بارقه‌های امید از کنگره آمریکا
کسی صدای یمن را می شنود؟
سیدمحمد میرزامحمدزاده
روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی با اشاره به افزایش ابعاد بحران یمن، از انجام اقداماتی در کنگره آمریکا خبر داد که می‌تواند منجر به قطع کمک‌های بین‌المللی به ائتلاف عربستان سعودی و فروکش کردن آتش جنگ شود.
جنگ یمن به یکی از پیچیده‌ترین جنگ‌های عصر حاضر بدل شده است؛ به گونه‌ای که این احساس تلویحا منتقل میشود که جنگ تا ابد ادامه داشته باشد؛ جنگی که بیش از سه سال به طول انجامیده و تا حدی پیش رفته است که به زعم سازمان ملل متحد و آژانس‌های امداد رسانی به بزرگترین فاجعه بشری جهان بدل شده است، جنگی که 16 هزار و 700 شهروند کشته یا زخمی در پی داشته است و بیش از 8 میلیون و 400 هزار نفر با قحطی دست و پنجه نرم می‌کنند و ملتی از هم پاشیده و اقتصاد کشوری به فنا رفته است. کشتار کودکانی که با موشک از بین رفته‌اند یا خانه‌ها و مدرسه‌هایشان با خمپاره روی سرشان آوار شده است یا آنکه دچار قحطی و سوءتغذیه شده‌اند، جنگ یمن را برجسته‌تر کرده است.
آخرین گزارش درگیری‌های مسلحانه و کودکان سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که هزار و 316 کودک در سال 2017 در جنگ یمن کشته یا معلول شده‌اند که نیمی از آنها در حملات هوایی ائتلاف سعودی مورد حمایت غرب و نیمی دیگر در دست حوثی‌ها دچار فجایع شده‌اند.
با این وجود، عجیب‌ترین و ناامید‌کننده‌ترین موضوع در مورد یمن، رفتار غیر‌مسئولانه کشورهایی است که ظاهرا در مورد این جنگ اظهار نگرانی می‌کنند.
به نوشته گاردین، از سال 2015 کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران، ایالات متحده آمریکا و انگلیس در این جنگ دخالت داشته‌اند، اما این حضور نه تنها به کاهش تنش‌ها منجر نشده، بلکه به شعله‌ور شدن آتش جنگ انجامیده است.
در مذاکرات مختصری که هفته گذشته بین سران کشورهای جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد یمن انجام شد، مشخص بود که قرار است کشمکش‌ها در یمن اوضاع وخیم‌تری داشته باشد و دورنمایی برای کاهش تنش‌ها قابل رویت نیست.
آغاز فصل خونبار یمن
با شکست نشست ژنو
بر اساس اعلام کمیته نجات بین‌الملل (IRC) ماه آگوست (مرداد ماه 1397) با نزدیک به 500 کشته در 9 روز، خونبارترین ماه سال جاری میلادی در یمن بوده است. تنها در چهار ماه اخیر تعداد شهروندان کشته شده در جنگ یمن 164 درصد افزایش یافته است و انتظار می‌رود با خصمانه‌تر شدن رفتار ائتلاف سعودی و تشدید حملات به شهر بندری حدیده این آمار باز هم افزایش یابد. از سال 2015 در مجموع 18 هزار حمله هوایی از سوی ائتلاف سعودی علیه یمن انجام شده است که یک سوم آن اهداف غیر نظامی را مورد اصابت قرار داده‌اند.
دیوید میلیبند، وزیر امور خارجه سابق بریتانیا و رئیس کمیته نجات بین‌الملل، ماه گذشته در بازدید از یمن گفت: جامعه بین‌الملل باید برای رسیدگی به اوضاع یمن از خواب بیدار شود. در حالی که 22 میلیون شهروند نیاز به امدادرسانی دارند و 68 درصد جمعیت این کشور دسترسی به نیازهای اساسی سلامت ندارند و نیمی از جمعیت حتی دسترسی به آب تمیز ندارند، همچنان نشانه‌های قوی وجود دارد که اوضاع بدتر از این میشود.
میلبند معتقد است که این جنگ برنده‌ای ندارد و درخواست او برای آتش‌بس فوری از سوی دیگر آژانس‌های حقوق بشری نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
دیوید بیسلی، مدیر برنامه جهانی غذا (WFP)، هفته گذشته گفت: فاجعه‌ای در یمن در حال وقوع است و من هیچ بارقه امیدی برای پایان این فاجعه نمی‌بینم. به گفته وی دسترسی به آژانس‌های امداد رسانی برای مردم یمن یک مساله حاد است و از نظر او حوثی‌ها مسئول از بین بردن همه قوانین قابل تصور حقوق بشری از جمله قوانین ارسال غذا هستند.
