کنش و واکنشی در باب سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر

حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی، دبیر اسبق سه دوره سی‌ و یک تا سی و سوم جشنواره موسیقی فجر:

«من از گذشته‌های دور همواره منتقد جشنواره بودم و دوست داشتم جشنواره موسیقی فجر به جایگاهی که لایق آن است برسد‌. متاسفانه سال گذشته زحمات بسیاری که برای ارتقای جشنواره کشیده شده بود، از بین رفت. دوباره ساختن کار سختی است. بر هیچ کس پوشیده نیست که جشنواره موسیقی آن طور که باید و شاید عیار پیدا نکرده و حمایت کافی ندیده است. همه باید تلاش کنند تا جشنواره‌ای که متعلق به هنرمندان موسیقی و بستری برای موسیقی این مرز و بوم است، ارتقا پیدا کند. باید از ظرفیت منحصربه‌فرد جشنواره موسیقی فجر برای رشد موسیقی استفاده شود، تا در جامعه بین‌المللی نیز جایگاهش را پیدا کند. همان طور که همه جشنواره‌های موفق سابقه‌های طولانی دارند، این امر نیز نیاز به یک کار مستمر و درازمدت دارد.»

پاسخ شهرام صارمی، دبیر اجرایی دوره سی و چهارم، جشنواره موسیقی فجر:

به نام حضرت دوست

جناب آقای نوربخش

مدیر عامل محترم خانه موسیقی ایران

با سلام

علی‌رغم میل قلبی ناچار شدم در پاسخ به مصاحبه مورخ 26 بهمن 1398شما که در چند رسانه ازجمله: هنر آنلاین، موسیقی ما، موسیقی ایرانیان، خبرگزاری آنا و... درج‌شده است، چند سطری بنویسم و مواردی را نیز به شما یادآوری نمایم. در این مصاحبه گفته‌اید: «من از گذشته‌های دور همواره منتقد جشنواره بودم و دوست داشتم جشنواره موسیقی فجر به جایگاهی که لایق آن است برسد‌. متأسفانه سال گذشته زحمات بسیاری که برای ارتقای جشنواره کشیده شده بود، از بین رفت. دوباره ساختن کار سختی است.» ابتدا باید بگویم که ابراز نظر شما درباره دوره 34 جشنواره موسیقی فجر، بسیار دور از انصاف ، عدالت و حرفه‌ای‌گری است. جملات با لحنی مغرضانه بیان‌شده و امیدوارم به‌این‌علت نباشد که سال گذشته خانه موسیقی برگزارکننده جشنواره نبوده است. به‌وضوح در این سطور به چند دوره جشنواره که شما مسئول برگزاری آن بوده‌اید اشاره می‌نمایید و این‌که: «زحمات بسیار زیادی برای جشنواره متحمل شده‌اید که در سال گذشته از بین رفت.» ضمن اینکه کوشش‌های تمامی برگزارکنندگان دوره‌های قبل و دوره فعلی جشنواره را ارج می‌نهم، از شما سوال می‌کنم که چه‌ کار خاصی شما انجام داده بودید که بقیه انجام نداده‌اند؟ جشنواره‌هایی که شما برگزار کردید چه ویژگی‌ای داشته است که به آن اشاره‌کنید؟

جایزه باربد؟ هنرمندان شرکت‌کننده؟ انسجام و برنامه‌ریزی؟ هزینه‌ها؟ و ... و در پایان اتاق شیشه‌ای که هنوز منتظر آن هستیم.

شما که می‌گویید: «من از گذشته‌های دور همواره منتقد جشنواره بودم و دوست داشتم جشنواره موسیقی فجر به جایگاهی که لایق آن است برسد‌.» شما سه دوره رسماً دبیر جشنواره بوده‌اید و در بیشتر دوره‌ها مستقیم یا غیرمستقیم همکاری داشته‌اید تاکنون چه انتقادی داشته‌اید؟ در کجا اعلام کرده‌اید؟ آیا به خاطر دارید که در سه برنامه «ضرب اصول» ویژه نقد و بررسی جشنواره موسیقی فجر علی‌رغم تمام هماهنگی‌های قبلی، حاضر نشدید؟ آیا به یاد دارید که در سال گذشته (جشنواره 34) جلسه نقد و برسی جشنواره با حضور اصحاب رسانه و جمعی از هنرمندان توسط ستاد جشنواره و طبق آئین‌نامه برگزار شد؟ آیا لازم است یادآوری نمایم که اطلاعات سایت جشنواره در سال‌های قبل به‌هیچ‌وجه در اختیار ما قرار نگرفت و سایت جشنواره موسیقی فجر که همین‌الان در حال استفاده شدن و سرویس‌دهی است حاصل کوشش برگزارکنندگان جشنواره در سال گذشته است.  بسیار خرسندم که اهالی رسانه امسال هیچ انتقادی به جشنواره ندارند!!! یعنی جشنواره امسال جای هیچ نقدی ندارد و جشنواره کاملاً و صد در صد عالی در حال برگزاری است؟ خدا را شکر!!! به بعضی از انتقادات اهالی رسانه در سال گذشته اشاره می‌کنم:

- چرا جشنواره بخش پاپ دارد؟(امسال ندارد؟)

- کیفیت اجرا‌ها پائین است.( امسال بالاست؟)

- جدول جشنواره بی‌رمق است.(امسال خیلی با رمق است؟)

- چرا جدول جشنواره تغییر کرده است؟( مگر امسال تغییر نکرده؟)

و امسال که هیچ‌کدام از این موارد نیست و بازهم خدا را شکر. یک نگاه اجمالی به اجراها و هنرمندان شرکت‌کننده موضوع را کاملاً روشن می‌کند.

آیین‌نامه با همه نقاط قوت و ضعفش مرجعی برای سامان گرفتن و قانونمند شدن جشنواره موسیقی فجر است، آئین‌نامه‌ای که امروزه در هر خبر و در هر مصاحبه‌ای از آن یاد می‌کنند حاصل کوشش تیم کارشناسی جشنواره در سال گذشته است.  

بسیار علاقه‌مندم بدانم که از چه روی این‌گونه با جشنواره سال قبل برخورد کرده‌اید. از «دوباره ساختن» سخن به میان آورده‌اید. چه چیزی از بین رفته بود؟ چه چیزی دوباره ساخته‌شده است؟

اگر، (تأکید می‌کنم) اگر قرار باشد جشنواره و یا هر اتفاق دیگری در جایگاه عالی‌مرتبه‌ای قرار بگیرد، نیازمند این است که افراد باصلاحیتی در رأس امور باشند. کیفیت جشنواره آیینه تمام نمای شیوه مدیریت و سیاست‌گذاری موسیقی در کشور ما است.  خود شما بهتر می‌دانید که جایگاه و قدر و ارزش هنر و هنرمند موسیقی در سیستم دولتی پاس داشته نمی‌شود و اصولاً فرهنگ و هنر موضوع همه این سال‌ها نبوده است. با نفس برگزاری جشنواره نیز خود شما بهتر آگاهید که موضوع اصلاً موسیقی نیست. به همین دلیل 35 دوره که هیچ 350 دوره هم برگزار شود ارتقائی در هنر موسیقی به وجود نخواهد آمد. الفاظی مانند «بین‌الملل»، «ظرفیت موسیقی»، «ارتقا»، «جشنواره‌های موفق» نیز به‌جز زینت‌الگفتار کاربرد دیگری ندارند. در پایان به بعضی از خصوصیات سی و چهارمین دوره جشنواره فجر که اینجانب مدیریت اجرایی را عهده‌دار بودم اشاره می‌کنم:

1- تم جشنواره «اجرای آثار آهنگسازان ایرانی»: این رویکرد جشنواره تلنگری بود به آهنگسازی و آهنگسازان ایرانی و آثارشان، به نیازها و داشته‌های آهنگسازی ایران توجه شود، درباره آن گفتگو شود و تصویری از چگونگی اجرای آثار آهنگسازان به‌دست آید. عارف قزوینی، علی‌اکبر شهنازی، مرتضی نی داود، علینقی وزیری، حسین دهلوی، موسی معروفی، جواد معروفی، فرهاد فخرالدینی، هرمز و شاهین فرهت، احمد پژمان، محمد سعید شریفیان، علیرضا مشایخی، فوزیه مجد، روح‌الله خالقی، ابوالحسن صبا، فرامرز پایور، محمدرضا لطفی، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، شاهرخ خواجه‌نوری، مهران روحانی، جواد لشگری، رحمت‌الله بدیعی، اکبر محسنی، همایون رحیمیان، انوشیروان روحانی، محمدرضا تفضلی و... ازجمله هنرمندانی بودند که به‌طور متمرکز آثارشان به اجرا درآمد.

2- حضور فعال مراکز آکادمیک رسمی موسیقی کشور: دانشگاه‌های تهران(دانشکده هنرهای زیبا) و هنر(دانشکده موسیقی دانشگاه هنر)، هنرستان‌های موسیقی دختران و پسران( وزارت ارشاد).

3- حضور گسترده و موفق حدود60 نفر از استادان و پیشکسوتان شاخص موسیقی ایران و موسیقی اقوام ازجمله: فریماه قوام صدری، رافائل میناسکانیان، منوچهر صهبایی، مجید کیانی، آرپینه ایسرائیلیان، سیمون آیوازیان، محمد اسماعیلی، سعید ثابت، حسین بهروزی‌نیا، مظفر شفیعی، ابراهیم لطفی و...

4- سی و چهارمین دوره جشنواره، اولین دوره جشنواره بود که با کوشش و اهتمام یک تیم قوی کارشناسی، جشنواره صاحب آئین‌نامه شد. (البته لازم به توضیح است که نماینده خانه موسیقی در جلسات حاضر نشد.)

5- برگزاری بزرگ‌ترین جشنواره موسیقی فجر در طول تمام دوره‌ها: 91 اجرا/ 6 نشست پژوهشی/21 فیلم مستند و برگزاری جشنواره هم‌زمان در 15 شهرستان و درمجموع 290 اجرا در شهرستان‌ها.

6- صرفه‌جوئی بیش از یک میلیارد تومان در هزینه‌های جشنواره، با در نظر داشتن دلار 18000تومانی در جشنواره 34 و دلار 3 الی 4 هزارتومانی در دوره‌های قبلی.

7- سی و چهارمین دوره جشنواره، اولین دوره جشنواره بود که گروه‌های فراوانی با فراخوان به جشنواره راه یافتند.

8- حذف بخش رقابتی از جشنواره سی و چهارم. 9- حذف جایزه باربد.

به امید اینکه روزی موسیقی جایگاه واقعی خود را پیدا کند و هنرمند معنی واقعی خود را داشته باشد. به‌یقین جشنواره هم جایگاه خود را خواهد یافت.    شهرام صارمی-  29 بهمن 1398