انتقال گاز ایران در سرمای هوا و فشار تحریم‌ها وضعیت دوگانه‌ای دارد؛
رکورد داخلی؛ رکود خارجی
زرناز غلامی
مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران چهارشنبه دوم بهمن، با اشاره به ثبت رکورد جدید و بی‌سابقه انتقال گاز در ایران، گفت: در روزهای گذشته، ۷۹۲ میلیون مترمکعب گاز در یک روز منتقل شده که برای ثبت این رکورد، ۱۵ ایستگاه تقویت فشار بالاتر از ظرفیت اسمی فعالیت داشته‌اند.
سعید توکلی در گفت‌وگو با ایسنا آماده‌سازی شبکه خطوط لوله و تاسیسات تقویت فشار، انجام به موقع تعمیرات اساسی این واحدها و انتقال بالاتر از ظرفیت اسمی برخی تاسیسات تقویت فشار در کشور را در ثبت این رکورد تأثیرگذار دانست.
او با اعلام اینکه در حال حاضر، شبکه گاز کشور از توان و ظرفیت انتقال روزانه ۹۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز برخوردار است، تصریح کرد: امکان ثبت رکوردهای بالاتر برای انتقال گاز طبیعی در کشور وجود دارد به شرط آنکه گاز بیشتری توسط بالادست صنعت گاز عرضه شود.
اوضاع خوب است، اما صرفه‌جویی کنید
مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران همچنین با اشاره به افزایش وسعت خطوط لوله و تعداد تاسیسات تقویت فشار گاز برای زمستان امسال در مقایسه با مدت زمان مشابه پارسال، اظهار کرد: با وجود تلاش‌های شبانه‌روزی کارکنان شرکت ملی گاز ایران برای تامین گاز زمستانی مشترکان، از مردم درخواست می‌شود که صرف‌جویی جدی در مصرف گاز را در دستور کار قرار بدهند.
سرپرست مدیریت گازرسانی شرکت ملی گاز ایران نیز در این راستا گفت: مجموعه شرکت ملی گاز ایران از مبادی تولید، انتقال و توزیع همچنان منسجم و هماهنگ در حال انتقال گاز تولیدی به مبادی مصرف هستند و تا این لحظه با توجه به پایداری خوب گاز در این بخش‌ها، هیچ‌گونه افت فشاری در کشور مشاهده نشده و این روند به خوبی ادامه دارد.
غلامرضا مشایخی نیز با اشاره به افزایش برودت هوا طی چند روز آینده و پیش‌بینی پایداری جبهه هوای سرد برای هفته پیش‌رو که طبیعتاً افزایش مصرف گاز مشترکین را در پی دارد؛ از مردم خواست در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند.
اوج‌گیری مصرف داخلی و افت صادرات
اداره کل روابط عمومی وزارت نفت سوم دی‌ماه ضمن اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «جمهوری اسلامی ایران هم اکنون با صادرات روزانه دست کم بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، بزرگترین صادرکننده گاز با خط لوله در منطقه خاورمیانه است. بر این اساس وزارت نفت در شرایط حساس کنونی و با وجود همه مشکلات و تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران، با به‌کارگیری همه ظرفیت و توان خود به دنبال پیاده کردن سیاست‌های کلی نظام در بخش نفت و گاز است و این مهم را در چارچوب ضوابط و با رعایت منافع ملی با جدیت پیگیری می‌کند.»
با این حال برخی اخبار حکایت از آن دارد که اوج‌گیری مصرف خانگی، صادرات گاز ایران را به حاشیه رانده، به‌طوری‌که دولت عراق از افت شدید تحویل گاز ایران به این کشور خبر داده است.
جمعه ۲۶ دی‌ماه، سخنگوی وزارت برق عراق اعلام کرد که «بالاترین میزان تحویل گاز ایران به عراق در برخی روزهای تابستان تنها روزانه ۲۷ میلیون متر مکعب بود، اما طی پاییز این رقم کاهش قابل‌توجهی داشت و در ژانویه سال جاری به ۴ میلیون متر مکعب سقوط کرده که تولید برق این کشور نیز به تبع آن از ۱۹ هزار مگاوات به ۱۴ هزار مگاوات رسیده است.»
گفتنی است ایران قرارداد صادرات روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز با عراق را امضا کرده و در بودجه سال آینده، درآمد ۴ میلیارد دلاری از بابت صادرات گاز به عراق و ترکیه پیش‌بینی شده که ۱۷ درصد بیشتر از سال جاری است.
اما آمارها نه تنها حکایت از افت چشمگیر صادرات گاز ایران به عراق دارد، بلکه تحویل گاز به بخش‌های صنعتی و نیروگاهی ایران نیز به شدت افت کرده است.
مقایسه آمارهای اخیرا با مدت مشابه پارسال نشان می‌دهد که ایران به این دلیل که بسیاری از استان‌های کشور با دمای زیر صفر درجه مواجه هستند، مصرف خانگی گاز را نسبت به اوایل زمستان پارسال بیش از ۴۰ درصد افزایش داده و دقیقا به همین میزان نیز از مصرف دیگر بخش‌ها کاسته است.
مقایسه این آمارها با گزارش رسمی آبان ماه گذشته شرکت ملی گاز نشان می‌دهد که ایران تحویل گاز به نیروگاه‌ها و بخش صنعتی را ۶۰ درصد کاهش داده تا تقاضای بخش خانگی را جبران کند.
کارشکنی‌های کش‌دار و چالش‌برانگیز تحریم‌ها
در این بین بانک تجارت عراق نیز که از زمان اعلام معافیت‌های ایالات متحده برای واردات گاز و برق ایران به این کشور مسئول تحویل پول به جمهوری اسلامی است، می‌گوید در صورتی که آمریکا ماه آینده معافیت‌ها را تمدید نکند، این بانک انتقالات مالی میان عراق و ایران را متوقف خواهد کرد.
رئیس بانک تجارت عراق روز سه‌شنبه اول بهمن ماه به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما پایبند قوانین بین‌المللی هستیم. به همین خاطر نیز مردم به ما اعتماد می‌کنند. اگر آمریکا معافیت‌ها را تمدید نکند، انتقالات مالی با ایران را متوقف می‌کنیم. به همین سادگی.»
فیصل الهیمص در پاسخ به سوالی پیرامون میزان بدهی عراق به ایران گفته است که در این مورد نمی‌تواند اطلاعات دهد، اما چندین نوبت پول‌هایی به حساب ایران در این بانک واریز شده؛ اما مشکل اینجاست که تحویل پول به ایران عملا ممکن نیست.»
آمریکا از ۱۵ ماه پیش چندین بار به عراق معافیت‌های چندماهه داده است تا خرید برق و گاز از ایران را ادامه دهد و آخرین معافیت آمریکا قرار است ماه آینده به اتمام برسد. بانک تجارت عراق مسئول انتقال پول گاز و برق ایران با ارز دینار عراق به حسابی در همین بانک است و ایران تنها می‌تواند برای خرید کالاهای انسان‌دوستانه از این پول استفاده کند.
استاد فرصت‌سوزی هستیم
این روزها جای خالی ایران به عنوان دارنده 34 هزار میلیارد متر مکعب ذخایر گازی که 18 درصد منابع گازی دنیا را شامل می‌شود، در بازارهای جهانی بسیار پررنگ است که کارشناسان تحریم‌های بین‌المللی و البته برخی موانع داخلی را در این امر دخیل می‌دانند.
مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران چهارشنبه دوم بهمن، با اشاره به ثبت رکورد جدید و بی‌سابقه انتقال گاز در ایران، گفت: در روزهای گذشته، ۷۹۲ میلیون مترمکعب گاز در یک روز منتقل شده که برای ثبت این رکورد، ۱۵ ایستگاه تقویت فشار بالاتر از ظرفیت اسمی فعالیت داشته‌اند
مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در این باره گفت: ما خدای فرصت‌سوزی هستیم، می‌توانستیم بعد از فروپاشی شوروی سابق، ایران را تبدیل به هاب انرژی منطقه کنیم که مسیرهای ترانزیت از ایران رد شود و به عنوان دومین دارنده گاز جهان، بازیگر بزرگ در بازار بین‌الملل باشیم، اما این فرصت را از دست دادیم.
این کارشناس حوزه گاز یادآور شد: برای صادرات با خط لوله خودمان فرصت‌ها را سوزاندیم، به عنوان مثال برخورد فوق‌العاده سیاسی که با قرارداد کرسنت و شرکت الهلال شد، به جایی رسید که قرارداد کلا منحل شد و علیرغم سرمایه‌گذاری عظیمی که در خط لوله انجام شده بود، ایران به‌عنوان یک کشور غیرقابل‌اعتماد در قراردادهای بین‌المللی مطرح شد و از طرفی خسارتی که این شرکت طبق قوانین بین‌المللی حتما از ایران مطالبه خواهد کرد، هزینه‌ها را چند برابر کرد.
بهروزی‌فر گفت: ما امکان صادرات گاز به کویت را داشتیم که فرصت از بین رفت، اکنون امکان صادرات گاز در احجام کم را به کشورهای همسایه داریم، امکان این را داریم که حجم صادرات گاز به عراق را بیشتر کنیم، می‌توانیم با واسطه عراق به کشورهای دیگر صادرات داشته باشیم، اتفاقی که می‌تواند در مورد کویت و اردن هم بیافتد، امکان این را داریم که در احجام کم به افغانستان و پاکستان صادرات داشته باشیم؛ ولی متاسفانه تصمیم‌گیری به هر دلیلی در کشور مشکل شده است.
عضو ناظر شورای عالی انرژی در مجلس نیز در گفت‌وگو با ایلنا، در این زمینه تصریح کرد: باید تجارت گاز را جدی بگیریم، دیپلماسی انرژی می‌تواند راهگشا باشد. ما در همه ابعاد تجاری نفت و گاز به عنوان کشوری که شاگرد اول منابع هیدروکربوری جهان هستیم باید بتوانیم کشور را از این شرایط خارج کنیم و امنیت و اقتصاد کشور را با منابع هیدروکربوری، پایدار کنیم.
رضا بختیار افزود: در زمینه تجارت گاز طی 30 سال گذشته کار مناسبی انجام ندادیم هر چند در زمینه تولید اقدامات خوبی انجام شد به طوری که تا پایان امسال در شرایط تحریم و نیامدن شرکت‌های صاحب سرمایه و دانش توانستیم از قطر جلو بیافتیم و به مرز تولید 1000 میلیون متر مکعب برسیم و این برای ایران در این شرایط افتخار است؛ اما به هر حال نباید از تجارت و صادرات گاز غافل شویم.
برخی اخبار حکایت از آن دارد که اوج‌گیری مصرف خانگی، صادرات گاز ایران را به حاشیه رانده، به‌طوری‌که دولت عراق طی روزهای اخیر از افت شدید تحویل گاز ایران به این کشور خبر داده است
تحریم‌ها نه امکان افزایش تولید داریم، نه امکان ورود به بازار اروپا
برای صادرات گاز یک مسئله امکان و دیگری توان صادرات است، اگر تحریم‌ها نباشد و ایران بتواند توان بالقوه را بالفعل کند مسلما دو حالت دارد اولا باید افزایش تولید داشته باشد و ثانیا باید کاهش مصرف را در اولویت قرار دهد.
مرتضی بهروزی‌فر در این زمینه معتقد است: یکی از مسائل جامعه ایران برای کاهش مصرف این است که به تکنولوژی روز دسترسی ندارد، از نیروگاه‌ها تا وسایل گازسوز خانگی همه پرمصرفند یعنی اگر برنامه 5 ساله برای افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف داشته باشیم، هم می‌توانیم افزایش تولید و هم کاهش مصرف داشته باشیم. یعنی بخش قابل توجهی برای صادرات به دنیا که بهترین بازار هم اروپا است، فراهم می‌شود، اما تا زمانی که تحریم وجود دارد نه افزایش تولید عملا امکانپذیر است و نه امکان ورود به بازار اروپا را داریم.
این کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با ایلنا تاکید کرد: در هر حال ما اکنون امکان کاهش مصرف، امکان ورود به بازارها و امکان افزایش تولید نداریم و عملا فعلا چیزی برای صادرات نداریم.
دیدگاه تان را بنویسید