بانک مرکزی یا دلالان؛
چه مرجعی مانع ریزش قیمت ارز است؟
ایمان ربیعی
بازار ارز دیروز با افزایش دو هزار تومانی قیمت اولین بازگشت را پس از پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تجربه کرد. این بازگشت هر چند برای دلار صرافی‌های بانکی 2 هزار تومان بود؛ اما زمینه را برای افزایش 5 هزار تومانی قیمت ارز در بازار آزاد فراهم کرد.
سئوال مهم افکار عمومی اما این بود که دلیل این نوسان شدید چیست؟ معامله‌گران دلار و ارز پاسخ‌هایی متفاوت را به این پرسش داشتند. برخی می‌گفتند تحریم‌های تازه ترامپ در راه است، چرا که وی وعده داده است تا زمان پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش هر هفته یک تحریم جدید در قبال ایران به مرحله اجرا بگذارد.
بیژن زنگنه، وزیر نفت البته پاسخی متفاوت به این پرسش دارد. وی می‌گوید که چیزی برای تحریم باقی نمانده و تحریم نه ترسی در دل مقامات ایران ایجاد می‌کند و نه خللی در کار ایجاد خواهد کرد.
با این حال عواقب تحریم در اقتصاد ایران روشن و مشخص است؛ رسیدن دلار به 32 هزار تومان در زمان تحریم حداکثری ترامپ علیه ایران یکی از این عواقب آشکار تلقی می‌شود.
با این حال رای آوردن بایدن سبب شده است که فشار روانی حاکم بر بازار کاهش یابد و قیمت‌ها حتی تا مرز 22 هزار تومان عقب بنشیند؛ اما بانک مرکزی دیروز شرایطی متفاوت را در بازار رقم زد.
در حالی که رئیس کل بانک مرکزی در صفحه اینستاگرامی خود خبر داد بانک مرکزی شرایط خاصی را برای رصد بازار براساس منابع ملی در نظر دارد و شایعات درباره حد پایین آمدن قیمت را تکذیب کرد؛ روند رو به رشد ریزش بازار درست به فاصله یک روز متوقف شد. روز یکشنبه نیز رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه‌ای با روزنامه دولت از ادامه‌دار بودن روند ریزش خبر داد؛ اما دوشنبه افزایش قیمت دلار بار دیگر خریداران را راهی فردوسی و سبزه میدان کرد تا قبل از رسیدن دلار به 30 هزار تومان بتوانند خرید خود را انجام دهند.
همتی در گفتگو با روزنامه ایران تاکید کرده است: واقعیت آن است که امسال شوک‌های متعددی به اقتصاد کلان وارد شد مانند کرونا، کاهش صادرات نفتی، جهش انتظارات تورمی که این عوامل باعث شد تا روند تورم صعودی شود. اما با وجود کاهش ریسک‌ها در محیط بین‌الملل و انتظار ثبات در بازارهای دارایی، پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های آتی شاخص‌های قیمتی نیز به تبع آن وضعیت باثبات‌تری داشته باشند و فشارهای تورمی که مردم عزیز ما در این ماه‌ها متحمل شدند، تقلیل یابد.
در میان کارشناسان کمتر کسی حاضر به مصاحبه بود اما صرافان می‌گفتند این سیگنال‌دهی از سوی بانک مرکزی صورت گرفته است.
محمد ولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر به «توسعه ایرانی» گفت: «نه ریزش شدید قیمت منطقی بود نه افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها در روز دوشنبه. آنچه مهم است اینکه هنوز بازار خود واقعی‌اش را پیدا نکرده است»
بانک مرکزی در دو هفته گذشته با حذف قیمت خرید دلار از مردم تلاش کرد سیگنالی را به خریداران و فعالان بازار ارز بدهد این سیگنال بر کاهش نرخ ارز دلالت داشت؛ اما دیروز با بازگرداندن نرخ خرید به تابلوی صرافی‌ها رضایت نسبی خود را از قیمت‌های کنونی اعلام کرد. هر چند فاصله خرید و فروش ارز در صرافی‌ها بالاست و قیمت خرید 1300 تومان پایین‌تر از قیمت فروش دلار است اما حتی قیمت خرید نیز بالاتر از قیمت‌های روز یکشنبه بود. با این حال بازگشت قیمت به صرافی‌ها سیگنالی برای منطقی بودن قیمت ارز از سوی بانک مرکزی تلقی می‌شود. آنچه برخی دیگر از صرافان بدان اشاره می‌کنند از بین رفتن جو هیجانی موجود در بازار است.
محمد ولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر به «توسعه ایرانی» گفت: «نه ریزش شدید قیمت منطقی بود نه افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها در روز دوشنبه. آنچه مهم است اینکه هنوز بازار خود واقعی‌اش را پیدا نکرده است». وی می‌گوید: «بالاخره جو روانی ناشی از انتخاب بایدن فروکش کرد و برخی سرمایه‌های سرگردان فضا را برای ورود به بازار مناسب دیدند.»
این در حالی است که بسیاری معتقد بودند ریزش قیمت‌ها در بازار حداقل دو هفته‌ای دوام یابد و ثبات در قیمت‌هایی در محدوده 20 هزار تومان سامان یابد. سیدکمال سیدعلی، کارشناس بازار ارز و معاون اسبق بانک مرکزی نیز به «توسعه ایرانی» گفت: «به نظر می‌رسد نرخ واقعی دلار بین 28 تا 22 هزار تومان است و اگر این قیمت بالاتر از این محدود بایستد طبیعتا بازار با جو روانی روبروست.»
تحریم‌ها را فراموش نکنیم
برخی دیگر از فعالان بازار ارز می‌گویند آنچه در بازار ارز از چهارشنبه هفته گذشته رخ داد تحت‌تاثیر یک اتفاق خاص یعنی انتخاب بایدن بود، ایران هنوز عضو اف‌ای‌تی‌اف نیست و تحریم‌های نفتی و بانکی پابرجاست به این ترتیب نمی‌توان انتظار داشت که بازار روند نزولی خود را حفظ کند، خصوصا که بانک مرکزی با عرضه یا عدم عرضه دلار در بازار می‌تواند این روند را تحت‌تاثیر قرار دهد. رئیس کل بانک مرکزی روز 23 مهر در گفتگو با رسانه‌ها تاکید کرده بود هر لحظه ممکن است اتفاقی در بازار ارز به وقوع بپیوندد و همین امر را باید سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار دهند.
بانک مرکزی: نهادهای مسئول باید گروه‌هایی را که سعی دارند با ایجاد شایعات و القائات، نگذارند کام مردم از ایجاد فضای باثبات در اقتصاد کشور شیرین شود را شناسایی کنند
بانک مرکزی چه می‌گوید؟
در حالی که در بازار ارز برخی افزایش قیمت را ناشی از رفتار دیروز بانک مرکزی می‌دانستند، عصر دیروز این نهاد سیاستگذار با صدور اطلاعیه‌ای تلاش کرد بار اتهام را از خود بزداید و دلالان و گروه‌های خاص را مسئول این مقاومت در بازار و افزایش قیمت‌ها معرفی کند.
بانک مرکزی با تاکید بر اینکه روند نزولی نرخ ارز تداوم دارد، اعلام کرد: «برخی با انتشار اخبار و شایعات سعی در بر هم زدن چشم‌انداز کاهش ریسک‌های غیراقتصادی دارند تا به هر شکل ممکن از کاهش نرخ بازار جلوگیری کنند و برخی به غلط این گونه القا می‌کنند که سطوح مشخصی از نرخ بازار، کف قیمتی بانک مرکزی است.»
بانک مرکزی تاکید کرده است: «نرخ‌های ارز در بازار، مطابق بنیادهای اقتصاد نیست و ریزش حدود ۲۵ درصدی قیمت ارز طی یک هفته در بازار، دلیلی برای اثبات تاثیرگذاری کاهش ریسک‌های غیراقتصادی بر کاهش قیمت بازار به سمت نرخ تعادلی پایین‌تر است.
برخی درصدد جبران زیان ناشی از فروکش کردن چشمگیر انتظارات منفی در بازار ارز کشور و متعاقبا سایر بازارها هستند. اما می‌توان تأکید کرد که روند نزولی شکل گرفته و ثبات در بازارهای دارایی با وجود مقاومت‌ها، تداوم خواهد داشت.»
بانک مرکزی در این اطلاعیه تاکید کرد که «نهادهای مسئول باید گروه‌هایی را که سعی دارند با ایجاد شایعات و القائات، نگذارند کام مردم از ایجاد فضای باثبات در اقتصاد کشور شیرین شود را شناسایی کنند».
در ادامه این اطلاعیه آمده است: «بانک مرکزی همزمان با روند کاهش ریسک‌های غیراقتصادی، با قدرت و توان بیشتری قیمت بازار را به سمت نرخ‌های پایین‌تر که متکی بر عوامل بنیادین اقتصاد است، هدایت می‌کند و بدیهی است با استمرار عرضه بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و سایر صادرکنندگان و گشایش‌های ارزی در جریان، بازار ارز از ثبات بیشتری برخوردار خواهد شد.»
دیدگاه تان را بنویسید