کرونا چگونه چراغ بازار را خاموش و جیب مردم را خالی کرد؟
زیان رو‌به رشد کسبوکارهای عمومی
محمود نوروزیه
با شیوع کرونا ویروس در سراسر دنیا بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کردند که بعد از ریزش شدید بازارهای اقتصادی، کسب و کارهای خرد نیز دچار رکود و زیان شوند. آثار اقتصادی اپیدمی کرونا بعد از بخش‌های صادرات، گردشگری، کسبوکارهای عمومی را نیز درگیر کرده است.
در حوزه صادرات بعد از وقفه چند روزه و بسته شدن بسیاری از مرزهای تجاری ایران با کشورهای همسایه و معطلی چند هزار دستگاه کامیون، صادرات در برخی مرزها روان شده؛ اما در این زمینه دولت در یکی از اولین اقدامات خود برای مقابله با کرونا صادرات ماسک و مواد اولیه تولید ماسک‌های پزشکی را ممنوع کرد تا به این وسیله بتواند از گسترش بازار سیاه داخلی جلوگیری کرده و نظارت لازم را بر قیمت و نحوه توزیع آن داشته باشد. اما با وجود وعده‌های مکرر مسئولان همچنان دستکش بهداشتی، ماسک و مایع ضدعفونی‌کننده در بازار نایاب است و تنها راه دستیابی به آن خرید از بازار سیاه با چند برابر قیمت است.
مهمان ناخوانده‌ای که گردشگری را فلج کرد
سفر نکنید کرونا در کمین است. صنعت گردشگری بی شک بزرگترین زیان را از شیوع کرونا در جهان تجربه کرد. بسیاری از کشورها از پذیرش مسافران مناطق جغرافیایی درگیر با کرونا اجتناب می‌کنند. پروازها و امکان سفرهای توریستی بسیاری در این مدت با توجه به وحشت مردم از مواجهه با این بیماری، کنسل شده است.
در روزهای اخیر پروازهای هوایی از بسیاری از کشورهای همسایه به ایران متوقف شد که با وجود این شرایط امکان سفرهای توریستی و تفریحی به مناسبت تعطیلات نوروز به دیگر کشورها به حداقل می‌رسد. از سوی دیگر، ورود گردشگر به داخل کشور نیز با محدودیت و حساسیت همراه است و منطقی به نظر می‌آید که تا زمان باثبات شدن شرایط کشور در رابطه با ویروس کرونا، مسافران خارجی از سفر به ایران پرهیز کنند.
بسیاری از استان‌های پرگردشگر اکنون میزبان ویروس کرونا هستند و این هراس باعث شده رزرو بسیاری از هتل‌ها، مراکز اقامت گردشگری و همچنین بلیط هواپیما، قطار و اتوبوس کنسل شود.
شورای جهانی سفر و گردشگری با همکاری موسسه تحقیقاتی «آکسفورد اکانامیک» برآورد اولیه‌ای انجام داده که به واسطه آن دست کم ۲۲ میلیارد دلار خسارت برای حوزه گردشگری جهانی تخمین‌زده شده است. البته پیش‌بینی می‌شود اگر مدت زمان شیوع ویروس «کرونا» بیش از بحران ویروس بیماری «سارس» باشد، خسارت واردشده تا رقم ۷۳ میلیارد دلار نیز افزایش پیدا کند.
بلایی که به جان کسبوکارهای عمومی افتاد
یکی از اقدامات ضروری برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا، اجتناب از حضور در تجمعات است. بنابراین تمامی کسب‌وکارهایی که به نوعی با تجمع پیوند خورده‌اند، همچون سینما و تئاتر و باشگاه‌های ورزشی، کنسرت‌ها، اجتماعات مردمی و بازارها و مراکز خرید در این ایام با کمبود مشتری مواجه خواهند شد.
قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف تهران از کاهش بیش از 50 درصدی فروش در همه بخش‌های اصناف به خصوص مواد غذایی خبر داده است. از سوی دیگر رئیس اتحادیه رستوران‌داران از کاهش 40 درصدی و عضو اتحادیه چلوکباب و چلوخورش از کاهش 60 درصدی فروش این صنوف می‌گویند. تالارهای پذیرایی نیز وادار به لغو 60 درصدی قراردادهای مراسم عقد و عروسی شده‌اند. این در حالی است که ماه‌های رجب و شعبان، متقاضیان بیشتری برای برگزاری جشن ازدواج دارند. همزمانی این مناسبت‌ها با نوروز در سال جاری موجب رونق بیشتر این جشن‌ها می‌شد، اما اکنون بسیاری از رزروهای تالارهای پذیرایی کنسل شده است.
مراکز آرایش و پیرایش که هر سال در روزهای پایانی اسفند مملو از مشتریانی بود که می‌خواستند با چهره‌ای جدید به استقبال نوروز بروند، اکنون با رکود سالن‌ها مواجه شده است. مهندس مهدی کمری، کارشناس بهداشت معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این زمینه به صراحت یادآورشده است: «اگر می‌توانید تا ریشه‌کنی کرونا به آرایشگاه‌ها و سالن‌های زیبایی نروید و چنانچه به این مراکز مراجعه کردید نکات بهداشت فردی و عمومی را رعایت کنید.»
مراکز خرید و فروشگاه‌های پوشاک و کیف و کفش نیز از نفس افتاده‌اند. عدم حضور مردم در مراکز خرید در هفته‌های اخیر به سبب شیوع بیماری کرونا، به صنف پوشاک خسارات گسترده‌ای وارد کرده است. تولیدی‌ها و فروشندگان پوشاک معمولا در آستانه نوروز حداکثر فروش خود را دارند و براین اساس در زمستان اقدام به خرید چکی اقلام مورد نیاز خود می‌کنند به این امید که با فروش نوروزی، چک‌ها را پاس می‌کنند، اما با وجود رکود در بازار می‌توان پیش‌بینی کرد که چک‌های صنف پوشاک با مشکل نقدینگی در حساب روبرو خواهند شد.
رئیس اتاق اصناف تهران از کاهش بیش از 50 درصدی فروش خبر داده است. از سوی دیگر رئیس اتحادیه رستوران‌داران از کاهش 40 درصدی و عضو اتحادیه چلوکباب و چلوخورش از کاهش ددرصدی فروش این صنوف می‌گویند. تالارهای پذیرایی نیز وادار به لغو 60 درصدی قراردادهای مراسم عقد و عروسی شده‌اند
بنابر محاسبات مرکز پژوهش‌های اتحادیه پوشاک تهران این صنف نزدیک به ۱۲ میلیارد دلار یا حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان در سال، گردش مالی دارد که حداکثر فروش آنها در آستانه نوروز است؛ ضمن اینکه با توجه به سیاستگذاری دولت امسال هیچ گونه نمایشگاه بهاره و نوروزی برگزار نخواهد شد و این در حالی است که بخش زیادی از فروش پوشاک در نمایشگاه‌های بهاره صورت می‌گرفت. براین اساس با توجه به گسترش شیوع ویروس کرونا در روزهای آینده و عدم حضور مردم در این مراکز، امکان تحقق بخش کوچکی از این رقم نیز وجود ندارد.
وسایل حمل‌ونقل عمومی همچون مترو، اتوبوس و تاکسی در روزهایی که بسیاری دغدغه بیرون‌آمدن از خانه و در معرض خطر ویروس کرونا قرارگرفتن را دارند، با کاهش قابل‌توجهی روبرو شده‌اند. سرویس‌های تاکسی آنلاین با ارسال نکات بهداشتی سعی در آگاه‌سازی مسافرین و راننده‌های خود دارند و اولویت را رعایت بهداشت در نظر گرفته‌اند؛ اما همچنان با کاهش محسوسی در سفرهای بین شهری مواجه شده‌اند.
قنادی‌ها که در این ایام رونق بسیار زیادی داشتند این روزها نگران فروش پایان سال خود هستند زیرا معتقدند مردم کمتر ریسک خرید شیرینی و مواد غذایی را از بیرون به جان می‌خرند مگر اینکه کارخانه‌های معتبر نسبت به عرضه شیرینی بسته‌بندی اقدام کنند. در عین حال بازار آجیل باز هم خریداری ندارد و کسانی که قصد خرید دارند آجیل بسته‌بندی کارخانه‌ای را ترجیح می‌دهند. ماه پایانی سال داغ‌ترین فصل کاری نیروهای خدماتی و کارگران روزمردی است که برای خانه تکانی و تعمیرات به کار گرفته می‌شوند. اما حضور ویروس کرونا در این ایام در شهرها و خطر انتقال بیماری موجب شده که شرکت‌های خدماتی با کاهش شدید مشتریان و کنسلی بسیاری از قراردهای پایان سال روبرو شوند.
