۶ نوبل به ۲ رشته فیزیک و شیمی

عطیه لواسانی

آرتور اشکین

«آرتور اشکین» فیزیکدان آمریکایی در سال ۱۹۲۲ میلادی در نیویورک متولد شد. وی در سال ۱۹۶۰ میلادی کار خود را در حوزه نورهای لیزری آغاز کرد که منجر به اختراع «انبرک‌های نوری» شد.

«انبرک نوری» یکی از ابزارهای علمی است که در آن از پرتو لیزر با قابلیت فوکوس بالا برای ایجاد نیروی جاذبه‌ یا دافعه استفاده می‌شود.   

از کاربردهای این ابزار می‌توان به «اندازه‌گیری خواص الاستیک DNA  با نگه داشتن زنجیره‌هایی از مولکول‌ها و کشیدنشان»، «مطالعه خواص تولیدکننده نیرو در موتورهای مولکولی»، «بازکردن پروتئین‌ها»، «مطالعه ذرات»، «انجام میکرو جراحی‌ها با ترکیب دیگر پرتوهای لیزری» و «اندازه‌گیری خواص غشاء نورونی»

 اشاره کرد.

جرارد مورو

«جرارد مورو» فیزیکدان اهل فرانسه است که جایزه نوبل فیزیک ۲۰۱۸ را کسب کرد. مورو در سال ۱۹۴۴ در فرانسه متولد شد.

وی در حوزه مهندسی برق و لیزر پیشگام است. وی به همراه «دونا استیرک‌لند» دیگر برنده نوبل فیزیک، در حوزه اختراع تکنیکی به نام   CPA

 کار کرد.  این دو دانشمند به همین دلیل نیز نوبل را از آن خود کردند.

 CPA تکنیکی برای ایجاد «لیزرهای پالسی ‌فوق‌ کوتاه» است.

دونا استریکلند

«دونا استریکلند» سومین نفری است که موفق شد جایزه نوبل ۲۰۱۸ را به دست آورد. او در سال ۱۹۵۹میلادی در کانادا متولد شد و تحقیقات خود را در حوزه لیزر انجام داده است.  تکنیکی که استریکلند و مورو توسعه دادند، برای تولید پالس‌های فوق‌کوتاه و قوی در جراحی، پزشکی و مطالعات بنیادی علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سومین زن تاریخ نوبل فیزیک

نکته جالب توجه در مورد «دونا استریکلند» این است که او سومین زنی است که موفق به کسب این جایزه شده است.تا قبل از او، تنها ۲ دانشمند زن در تاریخچه اعطای جوایز نوبل توانسته‌اند جایزه نوبل «فیزیک» را از آن خود کنند.  «ماریا اسکلودوسکا کوری» اولین زن تاریخ علم است که موفق به کسب جایزه نوبل شد. کوری همچنین تنها زنی است که توانسته دو نوبل را از آن خود کند. «ماریا گوپرت مایر» دومین زن تاریخ است که توانسته جایزه نوبل فیزیک را از آن خود کند.

   برندگان نوبل شیمی

جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۸ نیز مشترکا به سر گرگوری پی وینتر، جرج پی اسمیت و فرانسیس اچ آرنولد به ترتیب به خاطر استفاده از فاژها برای تولید داروهای جدید، توسعه یک روش جدید به نام نمایش فاژ و ایجاد انقلاب در آنزیم‌ها اعطا شد.

سر گرگوری وینتر

سر گرگوری وینتر، ۱۴ آوریل ۱۹۵۱ در شهر لستر، انگلستان دیده به جهان گشود. وی دارای رتبه «سی‌بی‌ای» یا «عالی‌ترین رتبه امپراتوری بریتانیا» و«اف‌آراس» یا «همکار انجمن سلطنتی» است.

این زیست‌شیمی‌دان برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۱۸، برای کارهای پیشگامانه‌اش در زمینه «پادتن تک‌تیره» مشهور است. از «نمایش فاژ» برای تولید داروهای جدید استفاده کرده است. نمایش فاژ که روشی آزمایشگاهی برای مطالعه پروتئین-پروتئین، پروتئین-پپتاید و پروتئین-دی‌ان‌ای با باکتریوفاژها (ویروس‌هایی که باکتری‌ها را آلوده و مبتلا می‌کنند) است، امروزه پادتن‌هایی تولید می‌کند که می‌توانند سموم را خنثی کنند و  بیماری‌های خودایمنی و سرطان متاستاتیک را درمان کنند. باکتریوفاژها (باکتری‌خوارها) یا به اختصار فاژها، ویروس‌هایی هستند که به باکتری‌ها حمله می‌کنند و آن‌ها را از بین می‌برند. این ویروس‌ها برای باکتری‌ها اختصاصی هستند و نمی‌توانند به یوکاریوت‌ها حمله کنند. «پادتن‌های تک تیره» یا آنتی بادی مونوکلونال پادتن‌ها یک تک‌گونه هستند که همانند یکدیگرند. علت این همانندی اینست که این پادتن‌ها توسط نوعی سلول ایمنی تولید شده‌اند که همه همانندسازی‌شده از یک سلول والد است.