در گزارشی که از سوی گروه بحران بین‌الملل منتشر شده است، پیتر سالیسبری، مشاور یمن، هشدار داده که شکست مذاکرات صلح ژنو که ابتدای ماه جاری میلادی از سوی سازمان ملل متحد برگزار شده بود، می‌تواند فصل جدیدی از جنگ خونین در یمن را رقم بزند. سالیسبری نوشت: یک تراژدی قابل اجتناب که حالا اجتناب‌ناپذیر شده است، در نتیجه عدم اقدام سریع و موثر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد به ویژه ایالات متحده آمریکا در حال وقوع است.
بر اساس گزارش گاردین، امیدهایی که انتظار می‌رفت عربستان سعودی و امارات متحده عربی که هم‌اکنون حملات نظامی خود را تشدید کرده‌اند، به طور داوطلبانه عقب نشینی کنند، از بین رفته است. از طرفی هیچ نشانه‌ای از کوتاه آمدن ایران که عقیده دارد هم‌اکنون دست بالا را در جنگ دارد و یمن را یک رزمگاه منطقه‌ای برای مقابله با پادشاهی حکومت سنی عرب در منطقه می‌بیند، دیده نمی شود. همچنین ادعای ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل مبنی بر اینکه تهران عامل غارت و کشتار در سوریه و یمن است و نیز حمایات او از رهبران سعودی حاکی از تشدید تنازعات است.
از آن طرف بریتانیای مغموم از برگزیت، که در سیاست داخلی مورد انتقادات سنگین به دلیل حمایت نظامی و دست داشتن در حملات هوایی و فروش سلاح به عربستان سعودی است، نیز به نظر نمی رسد اقدامی برای بحران انجام دهد. فرانسه، عضو دیگر دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد که همچون انگلیس به دلیل حمایت از ائتلاف سعودی و فروش سودآور سلاح به آنها در خطر قراردارد، نیز اهمیتی به بحران نمی‌دهد. آمریکا، بریتانیا و فرانسه هر سه نیروی ویژه زمینی خود را به این جنگ فرستاده اند و در عملیات به ظاهر ضد‌تروریسم علیه اسلامگرایان افراطی حضور دارند و امیدی به آنها نیست که از این جنگ دست بکشند.
امیدی به آمریکا می رود؟
همه این عوامل موجب می‌شوند که تنها یک کورسوی امید برای مردم در رنج یمن باقی بماند. هفته گذشته بیش از 50 عضو مجلس نمایندگان آمریکا از راهکار دوطرفه صلح حمایت کردند و خواستار قوانینی همچون قانون قدرت
جنگ 1973 شدند؛ قانونی که در جنگ جهانی دوم در مجلس نمایندگان آمریکا برای افزایش قدرت رئیس جمهوری به تصویب رسید تا قوی‌تر در جنگ حاضر شود.اعضای کنگره همچنین اعلام کردند که مجلس آمریکا هیچ‌وقت اجازه‌ای برای حمایت از ائتلاف سعودی در یمن صادر نکرده است و از ترامپ خواستند که فورا همه نیروهای نظامی را از یمن خارج کند.
این اقدام کنگره آمریکا حالا در گرو مجلس سنای این کشور است، جایی که باب منندز، سناتور دموکرات کمیته روابط خارجی سنا چندی پیش از فروش 2 میلیارد دلار سلاح به عربستان سعودی و امارات متحده عربی جلوگیری کرد.
روخانا، نماینده دموکرات حامی طرح مجلس نمایندگان در این رابطه گفت: تخریب و بیماری گسترده حاصل بزرگترین بحران بشری جهان در یمن است. هواپیماها با سوخت آمریکایی بمب‌های آمریکایی را بر سر مردم بی گناه می‌ریزند. انتظار می‌رود رأی‌گیری برای این طرح در انتخابات ماه نوامبر (آبان ماه 1397) انجام شود.
احتمالا دولت ترامپ با این ادعا که دخالت نظامی و حضور مستشاری این کشور در یمن، تعداد کشته‌های شهروندان را کاهش داده است، شدیدا با این طرح مخالفت می‌کند؛ اما واکنش جامعه آمریکا نسبت به جنایاتی همچون حمله هوایی ماه گذشته به اتوبوس مدرسه که منجر به کشته شدن ده‌ها کودک یمنی شد، شدید است. جنایاتی که می تواند دولت و سربازان آمریکا را متهم به جنایات جنگی کند.
جیم مک گاورن، نماینده دموکرات آمریکا در رابطه با این جنایات گفت: ائتلاف عربستان جنگ را به مرحله‌ای رسانده که می‌توان آن را جنایت علیه بشریت نامید. آمریکا باید پیامی صریح و شفاف به عربستان سعودی ارسال کند. اقدامات آنها برای جامعه بین‌الملل قابل پذیرش و تحمل نیست.
دیدگاه تان را بنویسید