کسی از هزینه‌های بنیاد رودکی سر درمی‌آورد؟

بنیاد رودکی برای برگزاری اغلب مراسم‌، جشن‌ها و تئاتر و کنسرت‌ها متحمل هزینه از جیب شده و البته در کنار این مساله تخفیف‌های زیادی را نیز برای مشتریان قائل شده است که با ماهیت تجاری این بنیاد آیا نباید پرسید که بر چه اساسی این ‌بخشش‌ها صورت گرفته؟ و اگر گرفته چرا برای برخی برنامه‌ها، تخفیف قائل شده و هزینه‌کردها بیشتر از برخی دیگر است؟

بیتا یاری، روزنامه‌نگار

بالاخره موج شفافیت مالی به بنیاد رودکی نیز رسید و گزارش هزینه کرد این بنیاد پرحاشیه در سال 96 منتشر شد. پرحاشیه ازاین‌رو که این نهاد با در دست داشتن منابع ملی در هنر، همچون تالارهای وحدت، رودکی، حافظ و برج آزادی و درآمدزایی مستقلی که می‌تواند به‌واسطه دارا بودن این منابع ملی داشته باشد البته از بودجه رسمی دولت نیز سهمی دارد و در این سال‌ها محل هزینه‌کرد بودجه و درآمد آن نامشخص بوده است و مدیریت‌های نه‌چندان پر سابقه و باتجربه آن نیز نشان داده‌اند که تمایلی برای شفافیت مالی در این مجموعه عظیم دولتی به‌ظاهر خصوصی ندارند و البته توان مدیریتی مدیران این مجموعه نیز نشان داده است که بنا بوده از ابتدا در این بنیاد کارهای هنری و فرهنگی فراتر از توان و دانش کنونی مدیران این نهاد کار در آنجا صورت بگیرد اما کارنامه هنری و عملی هر یک از مدیران به‌خوبی گویاست که تا چه حد این مساله در انتخاب مدیرعامل بنیاد رودکی رعایت شده و یا وقعی بدان نهاده نشده است. اما هر چه هست این بنیاد نیز همانند سایر بنیادها که در منابع ملی سهیم هستند و به کارهای اقتصادی می‌پردازند به فعالیت اقتصادی مشغول است و از بد حادثه در هنر! اما حالا به هر طریقی که ممکن شده و باعث خوشحالی است، میزان هزینه کرد این بنیاد در سال گذشته منتشرشده ولیکن با ترفندهایی که در هر ردیف اعلامی رعایت شده این هزینه‌ها را بسیار ابهام‌برانگیز و سوال‌انگیز ساخته.

نحوه بیان هزینه‌ها

بنیاد رودکی اما همانند معاونت هنری تنها به اعلام هزینه‌های بنیاد رودکی در فایل pdf بسنده نکرده و توضیحاتی تکمیلی نیز بر آن نگاشته است که مبلغ تأمینی بودجه بنیاد از وزارتخانه 180 میلیارد ریال است و مبلغ 790میلیارد ریال نیز از درآمدهای بنیاد رودکی حاصل‌شده است. و بدین طریق درمجموع 259 میلیارد ریال میزان کل بودجه بنیاد رودکی در سال 96 بوده است.

اما در نگاه اول ریز هزینه کرد مجموع ردیف‌های اعلام‌شده 150 میلیارد ریال است و در خصوص مابقی بودجه تا سقف 180 میلیارد ریال مورد مصرفی اعلام‌نشده و البته معلوم نیست چگونه هزینه شده است.

ضمناً میزان دستمزد قریب به 230 کارکنان بنیاد رودکی نیز در این فهرست قید نشده است. اما مهم‌تر توضیحاتی است که بنیاد رودکی در شرح جدول هزینه کرد داده و اعلام داشته که هرچند در اینجا اعلام‌نشده اما حقوق کارکنان و هزینه‌های پشتیبانی و جاری است که از مابقی مبلغ سرجمع منابع، هزینه شده که با توجه به بالا بودن این مبلغ اسم برده به‌عنوان «مابقی سرجمع» بهتر بود در قالب چند ردیف مشخصاً قید می‌شد تا آشکار می‌شد بنیاد عظیم رودکی با چه هزینه‌ای مشغول رتق‌وفتق روال جاری خویش بوده و نگهداری این بنیاد سالانه چقدر هزینه‌بردار است. چراکه این هزینه کرد برای اولین بار است که منتشرشده و سابقه‌ای از این موارد در دست نیست تا بتوان برآورد و مقایسه‌ای با آن صورت داد. و به‌طورکلی هنگامی‌که از شفافیت هزینه کرد بودجه سخن به میان می‌آید بهتر است تا ریال آخر منبع بودجه و هزینه کرد آن مشخصاً قید شود.

 این مساله به ضعف مدیریتی بر امورات مالی و هزینه‌ها در بنیاد رودکی و ناتوانی مدیریت دخل‌وخرج باقاعده و گزارش صحیح آن برمی‌گردد و البته به مدیران بالادستی وزارت ارشاد که گزارش بهتری از بنیاد رودکی برای انتشار نخواسته‌اند.

