خشک شدن بسیاری از باغات تهران به دلیل بلاتکلیفی و سودجویی

در چند دهه اخیر با افزایش سود حاصل از ساخت‌و‌ساز در تهران، بسیاری از باغات از بین رفت و به ساختمان‌های بلند مرتبه تبدیل شد. اقداماتی که سبب شده تا شورای شهر در ادوار گذشته به دنبال راهی برای حفظ این ریه‌های شهری باشد. اما به گفته یک عضو شورای شهر تهران مصوبات مختلف شورا هم کاری از پیش نبرده و عملا باغات به دلیل بلاتکلیفی یا عمدا خشکیده شده‌اند تا از شمول مصوبات مربوط به باغات درآیند.

به گزارش ایلنا، براساس مصوبه برج- باغ در سال 82 در دوره دوم شورای شهر تهران، مالکان باغات پایتخت اجازه داشتند که حداکثر تا 30 درصد مساحت باغ ساخت‌وساز انجام دهند و درختان موجود در مابقی مساحت باغات خود را حفظ کنند. مسئولان شهری در آن دوره اعتقاد داشتند که چنین مصوبه‌ای می‌تواند ضمن اعمال محدودیت برای ساخت‌وساز در باغات تهران، حفاظت از آنها را از نظر اقتصادی برای مالکان آنها توجیه‌پذیر کند.

در این میان اما در زمان تصویب مصوبه برج- باغ و سال‌های بعد از آن، بسیاری از کارشناسان شهری تاکید داشتند که مدیریت شهری تهران باید به جای این که با تصویب چنین مصوباتی، عملا راه را برای گسترش ساخت‌وساز در باغات پایتخت هموار کند، به ارائه راهکارهای دیگری برای حفظ باغات به عنوان ریه‌های تنفسی تهران بپردازد؛ کما این که در دوره‌های دوم، سوم و چهارم مدیریت شهری نیز مصوبه برج- باغ نتوانست محدودیت لازم را برای جلوگیری از ساخت‌وساز در باغات تهران اعمال کند و وقوع برخی تخلفات و سودجویی‌ها در پایتخت باعث شد که از سال 82 تا 96، در بسیاری از باغات تهران بیش از 30 درصد مساحت باغ ساخت‌وساز انجام شود.

در چنین شرایطی اعضای دوره پنجم شورای شهر تهران در اسفند 96 با لغو مصوبه برج- باغ، مصوبه‌ای تحت عنوان خانه- باغ را به تصویب رساندند که براساس آن، مالکان باغات می‌توانستند برای بهره‌برداری پایدار از باغات خود به جای ساخت‌وساز مسکونی، کاربری‌های تجاری همخوان با شرایط باغ مانند کافه، رستوران، مراکز فرهنگی و هنری و ... را در باغات مستقر کنند. در این میان اما آن‌طور که اعضای دوره فعلی شورای شهر تهران می‌گویند، در سال‌های پس از تصویب مصوبه خانه- باغ، تقریبا هیچ استقبالی از این مصوبه صورت نگرفت و تعداد پروانه‌هایی که در براساس این مصوبه صادر شد، انگشت‌شمار بود.

به دنبال مقررات جدید برای باغات

آخرین گام مهمی که در زمینه تعیین تکلیف وضعیت باغات تهران و نحوه رسیدگی به آنها برداشته شده، مربوط به ارائه لایحه «اصلاح دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری» توسط شهرداری است که براساس آن، قرار بود تصمیم‌گیری درباره ساخت‌وساز در تمام باغات تهران فارغ از مساحت آن به کمیسیون ماده 5 شورای عالی معماری و شهرسازی سپرده شود و عملا شرایط برای ساخت‌وساز در باغات پایتخت کاملا تسهیل شود.

ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در این باره به ایلنا گفت: کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران همچنان مشغول تدوین طرح جایگزین مصوبه خانه- باغ است و اعضای شورا در تلاش هستند تا بتوانند یک فرمول برد- برد را درباره نحوه تصمیم‌گیری برای باغات شهری تعریف کنند تا هم درختان موجود در باغات حفظ شوند و هم مالکان از حفظ باغات خود احساس زیان نکنند؛ زیرا اگر یک مالک احساس کند که با تعریف شدن ملک او به عنوان باغ، دیگر نمی‌تواند هیچ‌گونه بهره‌برداری از ملک خود انجام دهد، ممکن است عمدا درختان باغ خود را بخشکاند یا زمینه خشک شدن آنها را فراهم کند و عملا ملک خود را از حالت باغ بودن خارج کند تا راحت‌تر بتواند برای ساخت‌وساز در آن مجوز بگیرد.

وی افزود: قرار است در طرح جایگزین شورای شهر، محدودیت خاصی برای ساخت‌وساز در باغات پیش‌بینی شود تا عملا عملیات ساختمانی در باغات شهری همچنان محدود بماند و کسی نتواند بیش از حد مجاز به حریم باغات تجاوز کند یا با انجام ساخت‌وساز گسترده باعث خشک شدن ریشه‌های درختان شود یا به بهانه ایجاد رمپ، ساخت پارکینگ یا کندن پی ساختمان، عملا به تمام درختان موجود در باغات آسیب وارد کند.

امانی عنوان کرد: البته باید در کنار تعیین محدودیت برای ساخت‌وساز در باغات شهری، مشوق‌هایی را هم در نظر بگیریم تا مالکان انگیزه داشته باشند که باغات خود را حفظ کنند چرا که اکنون بسیاری از باغات تهران به دلیل این که تکلیف آنها مشخص نیست و حفاظت از آنها برای مالکان به صرفه نیست، در حال خشک شدن هستند.