روحانی: افزایش قیمت بنزین به نفع مردم تحت‌فشار است
شروع یک تغییر نرخ حیاتی
زرناز غلامی
بالاخره بعد از ماه‌ها تأیید و تکذیب مسئولان؛ سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین بدون اعلام قبلی از ساعت صفر روز جمعه 24 آبان آغاز شد.
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، قیمت هر لیتر بنزین براساس سهمیه‌بندی را ۱۵۰۰ تومان و هر لیتر بنزین آزاد را ۳ هزار تومان اعلام کرد. پیش از آغاز سهمیه‌بندی، قیمت هر لیتر بنزین هزار تومان بود. به این ترتیب قیمت بنزین سهمیه‌ای نسبت به نرخ قبلی بنزین ۵۰ درصد بالا رفته و بنزین آزاد هم با افزایش ۳۰۰ درصدی سه برابر شده و به ۳ هزار تومان رسیده است. قیمت بنزین سوپر هم هر لیتر ۳۵۰۰ تومان شده است. براساس اعلام این شرکت، سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین مصوبه شورای عالی هماهنگی سران سه قوه بوده است.
میزان سهمیه انواع خودروها براساس اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران مطابق جدول یک است. در این اطلاعیه تاکید شده است که سهمیه کامل آبان خودروهای شخصی از بامداد روز جمعه ۲۴ آبان ماه به کارت سوخت شخصی آنها واریز می‌شود و این سهمیه به مدت ۶ ماه قابل‌ذخیره است و استفاده از سهمیه سوخت صرفا با استفاده از کارت سوخت هوشمند شخصی میسر است.
نرخ CNG بدون تغییر خواهد بود و قیمت نفت گاز با کارت سوخت جایگاه‌دار بدون تغییرخواهد بود.
در این اطلاعیه تاکید شده است که «به خودروهای همه دستگاه‌های اجرایی دولتی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری، سهمیه بنزین تعلق نمی‌گیرد و این خودروها باید با قیمت هر لیتر ۳۰۰۰ تومان نسبت به دریافت بنزین اقدام کنند.»
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران همچنین اعلام کرد: «برای مسافربرهای بر پایه اینترنت مشروط بر آن که نرخ های خود را از مقادیر مصوب، به تشخیص وزارت کشور تغییر ندهند، اعتبار معادل سهمیه مصوب تعلق خواهد گرفت و برای تامین سوخت خودروهای مسافر برخطی و بین‌شهری، آژانس‌های مسافربری و آموزشگاه‌های رانندگی تمهیدات لازم اتخاذ شده که متعاقبا اعلام خواهد شد.
تصمیمی که بالاخره عملی شد
آغاز سهمیه‌بندی بنزین و افزایش قیمت آن در حالی انجام شده که وزیر نفت، نمایندگان مجلس و دیگر مسئولان ذی‌ربط و غیرذی‌ربط! طی ماه‌های اخیر بارها اخبار مرتبط با افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین را تکذیب کرده و شایعه خوانده بودند. بیژن زنگنه، وزیر نفت، چهارشنبه بیست و دوم آبان و یک روز قبل از اجرای سهمیه‌بندی بنزین، با تاکید براینکه «هنوز چیزی مشخص نیست باید صبر کنیم تا دستورالعمل آن ابلاغ شود»، گفت: «این شایعه‌پراکنی‌ها و توییت زدن‌ها فقط مردم را نگران می‌کند».
حتی شهرام رضایی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز روز پنجشنبه و تنها چند ساعت پیش از اجرای این طرح، گفت: «تا این لحظه هیچ تصمیم و برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی بنزین نداریم». با این حال در آستانه اعلام رسمی سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، شایعه تصمیم دولت برای چنین کاری به طور گسترده پخش شد و بسیاری از مردم در شهرهای مختلف طبق عادت مألوف خود در چنین شرایطی؛ به جایگاه‌های فروش سوخت رفتند، به‌طوری‌که ساعت‌های پایانی پنجشنبه در پمپ بنزین‌ها صف‌های طولانی ایجاد شد.
