اکنون و دیگر هیچ

آبان مصدق

مجموعه داستان لتی پارک، آخرین اثر یودیت هرمان، نویسنده آلمانی در سال 2016 است. نویسنده‌ای که تمام آثارش با خرید حق کپی‌رایت از سوی نشر افق منتشر می‌شود و محمود حسینی‌زاد معرف و مترجم این نویسنده آلمانی در ایران است. یودیت هرمان 48 ساله این شانس را داشته که به‌سرعت در میان مخاطبان ایرانی به شهرت برسد و خیلی زود آثارش در ایران ترجمه شوند. یودیت هرمان در مجموعه داستان لتی پارک 16 داستان بسیار کوتاه با نام‌های «ذغال سنگ»، «طلسم»، «سولاریس»، «شعرها»، «لتی پارک»، «شاهدها»، «بادبادک»، «جزیره‌ها»، «گرده درختان صنوبر»، «بعضی یادها»، «مغز»، «نامه»، «رویاها»، «بازگشت»، «برخوردها» و «مادر» نوشته است. وجه اشتراک تمام این داستان‌ها، تنهایی گاه نادیده گرفته شده راوی در میانه روزمرگی‌هاست. راوی این داستان‌ها انسان مدرنی است که چه در یک خانه دانشجویی دست‌‌جمعی زندگی کند و چه در یک رابطه عاشقانه باشد و چه با خانواده زندگی کند، درگیر تنهایی دهشتناک دورانی است که انگار تنهایی انسان‌ها در حالت و شرایطی، ویژگی گریزناپذیر آن است. یودیت هرمان بدون این‌که قصد داشته باشد به روانشناسی انسان‌ها بپردازد یا چیزی را پررنگ کند، به درون آدم‌ها رفته است. بحران عواطف انسانِ در حال گذار، پیرنگ اصلی تمام داستان‌ها را می‌سازد؛ آدم‌هایی که نیمی به گذشته و نیمی به دوران مدرن تعلق دارند. یودیت هرمان در این مجموعه داستان برخلاف آثار پیشینش، رد آدم‌ها را در گذشته نمی‌گیرد یا مدتی طولانی با آن‌ها همراه نمی‌شود، بلکه به حال و لحظه اکنون آدم‌ها می‌پردازد. از پیچش داستانی یا بحران به معنای کلاسیک آن در این داستان‌ها خبری نیست. گره‌های داستانی گاه آن‌قدر نامحسوس‌اند که در خوانش نخست حتی ممکن است به چشم نیایند. یودیت هرمان در رشته مطالعات فلسفه تحصیل کرده است و درنتیجه در تمام داستان‌هایش نگاهی فلسفی و غالبا تلخ، آن‌ها را به‌نوعی شاخص کرده و حرفه روزنامه‌نگاری او موجب شده به کوتاه‌نویسی گرایش داشته باشد. آلیس سبک تازه‌ای از رمان‌نویسی بود که پنج داستان مرتبط به هم و در عین مجزا از هم را روایت می‌کرد و اکنون یودیت هرمان تجربه دیگری از داستان کوتاه داشته است. او در لتی پارک می‌خواهد بگوید داستان لزوما نباید پرحادثه باشد یا اتفاق خیلی عجیب و غریبی در آن بیافتد؛ قرار نیست شخصیت‌های خاصی، سوژه داستان شوند و حتی قرار نیست نویسنده زیر و بم شخصیت‌ها را بریزد روی دایره و سیر تا پیازرا شرح دهد تا خواننده بداند که دقیقا با چه کسی روبه‌روست و او چه گذشته‌ای داشته و قرار است در آینده چه بکند. نوع داستان‌های لتی پارک مثل رد شدن لحظه‌ای هنگام قدم زدن توی پیاده‌رو، پارک یا یک مرکز خرید است؛ تصویری آهسته می‌بینیم، توجهمان جلب می‌شود و بعد بدون این‌که بخواهیم چیز بیشتری بدانیم، با وجود یک تصویر تأثیرگذار در ذهن، به سراغ تصویر بعدی می‌رویم و به قدم زدن ادامه می‌دهیم. اما داستان‌ها یک تصویر عمیق را روایت می‌کنند بدون این‌که بخواهند پرگویی کنند و ریز و درشت زندگی یک شخصیت را شرح دهند. یودیت هرمان به آرامی و بدون این‌که بخواهد انقلابی در داستان کوتاه ایجاد کند، دست به آزمایش زده است.