اولین عکس مریخی ارسال شد

بهرام یا مریخ چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است که در مداری طولانی‌تر و با سرعتی کمتر از زمین به دور خورشید می‌چرخد. هر یکبار گردش این سیاره به دور خورشید معادل ۶۸۷ شبانه‌روز زمین به درازا می‌کشد و طول شب و روز نیز از کره‌زمین کمی طولانی‌تر است. نوری که از خورشید به مریخ می‌رسد نصف نوری است که زمین دریافت می‌کند، اما روز مریخی چهل دقیقه طولانی‌تر از روز زمینی است. بنابراین شرایط از نظر نور تقریباً مثل زمستان زمین است و به این خاطر امکان رشد گیاهان در شرایط گلخانه‌ای در مریخ وجود دارد. از آن‌جا که محور سیاره بهرام همانند زمین ۲۴ درجه است، در این سیاره نیز فصل‌های سال وجود دارند. اما هر سال بهرامی کمابیش دو برابر سال زمینی یعنی ۶۷۸ روز به درازا می‌کشد. بهرام، سیاره سرخ‌فام، یک‌دوم زمین قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکی‌های روی زمین است. همانند زمین، یخ‌های قطبی، دره‌های گود، کوه، غبار، توفان و فصل دارد. در دشت‌های آن مانند ماه، گودال‌هایی برآمده از برخورد سنگ‌های آسمانی دیده می‌شود.

اسکان انسانها در مریخ امکانپذیر است؟

سوال بسیار اساسی که ذهن بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول کرده امکان حیات بر روی مریخ است که بر این اساس آنها را به تکاپو واداشته تا با جدیت بیشتری به مطالعه و تحقیق درباره چهارمین سیاره خورشیدی بپردازند. بر این اساس میتوان گفت مهیج‌ترین بحث در مورد مریخ با وجود شباهتهای بسیار زیاد میان این سیاره با کره‌زمین، شاید مربوط به بررسی وجود آب و حیات بر روی سطح این سیاره است که سبب شده دانشمندان درصدد برآیند تا حیات و اسکان بر سطح مریخ را بررسی نمایند. بر این اساس اسکان دادن انسان در کره‌مریخ (بهرام) دست‌مایه گمانه‌زنی‌ها و مطالعات جدی بوده‌ است زیرا شرایط سطحی این سیاره و وجود آب باعث شده تا بتوان آن را قابل زیست‌ترین مکان خارج از کره‌زمین در منظومه خورشیدی دانست که با جو رقیقی که دارد امکان بیشتری برای میزبانی از انسان و دیگر گونه‌های زیست آلی را فراهم می‌آورد.

بنابر مطالعات و پژوهشهای انجام شده به منظور بررسی شرایط حیات در سطح مریخ ناسا تاکنون چندین فضاپیما و کاوش‌گر کاربردی را در اطراف و روی سیاره مریخ به کار گرفته‌است: به ترتیب در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۱۲ کاوشگرهای آپورچونیتی و کنجکاوی در مریخ فرود آمدند و مدارگردهای اودیسه مریخ، MRO و ماون که در مدار سیاره سرخ گردش می‌کنند. براساس مطالعات انجام شده در ماه آوریل ۲۰۱۵، مریخ‌نورد ناسا که حدود سه سال در این سیاره مشغول پژوهش بوده، ابتدا خاکی مرطوب شده با آب نمک را کشف کرد که نقطه انجماد را کاهش می‌دهد. سپس مریخ‌نورد در ماه سپتامبر صخره‌هایی زیر سطح مریخ یافت که چهار برابر آنچه که پیش از آن تصور می‌شد مرطوب بود. به این ترتیب مطالعات و پژوهش‌های ناسا وجود آب در مریخ را تأیید و اعلام کرد که در ماه‌های گرم آب جاری در این سیاره وجود دارد. عکس‌هایی از مریخ به زمین رسیدند که در آن‌ها به‌طور واضح دیده می‌شد که رگه‌های تیره روی یک سرازیری مریخ چگونه با فصل‌ها تغییر می‌کنند. این رگه‌ها با نام رگه‌های خطوط شیب برگردنده (Recurrent Slope Linea) در ماه‌های گرم‌تر تا پایین شیب‌ها هم کشیده می‌شوند ولی طی فصل‌های سردتر ناپدید می‌شوند. دانشمندان ناسا اعلام کردند که رگه‌های تیره به‌طور حتم آب جاری هستند که در تابستان دیده شده و در زمستان مریخ محو می‌شوند.

علایم حیات در مریخ کشف آب و دریاچه

مطالعات بر سطح مریخ ادامه پیدا کرد بطوریکه دانشمندان ایتالیایی در تاریخ یکم مرداد ماه 1396 ، 25 جولای 2018 با بررسی اطلاعات ابزارهای راداری مدارگرد مریخ (مدارگرد اکسپرس) توانستند دریاچه‌ای از آب مایع در قطب جنوب سیاره سرخ پیدا کنند، این دریاچه ۱/۵ کیلومتر زیر سطح قله یخی در قطب جنوب مریخ پنهان شده‌است. به گفته گروه تحقیقاتی این دریاچه بزرگ ۲۰ کیلومتر عرض دارد. با کشف آب مایع روی این سیاره احتمال وجود حیات نیز افزایش می‌یابد. محققان ایتالیایی می‌گویند دریاچه مریخ بسیار شبیه به دریاچه‌های به دام افتاده زیر توده‌‌های یخی در قطب شمال و جنوب سیاره زمین است. از آنجایی که در دریاچه‌های زیریخی زمینی حیات وجود دارد، احتمال دارد که در دریاچه مریخی نیز علائمی از حیات کشف شود. تمام این گمانه‌زنی و مطالعات سبب شد تا ناسا برای بررسی دقیقتر سیاره مریخ، فضاپیمای ۸۰۰ پوندی(۳۶۰ کیلوگرمی) اینسایت را حدود هفت ماه پیش در ساعت ۱۱:۰۵ به وقت محلی ۵ می ۲۰۱۸ از کالیفرنیا به فضا پرتاب کند. ماموریت این کاوشگر جمع‌آوری اطلاعات از اعماق مریخ برای روشن‌تر شدن نحوه شکل‌گیری این سیاره در بیش ۴ میلیارد سال پیش است که پس از فرود بر سح مریخ  مأموریتش را برای جمع‌آوری اطلاعات آغاز کرد که به این ترتیب قرار است برای اولین بار نقشه درونی سیاره مریخ را تهیه کند. 

 تهیه نخستین نقشه درونی مریخ 

براین اساس کاوشگر «اینسایت» (Insight) که یک فضاپیمای رباتیک سطح‌نشین مریخ است دوشنبه شب برابر با ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ حدود ساعت ۱۱:۳۰ به وقت تهران پس از طی مسافت ۵۴۸ میلیون کیلومتر در منطقه‌ای صخره‌ای و غبارآلود بر روی سطح مریخ فرود آمد. محل فرود «هامونه الیسیوم» (Elysium Planitia) دومین منطقه بزرگ آتشفشانی در مریخ در نظر گرفته شده که در آن‌جا با بکار انداختن یک سنسور و یک پروب دما و همچنین انجام آزمایش علمی رادیویی برنامه مطالعه ساختار داخلی مریخ انجام خواهد شد. 

اینسایت ظرفیت حمل ۵۰ کیلوگرم بار مفید را دارد و این بار شامل تجهیزات علمی همچون لرزه‌سنج، جعبه حسگر بار، دوربین‌ها، سامانه نصب تجهیزات و پس‌بازتابگر لیزری (Retroreflector) می‌باشد. کاوشگر اینسایت که حامل ابزار دقیق برای اندازه گیری حرارت و لرزه های سیاره مریخ است که با سرعتی نزدیک به 20 هزار کیلومتر بر ساعت وارد جو مریخ شد. اینسایت که نخستین کاوشگر پرتاب شده به مریخ در ۶ سال گذشته است، در ماه اردیبهشت راهی این سیاره شد. و بر این اساس فرود اینسایت بر روی سطح مریخ هفت دقیقه طول کشید و این کاوشگر لحظه به لحظه مراحل فرود خود را به مرکز کنترل ناسا گزارش می‌کرد. 

ارسال نخستن عکس از مریخ

 این مأموریت را آزمایشگاه علمی و فناوری جی‌پی‌ال برای ناسا اداره می‌کند و سطح‌نشین آن توسط سیستم‌های فضایی لاکهید مارتین ساخته شده‌است. هدف این فرودگر در این سفر شش ماهه‌، بررسی پوسته و قسمت‌های داخلی مریخ برای درک شکل‌گیری و تکامل این سیاره است. فضاپیمای اینسایت در حقیقت  به بررسی بخش‌های عمیق مریخ خواهد پرداخت. اینسایت می‌تواند اطلاعاتی مانند علائم حیاتی این سیاره، پالس و دمای آن را بررسی کند. ناسا معتقد است توسط این فضاپیما برای نخستین بار خواهد توانست سیاره مریخ را از زمان تشکیل آن( ۴.۵ میلیارد سال گذشته) مورد بررسی قرار دهد. 

براساس گزارش‌های ناسا هدف از اعزام کاوشگر اینسایت بررسی اعماق مریخ است که قرار است اطلاعاتی را درباره ساختار درونی مریخ به زمین ارسال کند تا دانشمندان ضمن آشنایی بیشتر با این سیاره بتوانند دانسته های خود را درباره پیدایش منظومه شمسی گسترش دهند. بر این اساس این کاوشگر دقایقی پس از فرود بر روی مریخ، از حساب کاربری این پروژه تصویری را از سطح سیاره سرخ‌فام منتشر کرد و به این ترتیب اولین عکس از مریخ به زمین مخابره شد.