راه دیگری وجود نداشت
براساس آمار رسمی، روزانه ۹۰ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود. افزون بر این؛ قیمت انرژی در ایران با بهای آن در کشورهای منطقه فاصله زیادی دارد و این موضوع موجب ایجاد مفاسدی از جمله قاچاق خواهد بود؛ شدت مصرف انرژی در کشور و تاثیر آن بر آلودگی هوا؛ کمبود بودجه ناشی از مشکلات فروش نفت بر اثر تحریم‌ها و ... ازجمله دلایلی است که مقامات کشورمان با استناد به آنها همواره بر اجتناب‌ناپذیر بودن سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین تأکید می‌کنند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه، گفته است: «در سال‌های اخیر با افزایش مصرف فزاینده بنزین، کارشناسان اظهارنظر می‌کردند که اگر بنزین سهمیه‌بندی و قیمت آن نیز اصلاح شود، می‌تواند باعث کنترل مصرف شود اما دولت در شش سال گذشته فقط دو مرتبه این اصلاح قیمت‌ها را انجام داد.
وزیر نفت نیز بهمن‌ماه ۹۷ گفته بود، در زمینه سوخت، غیر از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت «راه دیگری وجود ندارد» و این افزایش قیمت در حد تحمل مردم خواهد بود.
در بودجه پیشنهادی سال ۹۷ نیز دولت قصد داشت قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد که باز هم به دلیل نگرانی از افزایش تورم، در مجلس رای نیاورد. به هر حال نخستین دقایق ۲۴ آبان؛ دولت پس از 4 سال نسبت به تغییر نرخ بنزین و سهمیه‌بندی آن اقدام کرد. البته این اقدام، دومین اقدام دولت در این خصوص طی سال ۱۳۹۸ است. اولین اقدام، روز دهم اردیبهشت سال‌جاری در آستانه اجرا به دلیل انتشار زودهنگام خبر آن لغو و سپس از سوی مقام‌های دولتی تکذیب شد.
افزایش نرخ بنزین به نفع مردم است
رئیس‌جمهور در همین راستا با تاکید بر ضرورت و اهمیت اقدام دولت در افزایش نرخ بنزین و کمک به خانوارهای ضعیف و متوسط کشور از محل درآمد حاصل از آن، گفت: این کار به نفع مردم و اقشار تحت‌فشار جامعه بوده و می‌تواند در حل مشکلات آنان مفید و موثر باشد.
حسن روحانی در دیدار برخی اعضای دولت و مسئولان کشور به مناسبت میلاد پیامبر گرامی اسلام (ص) و امام جعفر صادق(ع)، با اشاره به اقدام اخیر دولت در افزایش نرخ بنزین، با تأکید بر اینکه «هیچ‌کس تصور نکند چون شرایط اقتصادی دولت سخت شده، دست به این اقدام زده است تا بخواهد بودجه خود را جبران کند؛» تصریح کرد: «هرگز اینطور نیست و ریالی از این پول به خزانه نخواهد رفت.»
رئیس قوه مجریه در ادامه موضوع «حمایت معیشتی» خانوارها در پی افزایش قیمت بنزین را موردتوجه قرار داد و یادآور شد: بر مبنای محاسبات؛ 18 تا 19 میلیون خانوار و جمعیتی حدود 60 میلیون نفر مشمول طرح حمایتی دولت خواهند بود و این مبلغ هم کمک به فرد نبوده و کمک به خانوار به شمار می‌رود.
وعده دولت درباره بازگرداندن درآمد بنزین به مردم
رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز بامداد جمعه و پس از اعلام قیمت‌های جدید بنزین گفت: دولت درآمدهای ناشی از افزایش قیمت را صرف ارائه «حمایت معیشتی» می‌کند.
به گفته محمدباقر نوبخت، رئیس‌جمهور تاکید کرده که قرار است همه منابع به خود مردم پرداخت شود و از این جهت در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا تصویب شد ۱۰۰ درصد منابع حاصل از اصلاح قیمت‌ها و سهمیه‌بندی به صورت حمایت معیشتی در میان خانوارهای موردنظر توزیع شود.
وی گفته است: ۱۸ میلیون خانوار از این کمک معیشتی بهره‌مند می‌شوند و پرداخت‌های «حمایت معیشتی» هر خانوار ایرانی بین ۵۵ تا ۲۰۵ هزار تومان خواهد بود.
نوبخت از سوی دولت قول داده است که حداکثر یک هفته تا ۱۰ روز آینده همه وجوه به حساب سرپرستان خانوار واریز شود. همچنین وزارت رفاه موظف شده که مازاد بر آن ۱۸ میلیون خانوار، هر کسی که خود را متقاضی دریافت این مبلغ می‌داند، با سازوکارهایی که تدارک دیده موضوع را بررسی کند و آن دسته از افرادی که مشمول پرداخت می‌شوند، پرداخت را انجام دهند حتی اگر بعد از آغاز طرح مشخص شود که معترضان از افراد حائز شرایط هستند، مبنای محاسبه از روز اجرای طرح خواهد بود.
«چرا بنزین سهمیه‌بندی شد»، از زبان عضو کمیسیون انرژی مجلس
عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به اینکه «در مجموع تمامی جوانب اعمال سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین دیده شده است»، افزایش صادرات و کاهش مصرف را که از دغدغه‌های رهبری نیز است، از جمله مزیت‌های سهمیه‌بندی بنزین برمی‌شمارد و معتقد است: «افزایش قیمت همچنین می‌تواند منابع لازم را برای توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا و ترافیک به وجود آورد.»
جلال میرزایی در گفت‌وگو با ایلنا، با پیش‌بینی اینکه سهمیه‌بندی منجر به کاهش ۱۰ هزار لیتری مصرف بنزین می‌شود و به این ترتیب دست دولت برای صادرات بیشتر این فرآورده بازتر شده و درآمدهای دولت نیز تا حدی افزایش می‌یابد، تصریح کرده است: «البته اینگونه نیست که مشکل درآمد دولت به لحاظ کسری بودجه حل شود.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه این گفتگو با تأکید بر اینکه «پرداخت یارانه جدید به رفع دغدغه‌ها در زمینه معیشت اقشار کم‌درآمد کمک می‌کند»، به پرداخت یارانه‌های جدید اشاره و تصریح کرده است: «در مجموع تمامی جوانب اعمال سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین دیده شده از جمله اینکه پرداخت یارانه جدید به رفع دغدغه‌ها در زمینه معیشت اقشار کم‌درآمد کمک و بخشی از هزینه‌های این قشر را جبران می‌کند. طبقات متوسط به بالای جامعه هم امیدواریم شرایط کشور را درک کنند تا بتوانیم راحت‌تر از این مرحله عبور کنیم.»
از کاهش آلودگی هوا تا توسعه تکنولوژی‌های کم‌مصرف
استاد اقتصاد دانشگاه تهران در همین راستا و در مورد پیامدهای افزایش قیمت بنزین، گفت: نخستین مزیت افزایش قیمت بنزین این است که با افزایش قیمت بنزین تقاضا برای بنزین کاهش می‌یابد و در این صورت مبالغ هنگفتی به صندوق دولت سرازیر و درآمدهای اضافه‌ای را برای دولت فراهم می‌کند.
علی اکبر نیکواقبال در گفت‌وگو با ایلنا به عنوان موافق این طرح افزود: افزایش قیمت بنزین میزان بی‌بند و باری مصرف‌کنندگان را کاهش و علا‌وه بر کاهش آلودگی هوا موجب می‌شود تا تدابیری جهت صرفه‌جویی در مصرف به اجرا گذاشته شود مانند استفاده از مترو، دوچرخه یا پیاده‌روی و یا صرفه‌جویی در انواع مسافرت‌های سرگرم‌کننده یا عدم رعایت نزدیکترین راه به مقصد و در نهایت تعویض به موقع ابزار کاهش‌دهنده مصرف بنزین (فیلتر، شمع و ...) و سایر تنظیمات مورد نیاز. این امر در کوتاه و درازالمدت زمینه‌های جلوگیری از کاهش بیشتر ذخایر نفتی ما را فراهم می‌آورد.
نیکو اقبال ادامه داد: قیمت بسیار پایین بنزین در ایران در مقایسه با فوب خلیج فارس و یا قیمت‌های بسیار بالای بین‌المللی، بازارهای بسیار گرم و سودآوری را برای قاچاق فراهم کرده که مصائب و عواقب آن برای اقتصاد، جامعه و فرهنگ کشور بسیار تعیین‌کننده است. بسیاری از مزایای افزایش قیمت بنزین و یا نزدیک شدن آن به قیمت‌های بین‌المللی ناشی از ضررهای سنگینی است که پایین نگه داشتن قیمت بنزین به اقتصاد و صنایع کشور وارد می‌کند.
مسئولان صدای منتقدان را بشنوند
همچنین دبیرکل خانه کارگر در اردوی سالانه خانه کارگر، با اشاره به افزایش نرخ حامل‌های انرژی از نیمه شب پنجشنبه، گفت: تصمیم مشترک سران سه قوه در مورد افزایش نرخ بنزین مبنای قانونی دارد و بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها که افزایش قیمت بنزین را تا ۹۰ درصد فوب خلیج فارس مورد تاکید قرار داده، انجام شده است.
علیرضا محجوب افزود: من با اصل هدفمندی یارانه‌ها که ماخذ قانونی این تصمیمات است، در زمان خود مخالفت کرده‌ام و انتظار دارم که تصمیم‌گیران اهمیت موضوع را درک کنند و صدای منتقدان را بشنوند.
رئیس‌جمهور درخصوص افزایش قیمت بنزین؛ با تأکید بر اینکه «هیچ‌کس تصور نکند چون شرایط اقتصادی دولت سخت شده، دست به این اقدام زده است تا بخواهد بودجه خود را جبران کند؛» تصریح کرد: «هرگز اینطور نیست و ریالی از این پول به خزانه نخواهد رفت»
سهمیه‌بندی در شرایط مناسب و بدون حادثه اجرا شد
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران صبح جمعه در اطلاعیه‌ای تاکید کرد: «طرح سهمیه‌بندی در شرایط مناسب و بدون هیچگونه حادثه‌ای به اجرا درآمد.»
در این اطلاعیه آمده است: «در پی تصمیم اتخاذ شده برای سهمیه‌بندی بنزین از نخستین ساعت بامداد جمعه ۲۴ آبان ماه جاری، طبق اطلاعات واصله از سراسر کشور بحمدالله طرح سهمیه‌بندی در شرایط مناسب و بدون هیچگونه حادثه‌ای به اجرا درآمد.»
این شرکت وابسته به وزارت نفت در اطلاعیه خود همچنین با اشاره ضمنی به انتشار ویدیوهایی از اعتراض مردم در چند شهر مقابل پمپ بنزین‌ها و استقرار ماموران انتظامی در پمپ بنزین‌ها و آماده باش این نیرو، عنوان کرد که «شبکه‌های معاند با پخش فیلم و تصاویر جعلی، سعی در ناآرام نشان دادن شرایط دارند که به هیچ وجه در هیچ موردی صحت ندارد».
در نخستین ساعات اجرای سهمیه‌بندی بنزین نیز «یک مقام آگاه در وزارت کشور» به خبرگزاری ایسنا گفت: «طبق بررسی‌های انجام‌شده و اخذ اخبار دقیق از تمام استانداری‌ها، تاکنون موردی مبنی بر بروز آشوب، تجمع، درگیری و آتش زدن پمپ‌بنزین‌ها در هیچ نقظه‌ای از کشور گزارش نشده است.»
رئیس سازمان برنامه و بودجه: دولت درآمدهای ناشی از افزایش قیمت را صرف ارائه «حمایت معیشتی» می‌کند و از این جهت در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا تصویب شد ۱۰۰ درصد منابع حاصل از اصلاح قیمت‌ها و سهمیه‌بندی به صورت حمایت معیشتی در میان خانوارهای موردنظر توزیع شود
این مقام وزارت کشور که اسم و مقامش اعلام نشد، گفت: «اخبار منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر آتش زدن جایگاه‌های سوخت در استان‌های اصفهان، آذربایجان شرقی، خوزستان و دیگر مناطق کشور صحت ندارد.»
همزمان وزارت کشور در ساعات نخست پس از اجرای سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، اعلام کرد که عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور، در نیمه شب پنجشنبه طی یک ارتباط زنده تصویری با استانداران، ضمن بررسی آخرین شرایط استان‌ها و روند تامین بنزین و سوخت در مناطق مختلف کشور و شنیدن گزارش استانداران، تذکرات لازم را به آنها ابلاغ کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید