نرگس رسولی

 نان گران شده است؟ پاسخ مسئولان به این پرسش منفی است؛ اما خریداران نان در جای جای تهران و دیگر شهرهای بزرگ به این پرسش پاسخ مثبت می‎دهند. اخبار تایید شده از نانوایی‌های تهران حکایت از افزایش بی‌سر و صدای قیمت نان در برخی نانوایی‎ها دارد.این افزایش قیمت در برخی نقاط حتی به 50 درصد هم رسیده است. البته نانوایی‌ها برای دور زدن قیمت‌های مصوب تدابیر خاصی دارند، افزودن مشتی کیاه خشک و انواع سبزی و کنجد و ... دلیل موجهی برای دو برابر کردن قیمت نان در بسیاری از نقاط است. شاید همین مساله موجب شده اغلب شهروندان برابر افزایش قیمت نان در مارپیچ سکوت فرو بروند و اعتراضی نکنند.

اما رشد بهای نان ساده در برخی مناطق نیز صدای اعتراض را کم کم بلند کرد تا جایی که حالا واکنش‌های شهروندان به رشد قیمت محسوس شده است و بسیاری می‎پرسند آیا نان گران شده است؟  بیژن نوروزمقدم، رئیس اتحادیه نانوایان سنتی حالا با تایید این مساله به نان چند نرخی در تهران واکنش نشان داده و گفته است برخی نانواها ساز قیمتی خودشان را کوک کرده‌اند و به قیمت غیرمصوب نان می‌فروشند.

وی شاهد مثالش را قیمت نان لواش و بربری آورده و گفته است که «یک نانوایی لواش ممکن است نان را به همان قیمت مصوب گذشته یعنی 300 تومان عرضه کند و واحد دیگری نان لواش را به 400 و واحد سوم 450 تومان عرضه کند؛ در مورد نان بربری و سایر نان‌ها نیز همین وضعیت حاکم است، مثلاً ممکن است، یک واحد نان بربری را به قیمت 1000 تومان عرضه کند و واحد دیگری 2000 تومان و یا 2500 تومان عرضه کند.»

جالب اینجاست که وی نانوایان را مقصر این گرانی نمی‌داند و معتقد است: «پیش از این افزایش قیمت به تصویب رسیده اما گفته بودند فعلا اعلام نکنید. البته  نانوایان، چاره‌ای جز افزایش قیمت ندارند و آخرین پیشنهاد نانوایان، افزایش 100 درصدی قیمت‌ها بود.»

وی مجددا تاکید کرد:«با هم تاکید می‎کنم درباره افزایش قیمت نان تصمیم‌‎گیری شده، اما به ما گفتند فعلا اعلام نکنید.»  هر چند رئیس اتحادیه نانوایان سنتی به صراحت از تصویب افزایش قیمت نان خبر داده است اما روسای سایر اتحادیه‎های نانوایی همچنان بر این موضع که «نان گرن نشده»، پافشاری می‎کنند.  اصغر پابرجا، رئیس اتحادیه فروشندگان نانوایان سنگکی تهران از جمله‌ی این افراد است. وی تاکید کرده است: اخیرا هیچ افزایش قیمتی برای نان سنگک رخ نداده، اما از دولت خواستاریم تا فکری برای این موضوع کند. قیمت هر قرص نان سنگک با آرد دولتی یک هزار و 800 تومان است و اخبار اخیری که در خصوص افزایش قیمت نان در فضا‌های مختلف درج شده، در واحد‌های نانوایان سنگک رخ نداده است و هرگونه افزایش قیمت را تکذیب می‌کنم. البته ممکن است برخی واحد‌های صنفی به دلیل به صرفه نبودن قیمت فروش نسبت به هزینه‌های تولید، اقدام به افزایش غیرقانونی قیمت نان کنند، که با این واحد‌ها برخورد می‌شود. این در حالی است که گزارش میدانی خبرنگار «توسعه ایرانی» نشان می‎دهد در محدوده ملاصدرا، ونک، پارک وی و هروی، هر قرص نان سنگک  تا 10 هزار تومان نیز فروخته می‌شود و در غرب و جنوب غربی تهران نیز قیمت نان سنگک به 5 تومان رسیده است.

گزارش‌های میدانی خبرنگار «توسعه ایرانی» نشان می‎دهد در محدوده ملاصدرا، ونک، پارک وی و هروی، هر قرص نان سنگک  تا 10 هزار تومان فروخته می‌شود و در غرب و جنوب غربی تهران نیز قیمت نان سنگک به 5 تومان رسیده است

روسای صنف نانواهای سنگک و بربری و لواش البته افزایش قیمت گندم  و اجاره بها و...را دلیلی بر این افزایش قیمت می‌دانند و معتقدند وقتی هزینه‌های جاری یک و احد صنفی بیش از دو برابر شده پس نانواها هم ناچار به  افزایش قیمت هستند.

