زرناز غلامی

سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر می‌گوید ۲۵۰۰ نیروگاه خورشیدی خانگی جدید در ایران در حال ساخت است. 

جعفرمحمدنژاد سیگارودی، سخنگوی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران گفته است: «در حال حاضر ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدید‌پذیر در سراسر ایران به ۸۴۱ مگاوات رسیده و تمامی این ظرفیت از طریق ۱۱۵ شرکت بخش خصوصی ایجاد شده است».

به گفته این مقام دولتی تاکنون نزدیک به ۳۵۰۰ نیروگاه خورشیدی پشت‌بامی یا خانگی در کل ایران ایجاد شده و «۲۵۰۰ واحد دیگر نیز عمدتا در مناطق محروم و روستایی در دست احداث است».

معاون وزیر نیرو با اشاره به ظرفیت ۸۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور، گفت: در حال حاضر بیش از ۳۵۰۰ نیروگاه کیلوواتی کوچک در سراسر کشور به بهره‌برداری رسیده است که امیدواریم با شکل‌گیری این ساختار منسجم مردمی به ۱۰۰ هزار واحد افزایش یابد

هم اکنون در برخی کشورهای پیشرفته خانه‌هایی که اقدام به راه‌اندازی نیروگاه‌های خانگی خورشیدی می‌کنند مزایا و تخفیف‌هایی می‌گیرند و حتی برق مازاد تولید شده توسط این خانه‌ها به برق شهری انتقال پیدا می‌کند و از آنها خریده می‌شود. این اتفاق در ایران هم ناممکن نیست.

وزارت نیروی ایران اعلام کرده برق استفاده‌کنندگان از پنل‌های خورشیدی تولید داخل ۳۰ درصد گران‌تر خریداری می‌شود.

هم اکنون بیشتر برق تولیدی در جهان از طریق روش‌های زیان‌بار برای محیط زیست و تقریبا با یک روش فنی ترمودینامیکی تولید می‌شود. منبعی انرژی، آب را بخار می‌کند و بخار آب، پره‌های توربین‌ها را به حرکت درمی‌آورد و از حرکت شفت توربین برق تولید می‌شود. اما منبع اصلی انرژی بخار شدن آب مهم است. این انرژی می‌تواند انرژی خورشید، انرژی هسته‌ای، گاز، نفت و یا زغال سنگ باشد.

زغال سنگ هم اکنون از بزرگ‌ترین منابع تامین برق در جهان است. در ایران هم در نیروگاه‌ها اکثرا از گاز یا سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شود. اما تولید برق خورشیدی از طریق این نیروگاه‌ها هم امکان‌پذیر است.

در نیروگاه حرارتی خورشیدی با جمع شدن نور توسط آینه‌ها در نقطه‌ای مشخص، دمای نمک مذاب به بیش از ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این نمک مذاب در مدار جریان می‌یابد و در بخش اول در مجاورت لوله‌های آب قرار می‌گیرد تا بخار پر فشار آب را تولید کند.

هم اکنون در برخی کشورهای پیشرفته خانه‌هایی که اقدام به راه‌اندازی نیروگاه‌های خانگی خورشیدی می‌کنند مزایا و تخفیف‌هایی می‌گیرند و حتی برق مازاد تولید شده توسط این خانه‌ها به برق شهری انتقال پیدا می‌کند و از آنها خریده می‌شود. این اتفاق در ایران هم ناممکن نیست

این بخار هم پره‌های توربین‌های تولید برق را به حرکت در می‌آورد. در بخش دوم نمک مذاب با دمای بالا در مخازنی ذخیره می‌شود تا در هنگام شب و نبود نور خورشید وارد مدار شوند و برای حرکت دادن پره توربین‌های تولید برق، بخار آب را تولید کنند.

این طرح که بسیار پربازده است البته در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر نیروگاه‌ها چه خانگی چه صنعتی از پنل‌های خورشیدی استفاده می‌کنند.

در ایران طی چند سال گذشته دو نیروگاه هفت مگاواتی وارد مدار شده است. این در حالی است که ایران می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ میلادی، ۷۵۰۰ مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید کند. با این همه ظرفیت نیروگاه‌های موجود در ایران که با انرژی خورشیدی کار می‌کنند فاصله زیادی با این برنامه دارند.

پنل‌های خورشیدی در سقز

آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید انتظار می‌رود رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در سال جاری به ۱۲ درصد برسد. بر اساس این گزارش پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر در سال جاری حدود ۲۰۰ گیگاوات (تقریبا سه برابر کل ظرفیت تولید برق ایران) به ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر جهان خواهد افزود. ۵۶ درصد از این میزان رشد، مربوط به انرژی خورشیدی است.

استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی خانگی در برخی مناطق روستایی و دورافتاده ایران می‌تواند برخی مشکلات این مناطق را کاهش دهد.

جنوب ایران در هر متر مربع توان دریافت شش کیلو وات انرژی خورشیدی را در هر ساعت دارد و در باقی نقاط ایران این میزان پنج کیلو وات است. بیشتری میزان قدرت جذب انرژی خورشید هم متعلق به جنوب عربستان سعودی با عدد هفت کیلو وات ساعت در هر متر مربع است.

استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی خانگی در برخی مناطق روستایی و دورافتاده ایران می‌تواند برخی مشکلات این مناطق را کاهش دهد. یکی از روش‌هایی که هنوز در ایران تنها بصورت تحقیقاتی باقی مانده استفاده از دیش‌های آینه‌ای است که با موتور استرلینگ کار می‌کند.

موتوراسترلینگ موتور‌های گرمایی هستند که حرارت را تبدیل به انرژی جنبشی می‌کند. در این روش نور خورشید توسط آینه سهموی بزرگی روی نقطه ای متمرکز می‌شود و حرارت بالایی تولید می‌کند این حرارت بالا سبب حرکت موتور استرلینگ می‌شود و از حرکت شفت اصلی این موتور می‌توان برق تولید کرد. هزینه تعمیر موتور استرلینگ بسیار کم و بازده موتور بالا است.

ایران از میانگین جهانی بالاتر است 

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اعلام کرده ظرفیت نیروی تجدیدپذیر جهانی تحت‌تاثیر نصب تاسیسات فوتوولتائیک خورشیدی در خانه‌ها، ساختمان‌ها و صنعت، تا پنج سال دیگر ۵۰ درصد رشد خواهد کرد. در این راستا با توجه به این‌که ضریب بار تولیدی این نیروگاه‌ها در ایران نسبت به میانگین جهانی بالاتر است، دولت درصدد توسعه بیش‌تر این انرژی پاک است و طبق برآوردها بیش از ۱۵۰ هزار مگاوات ظرفیت احداث نیروگاه‌های خورشیدی در کشور وجود دارد.

به گزارش ایسنا، مجموع ظرفیت تولید نیرو از منابع تجدیدپذیر در مقایسه با ۲.۵ تراوات در سال گذشته، به میزان ۱.۲ تراوات تا سال ۲۰۲۴ رشد خواهد کرد که معادل مجموع ظرفیت نیروی نصب شده در آمریکاست.

طبق گزارش سالانه IEA  از انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی، فوتوولتائیک خورشیدی حدود ۶۰ درصد و نیروی بادی در خشکی ۲۵ درصد از این رشد را تشکیل خواهد داد. سهم تجدیدپذیرها در تولید نیرو از ۲۶ درصد فعلی به ۳۰ درصد در سال ۲۰۲۴ رشد خواهد کرد.

وضعیت تجدیدپذیرها در ایران

دستور جدید وزیر نیرو از افزایش ۳۰ درصدی تعرفه‌های خرید تضمینی برق تجدیدپذیرها حکایت دارد؛ این امر باعث می‌شود بخش خصوصی رغبت بیشتری برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و توسعه ظرفیت نیروگاه‌های بادی و خورشیدی پیدا کند. به طور کلی ظرفیت فعلی نصب نیروگاه‌های تجدیدپذیر حدود ۸۴۱ مگاوات است و براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، این رقم تا پایان امسال چهار رقمی شده و از مرز 1000 مگاوات عبور خواهد کرد.

براساس پتانسیل‌سنجی صورت گرفته از سوی سازمان ساتبا، بیش از ۶۰ هزار مگاوات ظرفیت احداث نیروگاه بادی در کشور شناسایی شده است که حدود ۳۰ هزار مگاوات از این رقم صرفه اقتصادی راه‌اندازی خواهد شد.

طبق مطالعات صورت گرفته بیش از ۱۵۰ هزار مگاوات نیز ظرفیت احداث نیروگاه‌های خورشیدی در کشور وجود دارد. در برخی از ساعات تابستان امسال میزان تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به بیش از ۵۰۰ مگاوات رسیده بود که با توجه به ظرفیت ۸۴۱ مگاواتی کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور، رقم تولیدی این واحدها در اوج مصرف تابستان امسال بسیار قابل‌توجه است.