البته معمولا با تکثیر ریکامبیننت این پادتن‌ها ساخته می‌شوند. پادتن‌های تک‌تیره پادتن‌هایی تک‌اختصاصی هستند که همه مشابه هم هستند چون از سلول‌های ایمنی مشخص که از یک سلول کلون شده‌اند ایجاد شده، برخلاف پادتن‌های پلی کلونال که از سلول‌های ایمنی متفاوتی ایجاد می‌شوند. پادتن‌های تک‌تیره اتصال تک ظرفیتی دارند بدین معنی که همه به یک نوع اپیتوپ متصل می‌شوند.

جرج اسمیت

«جرج اسمیت» نیز این روش «نمایش فاژ» را توسعه داده است، به گونه‌ای که پروتئین‌های بیشتری قابلیت تولید دارند. او ۱۰ مارس ۱۹۴۱ در شهر نورواک کنتیکت آمریکا متولد شد. مدرک کارشناسی خود را در رشته زیست شناسی و از «دانشگاه هاورفورد» و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود را نیز در رشته باکتری شناسی و ایمونولوژی از «دانشگاه هاروارد» اخذ کرد.

این زیست‌شیمی‌دان استاد علوم زیستی «دانشگاه میزوری» بوده است. این زیست شیمی دان که دریافت جایزه نوبل برایش باورکردنی نبود در مصاحبه خود با خنده گفته است: واقعا تعجب کردم.در واقع من فکر کردم که دارند با من شوخی می‌کنند اما لحظه‌ای به خود آمدم و فهمیدم همه چیز واقعی بوده، باورنکردنی بود.

فرانسیس اچ آرنولد

«فرانسیس همیلتون آرنولد»  دانشمند و مهندس سرشناس آمریکایی ۲۵ ژوئیه ۱۹۵۶ در شهر پیتسبرگ ایالت پنسیلوانیا آمریکا متولد شد.   

وی از جمله پیشتازان روش‌های تکامل تدریجی هدایت شده در زمینه پروتئین‌ها برای آفرینش سیستم‌های بیولوژیکی مفید شامل آنزیم‌ها، مسیرهای سوخت و سازی، مدارهای تنظیم شده ژنتیکی و ارگانیسم ها به‌شمار می‌رود.

او مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی مکانیک و هوافضا از «دانشگاه پرینستون» در سال ۱۹۷۹ اخذ کرد و پس از آن با ورود به دوره دکترای مستقیم در رشته مهندسی شیمی در «دانشگاه کالیفرنیا» در برکلی موفق به دریافت مدرک دکترا شد. وی تحصیلات خود را در مقطع فوق‌دکتری در همین دانشگاه و در زمینه شیمی بیوفیزیکی ادامه داد و در سال ۱۹۸۶ به جمع اعضای هیأت علمی مؤسسه فناوری کالیفرنیا پیوست.  فرانسیس همیلتون در حال حاضر استاد تمام «مؤسسه فناوری کالیفرنیا» است و در این دانشگاه مسند پروفسوری در رشته‌های مهندسی شیمی، مهندسی زیستی و بیوشیمی را بر عهده دارد.

مطالعات وی شامل بررسی‌های پژوهشی و کاربردی در پزشکی، مواد و صنایع شیمیایی و بحث‌های مرتبط با انرژی می‌شود. او کار خود را نوعی تقلید از فرایند طراحی طبیعت خوانده و گفته است: من فکر می‌کنم که آنچه من انجام می‌دهم، تقلید از فرایند طراحی طبیعت است. این زیبایی‌های عظیم و این پیچیدگی دنیای بیولوژیک همه از طریق این الگوریتم ساده و زیبا طراحی شده است و آنچه که من انجام می‌دهم استفاده از این الگوریتم برای ساختن مواد بیولوژیکی جدید است.