توجیه نانوایان برای این اقدام خود افزایش دامنه تورم، افزایش قیمت کالاها و خدمات، بالا رفتن میزان دستمزدها، افزایش هزینه‌ها و همچنین عقب ماندن از کورس بالا رفتن قیمت‌هاست که تمامی آنها منطقی به نظر می‌رسد.

دولت چه می‌گوید؟

پیش از این اسماعیل نادری از معاونان  امور بازرگانی سازمان صمت گفته بود که در سال 1400هیچ خبری از گرانی نان نیست. با این حال روشن نیست استناد رئیس اتحادیه نانوایان سنتی درخصوص افزایش نرخ نان و تصمیم‎گیری در این خصوص بر چه مبناست؟

وی با بیان اینکه افزایش قیمت نان منوط به تصمیم‌گیری در کارگروه آرد و نان کشور است، افزود: با توجه به بالارفتن هزینه‌های تولید نان از جمله حقوق و دستمزد نیروی انسانی، افزایش نرخ انرژی و سایر مواد اولیه در سال جاری، هر گونه ایجاد تغییر در نرخ نان ابتدا باید در کارگروه ملی آرد و نان مصوب شده و پس از آن به استانداری‌های کشور نیز ابلاغ کنند.

 چه تعداد نانوایی در ایران  فعالیت می‎کند؟

آمارها نشان می‌دهد که از مجموع بیش از 3 میلیون واحد صنفی نزدیک به 83 هزار واحد صنفی نانوایی در سطح کشور فعالیت می‌کنند که از این میان 24 هزار واحد نانوایی آزادپز هستند و 59 هزار واحد به صورت یارانه‌ای نان پخت می‌کنند.به این ترتیب به ازای هر هزار و 16 ایرانی، یک نانوایی در کشور فعال است. طبق امار کمترین میزان سرانه مربوط به گیلان با حدود ششصد نفر و بیشترین سرانه مربوط به هرمزگان با یک هزار و 600 نفر برآورد شده است. سرانه نانوایی در تهران هم به ازای یک هزار و پانصد نفر است. بر این اساس به ازای هر 254 خانواده یک نانوایی در سطح کشور فعال است.

رییس اتحادیه نانوایان سنتی: پیش از این افزایش قیمت به تصویب رسیده اما گفته بودند فعلا اعلام نکنید

دلایل ارائه درخواست گرانی

طبق بررسی‌های انجام شده در ایران، متوسط مصرف نان حدود ۴۱۰ گرم در روز برای هر فرد است و با توجه به این که هر ۱۰۰ گرم نان ۲۷۴ کالری انرژی تولید می‌کند، می‌توان گفت هر فرد روزانه حدود ۱۱۰۰ کالری انرژی از طریق نان دریافت می‌کند. نان در مقایسه با گوشت یا شیر، منبع فشرده‌تری از انرژی است، مفهوم این عبارت آن است که هر ۱۰۰ گرم نان ۲۴۷ کیلو کالری انرژی تولید می‌کند. در حالی که برای تامین این مقدار انرژی از طریق گوشت، باید ۱۹۰ گرم گوشت (تقریباً ۲ برابر) و ۳۷۰ میلی ‌لیتر شیر (حدود ۴ برابر) مصرف شود. غلات به ویژه نان از منابع اصلی الگوی غذایی روزانه مردم ایران است و بخش عمده‌ای از نیازهای انرژی و پروتئین بدن را تأمین می‌کند، به طوری که روزانه حدود چهل تا پنجاه درصد انرژی دریافتی و ۴۵ درصد پروتئین مصرفی از طریق نان تأمین می‌شود. ارزانی نان البته موضوعی با اهمیت برای ایرانیان است. گسترش شدید فقر در سال‌های اخیر اهمیت نان را در سبد غذایی ایرانیان افزایش داده است. به این ترتیب گرانی نان می‌تواند روند دریافت کالری طبقات فرودست جامعه را با بحرانی جدی مواجه نماید.  

 شورای قیمت‌گذاری نرخ جدید گندم را ابلاغ کرد

حالا در فضایی که تکذیب‌های رسمی درباره خبر تایید شده افزایش قیمت نان به گوش می‌رسد، ضرباهنگ گرانی گندم با گرانی گندم زده شد. کاظم خاوازی، رئیس شورای قیمت‌گذاری قیمت جدید گندم را برای اجرا به وزارت خانه‌های جهاد کشاورزی، امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ کرده است. حالا با افزایش قیمت گندم، دلایل برای افزایش قیمت نان مستندتر از قبل نیز شده است. نکته اما اینجاست که  به دلیل تکانه‎های شدید اقتصادی، بیشتر خانوارهای ایرانی مرغ و گوشت را در سبد غذایی کاهش داده‌اند و با توجه به رشد قیمت برنج، گرنی نان می‎تواند وضعیت نامساعد خانوارهایی که در دهک‎های پایین درآمدی حضور دارند را با بحران جدی‎تری مواجه کند.