ادای دینی به پیرِ ترجمه و فرهنگ
نجف دریابندری، متولد ۱۳۰۸ در آبادان است. او در سال سوم دبیرستان تحصیل را رها کرد و به دنبال کار رفت.
حضور انگلیسی‌ها در تأسیسات نفتی آبادان و تردد آنان در سطح شهر و کاربرد آن زبان، وی را به یادگیری زبان انگلیسی علاقه‌مند کرد و به‌طور خودآموز به فراگیری این زبان پرداخت. در سال ۱۳۳۲ اولین اثر خود را که ترجمه کتاب معروف وداع با اسلحه، نوشته ارنست همینگوی بود، برای چاپ به تهران فرستاد. همزمان با چاپ این کتاب در سال ۱۳۳۳، به دلیل فعالیت‌های سیاسی در آبادان به زندان افتاد و بعد از یک سال به زندان تهران منتقل شد.
در زندان به مسائل فلسفی علاقه‌مند شد و در مدت حبس، کتاب تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل را ترجمه کرد که انتشارات سخن بعدها آن را به چاپ رساند. ودر نهایت به عنوان سردبیر انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد. در آنجا به ترجمه آثار ادبی رمان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان معروف آمریکایی پرداخت و کتاب‌هایی همچون پیرمرد و دریا اثر همینگوی و هاکلبرفین اثر مارک توین را ترجمه کرد.
دریابندری مدت ۱۷ سال با مؤسسه فرانکلین همکاری کرد و در حدود سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با این مؤسسه قطع کرد. پس از آن برای ترجمه متون فیلم‌های خارجی با سازمان ملی رادیو ایران قرارداد بست. از جمله مهمترین آثار وی می‌توان به ترجمه کتاب‌های «یک گل سرخ برای امیلی» و «گور به گور» نوشته ویلیام فاکنر، «رگتایم بیلی باتگیت» اثر دکتروف، «معنی هنر» اثر هربرت رید و «پیامبر و دیوانه» نوشته جبران خلیل جبران اشاره کرد.
دریابندری از فارسی به انگلیسی هم ترجمه‌هایی دارد، از جمله برگردانِ نیمی از نسخه‌ای از اشغال بهرام بیضایی و ترجمه بیشترِ کتابِ «درد بی‌خویشتنی» خودش که هیچ‌کدام هنوز منتشر نشده‌است.
از جمله آثار ماندگار نجف دریابندی کتاب «مستطاب آشپزی ایرانی (از سیر تا پیاز)» است که در نوع خود نمونه کامل و منحصر به فرد در فرهنگ ایران محسوب می‌شود. دریابندری به مناسبت ترجمه آثار ادبی آمریکایی جایزه نورتون وایلدر را از دانشگاه کلمبیا گرفت.
در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۶ کمیته ملی ثبت میراث ناملموس در کانون فرهنگی فجر تشکیل جلسه داد و در این جلسه نجف دریابندری به‌عنوان «گنجینه زنده بشری» در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس به‌ثبت رسید.
اگر چه نجف دریابندری با عنوان مترجم شناخته شده است و برای سال‌های طولانی ترجمه کردن کتاب‌هایی که که دریچه ورود خوانندگان ایرانی به ادبیات جهان بوده است، جایزه‌های جهانی دریافت کرده است، اما لازم به به کتاب «مستطاب آشپزی (از سیر تا پیاز) اشاره ویژه‌ای کنیم که به بخشی از فرهنگ ملی ایران پرداخته تا تنوع غذایی و فرهنگ آشپزی در ایران را گردآوردی کند و با تحقیق و جست‌وجو درباره آشپزی، به حفظ و حراست این فرهنگ که بخشی از میراث فرهنگی و گردشگری ایران مربوط می‌شود، کمک شایانی کند. در واقع نجف دریابندری در دوران زندان با آشپزی آشنا شد و پس از آزادی با توجه به ذائقه ماجراجوی (ذائقه ماجراجو عبارتی است که دریابندری و راستکار به کار می‌برند) وی و همسرش، فهیمه راستکار که از هنرپیشگان خوش‌نام سینما بود، آشپزی به یکی از سرگرمی‌های ایشان تبدیل شد. داستان ایده نگارش کتاب آشپزی نیز به سال‌ها پیش از نگار این کتاب دو جلدی برمی‌گردد؛ به شبی که آقای زهرایی در غیاب فهیمه راستکار مهمان دریابندری می‌شود و در هنگام صرف شام که خوراکی مکزیکی و دست‌پخت دریابندری بوده است، ایده اولیه نگارش کتاب شکل می‌گیرد. فهیمه راستکار در آغاز با این کار مخالفت می‌کند، اما در نهایت به مدت هشت سال در کنار دریابندری به نگارش کتاب مشغول می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید