کارشناسان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» شیوه پس‌انداز رایج در کشور را نقد کردند:
مردم «دلال» نیستند، نگرانند// ایرانی‌ها در خانه‌هایشان ۳۰۰ تن طلا دارند
مریم شکرانی
مردم نگران از ریزش ارزش پول، پس‌اندازهایشان را تبدیل به سهام، دلار و طلا کرده‌اند. سازمان بورس و اوراق بهادار خبر داده است که مردم از پارسال تاکنون سرمایه‌ای نزدیک به 145 هزار میلیارد تومان وارد بورس کرده‌اند. اتحادیه طلا و جواهر هم از ذخیره 300 تن طلا در خانه‌های مردم ایران گفته و بانک مرکزی اعلام کرده است که نزدیک به 20 میلیارد دلار، ارز خانگی در خانه‌های ایرانی‌ها وجود دارد.
در مجموع ارزش روز پس‌انداز مردم ایران به عنوان سهام، طلا و دلار حدود 900 هزار میلیارد تومان است که اگر بخواهیم آن را به 80 میلیون نفر ایرانی تقسیم کنیم، سهمیه پس‌انداز هر فرد تقریبا به 11 میلیون و 250 هزار تومان می‌رسد.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که خریداران دلار و طلا و حتی سهام بارها برچسب دلال خورده و به عنوان اخلالگر بازار معرفی شده‌اند. با این وجود کارشناسان اقتصاد اعتقاد دارند که عنوان دلال برای مردمی‌که نگران ریزش ارزش سرمایه‌شان هستند، عنوان درستی نیست.
داوود سوری، اقتصاددان به «توسعه ایرانی» می‌گوید در شرایطی که تورم سنگین به سرعت باعث ریزش ارزش پول و آب شدن سرمایه مردم می‌شود، نمی‌توان مردم را زیر سوال برد که چرا نگران حفظ ارزش دارایی هستند که سال‌ها برایش زحمت کشیده‌اند.
او معتقد است که دولت باید با سیاست‌گذاری‌های درست، اقتصاد را به سمتی ببرد که نرخ تورم را مهار کرده و مانند بسیاری از کشورهای جهان اقتصاد را به ثبات نسبی برساند و دلالی را فاقد توجیه اقتصادی کند.
جعفر خیرخواهان، پژوهشگر اقتصاد توسعه هم با اشاره به اینکه سیاست‌های اقتصاد کلان مردم به سمت فقیرتر شدن سوق می‌دهد، به «توسعه ایرانی» می‌گوید: وقتی اقتصاد ثبات ندارد و سرمایه‌گذاری در اقتصاد بی‌ثبات ناممکن شده است، تورم رشد می‌کند و بیکاری گسترش دارد و در نتیجه مردم فقیر و فقیرتر می‌شوند. در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت که مردم برای مقابله با فقر و حفظ ارزش دارایی‌شان منفعل باشند.
دلال خواندن فعالیت‌های اقتصادی سرمایه‌گذاران خرد برای حفظ ارزش سرمایه‌شان آدرس اشتباهی اقتصاد ایران است. آدرسی که تلاش می‌کند نقش سیاست‌گذاری‌های کلان برای هدایت اقتصاد کشور به مسیر درست را کمرنگ کند و قصور مدیران را به رفتار اقتصادی مردم تقلیل دهد
ورود مردم به بورس بیشتر از 8 برابر شد
این روزها بخش زیادی از مردم ترسان و لرزان سرمایه‌هایشان را به بورس آورده‌اند. بازاری که رسانه‌ها مدام درباره حبابی بودنش گزارش می‌نویسند و سرمایه گذاران را از روز موعدی می‌ترسانند که حباب‌ها بترکد و سرمایه‌هایشان به باد برود.
با این وجود گویا نگرانی از ریزش ارزش پول بیشتر از آن است که مردم ریسک بازارهای مختلف را به جان بخرند. بر اساس اعلام سازمان بورس پارسال تعداد متقاضیان ورود به بورس بیشتر از 8 برابر سال 97 شده است و امسال هم مردم رقمی‌که تقریبا به بزرگی مالیات یکسال کشور است، سرمایه به بازار آورده‌اند.
حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار دیروز در پانزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفته است که از ابتدای امسال تاکنون حدود 100 تا 110 هزار میلیارد تومان نقدینگی توسط تازه واردها به بازار سرمایه وارد شده است. این در حالی است که سال گذشته در مجموع فقط 35 هزار میلیارد تومان پول تازه واردها وارد بازار بورس شده بود.
