‌کننده فیلترشکن هستند باید اطلاعات آنان در اختیار جمهوری اسلامی قرار گیرد و اگر خارج از این عمل شود جرمی برای آنان در نظر گرفته خواهد شد، این مسئله باعث ایجاد شائبه‌هایی در بحث فیلترینگ شد که صحت ندارد.» در عین حال مجتبی یوسفی، عضو هیات‌رئیسه مجلس نیز به ایرنا گفته است: «طرح ساماندهی پیام‌رسان‌ها از دستور کار خارج نشده و احتمالا این طرح طبق اصل ٨۵ قانون اساسی در کمیسیون بررسی شود.» هر چه هست احتمال تغییر در سیاست‌گذاری در قبال اینترنت چند ماهی است که کسب و کارها در فضای مجازی را با مشکل روبرو کرده است. فشار ناشی از کرونا بیش از دو میلیون فرصت شغلی را از میان برده است و این طرح در صورتی که منجر به از دست رفتن درآمد یک میلیون نفر شود، می‌تواند بحران اقتصادی جدی را در ایران رقم بزند. بحرانی که عوارض ناشی از شیوع کرونا را در آینده‌ای نه چندان دور تشدید خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید