نگاهی به شیوه‌های ارائه آثار هنری در هفته‌های جولان کرونا
در جستجوی راه‌های حفظ ارتباط هنرمند و مخاطب
روزبه صدر
در هفته‌های گذشته و به دنبال شیوع همه‌گیری بیماری، شمار رخدادهای هنرهای تجسمی در ایران به حداقل رسید. اما در غیاب رخدادهای فیزیکی در این روزها مراکز ارائه‌ی آثار تجسمی و فعالان این شاخه هنری تا چه اندازه در پیدا کردن و طراحی راه‌حل‌های جایگزین موفق عمل کردند؟ به دنبال چالش‌ها و امکان‌های تازه‌ای که مراکز هنری دیگر کشورهای جهان در این زمینه پیشنهاد کردند، اما مرور فعالیت‌های اخیر مراکز هنری کشور نشان می‌دهد، بجز معدود تدبیرهایی در یافتن جایگزین‌های کارآمد و بهره بردن از پلتفرم‌های متفاوت، روند خلاقانه و متفاوتی در نحوه‌ی ارائه‌ی آثار هنری در پیش گرفته نشده است. بااین‌حال تکاپوی گالری‌ها و مراکز هنری کشور در مسیر ارائه‌ی آثار هنری دست‌کم در حفظ ارتباط تولیدکنندگان آثار هنری و مخاطب تااندازه‌ای تأثیرگذار بوده است.
ارائه آنلاین آثار هنری در فضای مجازی
در هفته‌های گذشته نمایش و ارائه آنلاین آثار تجسمی پرتعدادترین رخدادها در عرصه‌ی هنرهای تجسمی بودند. گالری‌های هنری و حتی بعضی از موزه‌ها به دنبال عدم امکان حضور فیزیکی مخاطب، نخستین راه‌حل را در برگزاری نمایشگاه‌های هنری در فضای مجازی یافتند. این امکان اگرچه پیش از این هم تااندازه‌ای در دسترس مخاطبان بود، اما تعداد قابل‌توجه این نمایشگاه‌ها در هفته‌های گذشته، شمار بیشتری از مخاطبین آثار هنری را به این امکان جلب کرد.
در میان نمایش‌های آنلاین آثار هنری در این روزها، امکان تجربه‌های متفاوت‌تری هم در این عرصه فراهم شد. یکی از این ابداعات شبیه‌سازی یک فضای هنری است؛ طوری‌که مخاطب در یک سالن نمایش دیجیتالی قرار بگیرد و تجربه تماشای آثار هنری در محیط واقعی را احساس کند
موزه هنرهای معاصر تهران یکی از اولین نمایشگاه‌ها در این قالب را با عنوان «نو به نو» از روزهای نیمه تعطیل پایان سال 98 در صفحه اینستاگرام موزه ترتیب داد. نمایشی که قصد داشت مخاطبان را با آثار گنجینه این موزه آشنا کند، به‌طور روزانه هر روز یک اثر این مجموعه را به نمایش درآورد و در کنار این آثار متن‌هایی در معرفی اثر و هنرمند ارائه داده بود تا برخورد مخاطب با آثار صرفاً به دیدن آن‌ها محدود نشود و همزمان بتوانند اطلاعات مفیدی نیز کسب کنند. در این نمایش تلاش شده بود تا آثاری متنوع از هنرمندان ایرانی و خارجی و همچنین از دوره‌های زمانی و سبک‌های مختلف به نمایش درآید تا مخاطب کمتر آشنا با تاریخ هنر نیز بتواند دیدگاهی کلی نسبت به جریان‌های هنری به دست آورد. اگرچه آماری از تعداد مخاطبین این نمایش اعلام نشده، اما به گفته‌ی برگزارکنندگان در فاصله‌ی ارائه‌ی این آثار بیش از ۱۰ هزار نفر به مخاطبین صفحه اینستاگرام موزه اضافه شده است.
مجموعه استودیوهای آنلاین هنری در گالری آرتیبیشن یکی دیگر از این رخدادها است که از ۲۴ فروردین با نمایش آثار مرتضی گودرزی آغاز به کار کرد، این روزها در دومین بخش خود با آثاری از پروانه اعتمادی میزبان مخاطبین آثار هنری شد. در این بخش از استودیوی آنلاین، ۱۰ اثر از دوره‌های مختلف هنری پروانه اعتمادی با ویژگی‌های مشخص دیداری و الگوهای تکرارشونده در فرم و با متریال و مواد به‌کاررفته متنوعی دیده می‌شود. آثار طبیعت بی‌جان با تکنیک‌های مختلفی چون چاپ، کولاژ و نقاشی‌هایی با متریال چوب که زمینه‌ساز نقاشی‌هایش شده‌اند، از این جمله‌اند. این استودیوها تا اواخر خرداد و با نمایش آثار هنرمندان دیگری چون نصرالله افجه‌ای، منوچهر معتبر، فرح اصولی، احسان ارجمند، مرجان نعمتی و همچنین با نمایشگاه‌های گروهی دیگری ادامه خواهد یافت تا علاقه‌مندان به آثار هنری و مجموعه‌داران بتوانند علاوه بر بازدید آثار، اقدام به خرید آثار موردعلاقۀ خود کنند.
اقدام دیگر در این زمینه نمایشگاه آنلاین مجموعه آثار علی ذاکری با عنوان « در دشت‌های کودکی» و توسط گالری سرادی‌پور است. نکته‌ی قابل‌اعتنا در این نمایش، ارائه‌ی همزمان این آثار بر روی پلتفرم‌های آرتسی Artsy.net و آرت نت Artnet.com است. علی ذاکری که در این مجموعه نقاشی‌هایی با مضمون چشم‌اندازهایی از طبیعت را ارائه کرده، درباره این آثار می‌نویسد: « کار در دل طبیعت تجربه‌ای عمیق از لحظه‌های سکوت است. سکوت عظیم؛ هیچ بزرگ؛ تهی از جهانی که بودن آدمی را به چالش می‌کشد! تجربه‌ای از آوارگی است؛ عجز از چیزی که یا نمی‌یابی و یا در انتخابش مرددی؛ یا تجربه لذت تماشایی که حجم زیبایی روبرویت را نمی‌توانی تاب بیاوری؛ و تو بی‌آنکه خود بدانی از جایگاه ناظر بدل به منظر می‌شوی؛ به تکه‌ای از طبیعت. اصلاً می‌شوی خود طبیعت و آنگاه آرامش تو را فرامی‌گیرد.»
شبیه‌سازی فضای گالری
در میان نمایش‌های آنلاین آثار هنرمندان تجسمی در هفته‌های گذشته، معدود ابداعاتی نیز مشاهده می‌شود که توانسته‌اند امکان تجربه‌های متفاوت‌تری را در این عرصه فراهم کنند. یکی از این ابداعات شبیه‌سازی فضاهای هنری «گالری دستان+2» و «زیرزمین دستان» است که باعث می‌شود مخاطب در یک سالن نمایش دیجیتالی قرار بگیرد و تجربه قدم زدن در گالری و تماشای آثار در محیط واقعی را احساس کند. این نمایش به ارائه‌ی مجموعه‌ی بزرگی از آثار فریدون آو اختصاص دارد. این نمایشگاه که « یک فصل کاری» نام دارد شامل دو مجموعه اثر است که در جریان حضور فریدون آو در موقعیت‌ها و مکان‌های مختلف از تابستان تا پاییز 2019 خلق شده‌اند. در این ارائه یکی از آثار این مجموعه مورد بررسی قرار گرفته تا مخاطب با نحوه‌ی مواجهه با اثر و خوانش آن آشنا شود. همچنین یک فیلم مستند درباره فریدون آو ساخته شده است که در طول نمایشگاه به‌صورت مجازی اکران می‌شود. جلسه گفت‌وگو با هنرمند نیز از دیگر برنامه‌های در نظر گرفته‌شده برای این نمایشگاه مجازی است.
در هفته‌های گذشته نمایش آنلاین آثار تجسمی پرتعدادترین رخدادها در عرصه‌ی هنرهای تجسمی بودند. گالری‌های هنری و حتی بعضی از موزه‌ها به دنبال عدم امکان حضور فیزیکی مخاطب، نخستین راه‌حل را در برگزاری نمایشگاه‌های هنری در فضای مجازی یافتند که توجه بیشتر به این امکان را به دنبال داشت
شبکه‌ی مجازی گفتگو با هنرمندان تجسمی
نشست‌های گفتگو با هنرمندان یکی از رخدادهای معمول هنرهای تجسمی در این سال‌ها است که به دلیل همه‌گیری بیماری در هفته‌های گذشته امکان برگزاری‌شان فراهم نشد. گالری بام یکی از مراکز هنری شهر تهران در روزهای تعطیلی مراکز هنری اقدام به ایجاد فرصتی جایگزین در این ارتباط کرده و مجموعه گفت‌وگوهایی با هنرمندان تجسمی تدارک دیده است. در این گفت‌وگوها هنرمندان نقاش به بیان شیوه کار و رویکرد خود در هنر می‌پردازند و بی‌واسطه با مخاطبان ارتباط برقرار می‌کنند. این گالری برنامه ویژه‌ای با نام «بام تاک» در صفحه مستقل اینستاگرامی baam.tv@ پخش می‌کند که در آن هر هفته با سه نفر از هنرمندان تجسمی ایران به‌صورت زنده گفتگو می‌شود.
تابه‌حال سه قسمت از این مجموعه منتشر شده است که به گفت‌وگو با علی خالق، صبا صالحی و جلال‌الدین مشمولی اختصاص داشته است. این مجموعه گفت‌وگوها از 26 فروردین آغاز شده و علاقه‌مندان می‌توانند در روزهای آینده ساعت 8 شب بیننده قسمت‌های بعدی برنامه و گفت‌وگو با هنرمندان دیگر باشند.
دیدگاه تان را بنویسید