او جزئیات بیشتری از آمار تازه واردهای بورس اعلام کرده و توضیح داده است: «الان مردم زیاد در بازار سرمایه حضور پیدا کرده اند، براساس آمار در کل سال گذشته 820 هزار کد معاملاتی صادر شده بود. البته نسبت به سالهای گذشته عدد بسیار متفاوت بود. به عنوان مثال در سال 97 در مجموع 100 هزار کد معاملاتی صادر شده بود این در حالی است که اگر در سالهای قبل 50 تا 60 هزار کد صادر می‌شد می‌گفتیم که این عدد بالا است و امسال از ابتدای امسال حدود 4.5 میلیون کد جدید در بازار سرمایه صادر شده است که این نشان می‌دهد مردم الان این بازار را به عنوان یک بازار سرمایه‌گذاری می‌دانند و پول مردم وارد این بازار می‌شود.»
سرمایه 60 درصد تازه‌واردهای بورس فقط 15 میلیون تومان
البته جالب است که بدانید بیشتر مردمی‌که وارد بازار سرمایه می‌شوند سرمایه‌های کوچکی دارند که قدرت خرید چندانی در سایر بازارهایی مانند مسکن، سکه یا خودرو ندارد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفته است: «براساس مطالعات ما 50 تا 60 درصد تازه واردهای بازار سرمایه، سرمایه ای حدود 10 تا 15 میلیون تومان وارد بازار می‌کنند و هر روز نیز حدود 100 تا 120 هزار کد معاملاتی توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر می‌شود واین به آن معناست که روزانه هزار و 500 تا 2 هزار میلیارد تومان پول جدید وارد بازار می‌شود.
300 تن طلا در خانه‌های مردم
این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که محمد کشتی آرای، نایب‌رئیس اتحادیه طلا و جواهر به تسنیم گفته است که ۳۰۰ تن طلا و سکه در منازل مردم ذخیره شده است.
او تاکید کرده است که بازار سکه و طلا در سالهای گذشته به دلیل برخی اتفاقات و نوساناتی که در قیمت‌ها و نرخ تورم رخ داده، به‌عنوان یک مأمن مطمئن سرمایه‌گذاری علی‌الخصوص از سوی عموم مردم مطرح شده است و در یکی دو سال اخیر با وجود رونقی که بازار سکه و حتی طلای خام دارد، بازار مصنوعات طلا و زیورآلات دچار رکود شدید شده است که در واقع نشان می‌دهد رفتار مصرفی طلا از کاربرد زیورآلات به سرمایه‌گذاری تغییر داشته داشته است.
اگر قیمت فعلی هر گرم طلا 18 عیار را حدود یک میلیون تومان در نظر بگیریم، با این حساب مردم نزدیک به 300 هزار میلیارد تومان ذخیره طلا در خانه‌هایشان دارند.
20 میلیارد دلار، ارز خانگی
علاوه بر این بانک مرکزی و برخی نمایندگان مجلس از ذخیره 20 میلیارد دلار ارز در خانه‌های مردم ایران خبر می‌دهند. با دلار حدود 23 هزار تومانی فعلی ارزش ارز ذخیره شده در خانه‌های ایرانی‌ها تقریبا به 460 هزار میلیارد تومان می‌رسد. در مجموع اینکه ارزش سرمایه وارد شده مردم به بورس، طلا و دلارهای خانگی آنقدرها هم که تصور می‌شود زیاد نیست. اگر مجموع سرمایه وارد شده به بورس را در دو سال گذشته با طلا و دلار خانگی جمع ببندیم حدود 900 هزار میلیارد تومان ارزش دارد. این رقم تقریبا به‌اندازه بودجه عمومی دو سال کشور است.
جعفر خیرخواهان، پژوهشگر اقتصاد توسعه در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: وقتی اقتصاد ثبات ندارد و سرمایه‌گذاری در اقتصاد بی‌ثبات ناممکن شده است، تورم رشد می‌کند و در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت که مردم در مقابل حفظ ارزش دارایی‌شان منفعل باشند
اگر بخواهیم این عدد را بر 80 میلیون نفر جمعیت ایران تقسیم کنیم، متوجه می‌شویم که معادل حدود 11 میلیون و 250 هزار تومان پس‌انداز به‌اندازه هر فرد است.
در مجموع اینکه به نظر می‌رسد دلال خواندن فعالیت‌های اقتصادی سرمایه‌گذاران خرد برای حفظ ارزش سرمایه‌شان آدرس اشتباهی اقتصاد ایران است. آدرسی که تلاش می‌کند نقش سیاست‌گذاری‌های کلان برای هدایت اقتصاد کشور به مسیر درست را کمرنگ کند و قصور مدیران را به رفتار اقتصادی مردم تقلیل دهد.
دیدگاه تان را بنویسید