زمین بازی حوزه املاک در فصل جابه‌جایی تغییر می‌کند؟
جای خالی معاملات آنلاین در حوزه مسکن
نرگس رسولی
فصل بهار، علاوه بر همه خوبی‌ها و زیبایی‌هایش برای مستاجران کابوس جابه‌جایی و اسباب‌کشی را به همراه دارد. مخصوصا خانواده‌هایی که باید برای ثبت‌نام فرزندانشان در کمترین زمان ملک جدیدی را پیدا کرده و قرارداد جدیدی را امضا کنند. شاید به همین دلیل است که خرداد برای مستاجران فرصت طلایی جا به جایی محسوب می‌شود. البته همانطور که گفته‌اند سالی که نکوست از بهارش پیداست. امسال حتی در موضوع جابه‌جایی مستاجران نیز با همه سال‌های دیگر متفاوت است و در حالی که دولت و اتحادیه مشاوران املاک بارها اعلام کرده اند که قرارداد مستاجران 6 ماه تمدید شده است و هیچ مالکی حق بیرون کردن مستاجر خود را ندارد، مالکین محترم بسیار زیرکانه با اعلام افزایش قیمت‌های سرسام‌آور برای اجاره و رهن، مستاجرانشان را در شرایط آمپاس قرار دادند تا خودشان به دلخواه با لغو قرارداد موافقت کرده و به دنبال محل جدیدی برای زندگی بگردند. از سوی دیگر مشاوران املاک نیز به جهت شرایط فعلی مالکان امکان بازدید از منازل را تنها برای یکی از اعضای خانواده مجاز می‌دانند و این یعنی فقط یک نفر می‌تواند با رعایت ضوابط و پروتکل بهداشتی وارد ساختمان شده و از ملک بازدید کند. حال آنکه در سال‌های گذشته امکان بازدید به طور کامل مقدور بود. البته در طول سال‌های گذشته با ورود اپلیکیشن‌های متعدد بازاریابی منزل و حتی سایت‌هایی که هدف اصلی آن فعالیت در حوزه مسکن بود موجب شد تا در چنین شرایطی این سایت‌ها موفق‌تر عمل کرده و حداقل با ارائه عکس از ملک و اطلاعات بیشتر از ملک مورد بحث خیال مستاجران را در وهله اول راحت کنند و حداقل از تعداد بازدیدهای غیرضروری هم کاسته شود؛ اما با شرایطی که برای افزایش قیمت‌ها پیش آمد به تازگی قیمت‌ها از سایت‌هایی همچون دیوار برداشته شده و مستاجر در نهایت با تماس با مالک می‌تواند از چگونگی شرایط ملک با خبر شود
پلتفرم‌های آنلاین رهن، اجاره و خرید مسکن در بسیاری از کشورها شیوه و فرآیندهای معامله و ارتباط میان مستاجر و مالک را تغییر داده‌اند
چند درصد جمعیت ایران مستاجرند؟
حال آنکه طبق آخرین آمار منتشر شده در سال 98 مستاجران 35 درصد جمعیت 81 میلیونی ایران را تشکیل می‌دهند و این یعنی 28 میلیون نفر هر سال با دغدغه جابه‌جایی محل سکونت خود زندگی می‌کنند. جست‌و‌جوی روزانه بیش از ۲۰ هزار نفر در تهران برای اجاره خانه، خود گواه این ادعاست که کشور پرجمعیتی مانند ایران با چالش عمده‌ی مسکن روبروست و اینجاست که باید فکر راهکاری جدی‌تر برای این بازار بود و نباید تنها با پاک کردن برخی صورت مساله‌ها که شاید با خطا مواجه شده‌اند راه‌حل مشکل را به طور کامل حذف کرد.
سال‌هاست که بسیاری از کارشناسان راهکار تجربه شده کشورهای دیگر را برای بازار اجاره ایران هم تجویز می‌کنند راهکاری که کما بیش در حال پیاده‌سازی است اما به خاطر سوء‌استفاده برخی به یکی از راهکارهای محکوم به فنا تبدیل شده است.
نبود نظارت‌های کافی و عدم حضور کارشناسان خبره بستر ناچیز اینترنتی و آنلاین بازارمسکن را هم به جولانگاه جدید سلطه‌طلبان این صنعت مبدل کرد. ثبت یک آگهی مشترک از جانب چندین معاملات ملکی مختلف با عکس‌هایی متفاوت و غیرواقعی، عدم بررسی‌های کافی قبل از تایید آگهی‌ها، مالکان و مستاجران زیادی را با آشفتگی‌های بسیار و حتی با خطر عدم امنیت مواجه ساخت و هجوم دلالانِ قیمت ساز در این فضا بازار سیاه تازه‌ای را رقم زد و در این میان، دولت نیز با حذف صورت مسئله مجبور به دستور حذف قیمت از سایت‌ها و اپلیکشن‌های آنلاین شد و باز هم معامله‌گران واقعی و نیازمند با در بسته دیگری روبرو شدند.