فهرج و صرفه‌جویی سالانه بیش از ۴۳۷۰۰۰۰ لیتر آب

چندی پیش نهمین نیروگاه تجدیدپذیر مگاواتی استان یزد در منطقه فهرج  افتتاح شد.

بر اساس این گزارش وزیر نیرو در مراسم افتتاح این نیروگاه در جمع خبرنگاران ضمن اشاره به ظرفیت ۷۰ مگاواتی نیروگاه های تجدیدپذیر احداث شده در استان یزد، افزود: نیروگاه خورشیدی فهرج مجهز به سیستم گردش پنل‌ها است که منجر به افزایش راندمان تولید برق بمیزان حدود ۲۰ درصد خواهد شد، همچنین نیروگاه خورشیدی مذکور مشابه سایر نیروگاه‌های تجدیدپذیر احداث شده در استان یزد و دیگر استان‌های دارای چالش آبی کشور، در فرآیند تولید برق به آب وابسته نیست و سالانه در مصرف بیش از ۴۳۷۰۰۰۰ لیتر آب در مقایسه با نیروگاه‌های تولید برق از منابع فسیلی صرفه‌جویی خواهد کرد.

افزایش بهای خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های تجدیدپذیر

 ضوابط جدید خرید تضمینی برق از انواع نیروگاه‌های غیردولتی از منابع تجدیدپذیر و پاک دو هفته پیش از سوی وزیر نیرو ابلاغ شد.

به گزارش ساتبا، این ابلاغیه به منظور حداکثرسازی ضریب تحقق مزایای تولید برق از منابع تجدیدپذیر و نیز افزایش رقابت‌پذیری در زنجیره صنعت برق تجدیدپذیر صادر شد.

بنا بر این گزارش، به منظور رفع مشکلات زیست‌محیطی در استان‌های ساحلی و کلان‌شهرها، نرخ پایه خرید تضمینی برق از فن‌آوری‌های زیست توده دو برابر تعیین شد. همچنین نرخ خرید برق نیروگاه‌های بادی واقع در استان سیستان و بلوچستان که در سال ۱۳۹۸ قرارداد تضمین خرید آنان قطعی و مبادله می‌شود، نسبت به ارقام مندرج در جدول فوق، ده درصد افزایش خواهد یافت.

این گزارش می‌افزاید: به‌منظور مدیریت بهتر دریافت و هزینه اعتبارات مربوطه و افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران به پرداخت به‌موقع صورتحساب‌های ماهانه نیروگاه‌ها، ساتبا می‌تواند در صورت وجود منابع مالی نسبت به گشایش اعتبار اسنادی ریالی شش‌ماهه مطابق مقررات بانکی کشور به نفع نیروگاه‌های طرف قرارداد اقدام کند. بعلاوه در مواردی که خیرین نسبت به احداث نیروگاه تجدیدپذیر و پاک برای تامین انرژی ساختمان های آموزشی اقدام کنند، ساتبا مجاز است انرژی تولیدی را بر اساس نرخ‌های اعلام شده در این مصوبه خریداری کند.

ظرفیت ۸۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر احداث‌شده در کشور 

معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان ساتبا نیز چندی پیش در چهارمین نمایشگاه و کنفرانس بین‌المللی و اولین جایزه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، ضمن اشاره به ظرفیت ۸۰۰ مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور، گفت: در حال حاضر بیش از ۳۵۰۰ نیروگاه کیلوواتی کوچک در سراسر کشور به بهره‌برداری رسیده است که امیدواریم با شکل‌گیری این ساختار منسجم مردمی به ۱۰۰ هزار واحد افزایش یابد.

صادق‌زاده انرژی‌های تجدیدپذیر را به‌عنوان یک بخش اقتصادی مرد‌م نهاد عنوان کرده و افزود: آنچه مایه مباهات کشور در زمینه توسعه صنعت تجدیدپذیر است، افزایش قابل توجه جمعیت مردمی در این حوزه است، به‌طوری‌که این جمعیت از ۲۰۰۰ نفر به ۴۰ هزار نفر رسیده است و امیدواریم تا پایان برنامه ششم به ۱۰۰ هزار نفر افزایش یابد.

رئیس سازمان ساتبا جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر را با سوخت‌های فسیلی فرصتی مناسب برای تبدیل ظرفیت این نوع سوخت به کالاهایی با ارزش افزوده بالاتر برشمرد و گفت: با تبدیل سوخت‌های فسیلی به کالاهای اساسی علاوه بر تولید ثروت و افزایش رفاه می‌توانیم تامین‌کننده نیاز سایر کشورهای دیگر باشیم و در تبادلات بین‌المللی شرکت کنیم.