صنایع ساختمانی هم یکی دیگر از قربانیان کرونا محسوب می‌شوند چرا که تقریبا تمام صنایع مرتبط با مسکن و ساختمان همچون بنایی، گچکاری، کابینت، مبلمان، دکوراسیون، کمد، در و پنجره‌سازی و آهنگری این روزها دچار کساد شده‌اند، زیرا مردم از ترس سرایت کرونا، تقاضاهای خود از این واحدها را یا پس گرفته یا به عقب انداخته‌اند.
رونق برخی کسب و کارها در سایه کرونا
با شیوع ویروس کرونا، خرید اینترنتی که تا پیش از این یک انتخاب بود اکنون به واسطه وحشت مردم از حضور در مراکز خرید در قالبی جدید و شاید به اجبار به سبک زندگی این روزها تحمیل شده است.
فروشگاه‌های آنلاین که در سال‌های اخیر با گستره تعداد مشتریان خود انتظار افزایش فروش برای ماه انتهایی سال را داشتند، هرگز فکر نمی‌کردند که با همه‌گیری ویروس کرونا نسبت به اسفندماه سال گذشته تا این تاریخ بیش از ۵۰ درصد افزایش فروش و خدمات را تجربه کنند.
کارکنان فروشگاه‌های آنلاین اکنون روزهای پرکاری را برای تهیه، بسته‌بندی و ارسال سفارش‌های مشتریان دارند. سرویس‌های تهیه غذای آنلاین ازجمله چیلیوری و اسنپ‌فود، با انتشار پست‌هایی در صفحات اجتماعی خود نسبت به آماده‌شدن بهداشتی اقلام خوراکی به مشتریان اطلاع‌رسانی می‌کنند؛ و با این شیوه به گسترش خدمات خود و کسب رضایت مشتری اقدام می کنند.
فعالیت شرکت‌های تأمین‌کننده ماسک، محلول و ژل ضدعفونی‌کننده، صابون و مواد شوینده باحضور ویروس کرونا در هر نقطه از شهرها و خانه‌ها، اکنون رونق زیادی پیدا کرده است. برخی کارخانه‌ها نیز خط تولید خود را به محصولات بهداشتی تغییر داده‌اند تا ضمن پوشش بازار در جهت کاهش کمبود، از این رونق غیرقابل پیش بینی نهایت استفاده را ببرند.
کسب و کار بازار میوه و تره بار نیز رونق قابل‌توجهی دارد. مردم برای مقابله با خطرات ویروس کرونا و در جهت تقویت بنیه بدنی خود این روزها بیش از گذشته مصرف میوه خود را افزایش داده اند که همین مسئله با توجه به گرانی و رشد قیمت‌ها بازار پررونقی را برای این صنف رقم زده است.
رکود بازار، پاس نشدن چک‌های شب عید، سررسید وام‌ها، تسویه حساب پایان سال کارکنان و کارگران اصناف، مالیات اصناف، در کنار دغدغه گسترش ویروس کرونا، این روزها بسیاری از کسب و کارها را متاثر کرده که در این میان همراهی سازمان امور مالیاتی و شبکه بانکی می‌تواند در گذر از این ایام سخت راهگشا باشد
همدلی رمز عبور از بحران کرونا
رکود بازار، پاس نشدن چک‌های شب عید، سررسید وام‌ها، تسویه حساب پایان سال کارکنان و کارگران اصناف، مالیات اصناف، در کنار دغدغه گسترش ویروس کرونا، این روزها بسیاری از کسب و کارها را متاثر کرده است که در این میان توجه بیشتر و همراهی سازمان امور مالیاتی و شبکه بانکی می‌تواند در گذر از این ایام سخت راهگشا باشد.
دیدگاه تان را بنویسید