در یک نگاه ساده می‌توان دریافت که بنیاد رودکی برای برگزاری اغلب مراسم، جشن‌ها و تئاتر و کنسرت‌ها متحمل هزینه از جیب شده و البته در کنار این مساله تخفیف‌های زیادی را نیز برای مشتریان قائل شده است که با  توجه به ماهیت تجاری این بنیاد آیا نباید پرسید که بر چه اساسی این ‌بخشش‌ها صورت گرفته؟ و اگر گرفته چرا برای برخی برنامه‌ها، تخفیف قائل شده و هزینه‌کردها بیشتر از برخی دیگر است؟ و معیار این تخفیفات در بنیاد رودکی چیست؟ و آیا آیین‌نامه مدونی در بنیاد رودکی برای تخفیف وجود دارد که بر اساس آن عمل شود؟  ضمناً چگونه یک بنگاه با ماهیت تجاری در فضای هنری می‌تواند سالن‌هایش را رایگان در اختیار برنامه‌ها قرار دهد و خود نیز متحمل هزینه شود؟  این هزینه‌ها چگونه و برای چیست؟ چراکه هزینه‌های کارکنان و نگهداری سالن و امور جاری در جای دیگر پرداخت‌شده‌اند.

هزینه جشنواره موسیقی فجر!

آنچه در بررسی هزینه اعلامی از سوی بنیاد رودکی برای جشنواره موسیقی فجر در سال 96 باید دقت شود میزان 3700 میلیون ریال برای 10 روز بهره‌برداری از سالن‌های بنیاد رودکی است که از جانب این بنیاد این مبلغ هزینه شده است و بااین‌حال تخفیف صددرصدی برای جشنواره موسیقی فجر سال 96 قائل شده است و در ردیف هزینه کرد نیز بنیاد رودکی اعلام داشته که سالن‌ها را به‌رایگان در اختیار جشنواره موسیقی فجر قرار داده است که این سالن‌ها عبارت‌اند از وحدت، رودکی و برج آزادی. اما جالب اینجاست که در ردیف هزینه کرد بودجه معاونت هنری برای جشنواره موسیقی فجر پیش‌تر منتشر و اعلام‌شده است که برای سالن‌های رودکی، وحدت و برج آزادی به همراه سالن نیاوران 5870 میلیون ریال هزینه شده است.

یعنی ما با ردیف هزینه‌کردی در جشنواره موسیقی فجر مواجهیم که هرچند قیدشده برای سالن‌های بنیاد رودکی (وحدت، رودکی و برج آزادی) و سالن نیاوران 5870میلیون ریال هزینه کرده است اما بنیاد رودکی اعلام داشته که این سالن‌ها رایگان در خدمت جشنواره بوده است.

می‌دانیم که سال گذشته یکی از 5 سالن برگزاری جشنواره موسیقی فجر که به بخش پاپ اختصاصاً یافته بود سالن ورزشی فاقد استانداردهای حداقلی شنیداری بود و این سالن را مدیریت جشنواره موسیقی فجر به‌عنوان امتیاز جشنواره محسوب می‌کرد چراکه به‌صورت رایگان در اختیار جشنواره قرارگرفته بود و هزینه این سالن نیز در هزینه‌کردهای اعلامی آمده اما با توجه به اینکه تعداد 4 سالن در محاسبه لحاظ شده است می‌توان تصور کرد که این سالن ورزشی، سالن پنجم جشنواره، در آن به‌درستی لحاظ نشده است. اما هزینه سه سالن رایگان دیگر جشنواره چه می‌شود؟

اکنون که بنیاد رودکی رسماً اعلام کرده است سالن‌ها رایگان در اختیار جشنواره موسیقی فجر بوده آیا نباید مدیران جشنواره فجر دوره پیش را مورد سوال قرار داد که چگونه برای 4 سالن با اسم بردن از رودکی و وحدت و برج آزادی در اقرار هزینه کرد خویش مبلغ لحاظ کرده‌اند؟ لازم است معاونت محترم هنری و وزیر محترم ارشاد توضیحات این بخش را با اسناد و مدارک قراردادی مابین جشنواره موسیقی فجر و بنیاد رودکی و اسناد مالی پرداختی‌ها روشن کنند تا ازاین‌دست ابهامات و سوالات فراوان که در خصوص سه دوره پیشین جشنواره موسیقی فجر بوده برای این دوره اندکی کاسته شود و یا مدیر بنیاد رودکی و دوره پیشین جشنواره موسیقی فجر پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این مساله داشته باشند.

هزینه کرد برای ارکسترها

میزان کلیه هزینه‌های ارکستر از سفرها گرفته تا خرید ساز و تبلیغات، ارقام پرداختی به رهبران ارکسترها و مستر کلاس‌ها، تصویربرداری برای یک سال مجموعاً 95.948 میلیون ریال شده است که تقریباً نصف بودجه دریافتی از دولت است و البته یک‌سوم هزینه کرد بنیاد رودکی در سال گذشته هم نمی‌شود.

اما مساله جالب‌توجه در این بخش بدعتی است که در بیان هزینه‌کردها ارکسترها برای خوانندگان لحاظ شده اما هزینه رهبران ارکسترها در ردیف جداگانه قید نشده است و مشخص نیست رهبران ارکسترها چه میزان از هزینه کرد برای ارکسترها را شامل شده‌اند و بودجه هزینه شده بیشتر در جهت حمایت از جوانان نوازنده ارکستر بوده است و یا رهبرانی که در دهه‌های هفتم و هشتم عمر خویش با تجربه اندک رهبری به کار بزرگی گرفته‌شده‌اند.