این در حالی است که در دنیایی که ایجاد دولت الکترونیک و رفتن به سمت اینترنتی کردن فعالیت‌ها به یک اصل تبدیل شده، جای خالی پلتفرم آنلاین جامعی که بتواند رابطه میان مستاجر و موجر را طبق استاندارهای شفاف مدیریت کند، بسیار دیده می‌شود.
در حال‌حاضر پلتفرم‌های آنلاین رهن، اجاره و خرید مسکن در بسیاری از کشورها شیوه و فرآیندهای معامله و ارتباط میان مستاجر و مالک را تغییر داده‌اند. این حوزه نیز مانند سایر بخش‌ها با کمک اینترنت به سمت آنلاین شدن پیش رفته است و ارتباط دو طرف معامله از طریق پلتفرم‌های آنلاین شکل می‌گیرد. به این صورت که اپلیکشن‌ها یا سایت‌ها ملک را برای فروش یا اجاره با تمام اطلاعات لازم و دقیق در اختیار مشتریان می‌گذارند و طرفین را به یکدیگر وصل می‌کنند و با نظارت کافی تضمین‌گر روند بازدید و امنیت ملک هستند و در صورت توافق بین طرفین، تمدید قرارداد سالیانه نیز از طریق همان پلتفرم آنلاین، قانونی انجام می‌شود.
آنلاین و شفاف
کنترل و مدیریت فرآیندهای سنتی رهن و اجاره مسکن، مسلما نیازمند فاصله گرفتن از روندهای معمول و رسیدن به راهکاری دقیق و البته نوآور است. پلتفرم‌های آنلاین می‌توانند جریان‌ساز یک بازی دوسر برنده باشند، حتی در یک شرایط آرمانی که همه شرایط برای مستاجر و موجر ایده‌آل باشد. مستاجر یک فرد متاهل، متمول، بدون فرزند و یا موجر صاحبِ‌خان ای تمام و کمال... اگر انتقال ویروس و امراض این دوران هم در نظر گرفته نشود، تصور کنید یک مستاجر برای پیداکردن خانه موردنظر با بودجه‌ای مشخص چه میزان وقت و انرژی باید صرف کند تا گزینه مناسب را پیدا کند و یا یک مالک با چه تعداد مستاجر و متقاضی و بنگاه و مشاور باید روبرو شود. این قاعده بازی سنتی حوزه املاک است. این بازی بر اساس فرآیندهای گذشته بنا شده است و خواسته یا ناخواسته طعم عرصه‌های منقضی شده را به خود گرفته است. در واقع سوخت زمان و هزینه کارشناسانی را که میان مطالبات مشتریانِ بلاتکلیف، معلق مانده‌اند در این فرایند مدنظر قرار گرفته نشده است.
طبق آخرین آمار منتشر شده در سال 98 مستاجران 35 درصد جمعیت 81 میلیونی ایران را تشکیل می‌دهند و این یعنی 28 میلیون نفر هر سال با دغدغه جابه‌جایی محل سکونت خود زندگی می‌کنند
خداحافظی با کارکرد سنتی
بررسی‌ها نشان می‌دهد حضور بیش از ۹ هزار بنگاه معاملات املاک در تهران ضرورت خداحافظی با کارکرد سنتی بنگاه‌های مسکن و ورود به دوران مدرن را بیش از پیش آشکار کرده است. پیشروی به سمت فضای آنلاین فرصت قرارگرفتن تخصص شرکت‌های دانش بنیان را در کنار تجربیات ارزشمند مشاورین املاک عملی می‌کند.
نوسانات قیمت در حوزه مسکن خصوصا بخش رهن و اجاره، اثر مستقیم و شدیدی بر سطح زندگی و رفاه قشر آسیب‌پذیر جامعه دارد و از این رو گل‌آلود بودن فضای حوزه املاک بیشترین آسیب را به بدنه ضعیف جامعه خواهد زد. از این رو تهران به عنوان درگیرترین شهر ایران با معضل مسکن به طور جدی نیاز به راهکارهایی اساسی در این زمینه دارد. طبق برآوردهای تقریبی در حال حاضر میانگین اجاره مسکن در شهر تهران آن هم در منطقه شرق حدود سه میلیون و 700 هزار تومان است که این رقم مسلما بخش قابل‌توجهی از سبد هزینه یک خانواده را تشکیل می‌دهد. از همین رو باید به شیوه‌ای اصولی، مدرن و مدیریت‌پذیر این سردرگمی‌های کلافه‌کننده برای طرفین معامله را به پایان رساند. میدانگاه حوزه املاک ایران عمیقا نیازمند یاری دوجانبه شرکت‌های دانش‌بنیان و مشاوران املاکی است که فضای تهدیدآلود فعلی را به کمک ساخت پلتفرمی آنلاین جامع و شفاف به فرصت‌های طلایی مبدل سازند و بتوانند امنیت روانی مستاجران و مالکان و افراد فعال در این حوزه را فراهم آورند.
روشی که راه حل آن نه حذف سایت‌های املاک و نه حذف قیمت از سایت‌های املاک و اپلیکیشن‌های املاک است، بهتر است در این زمینه هم همراه با تجربیات موفق جهان شویم و به جای حذف صورت مساله به فکر اجرای صحیح پلتفرم آنلاین جامع املاک باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید