سعیده علیپور

همه ناراضی‌اند جز وزیر ارتباطات. درست در ایامی که اینترنت در ایران یکی از کندترین و پرقطعی‌ترین وضعیت‌ها را پشت سر می‌گذارد، عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات گفت که «هم سرعت اینترنت تلفن همراه و هم اینترنت خانگی افزایش داشته است»! او افزود: «براساس نتایج سایت Speed Test زمانی که بنده وزارتخانه را تحویل گرفتم سرعت اینترنت تلفن همراه ۲۱ و هشت دهم مگابیت بر ثانیه بوده است، اما الان با حدود ۱۵ درصد افزایش به ۲۵ رسیده است».

این در حالی است که در روزهای اخیر دسترسی به اینترنت در مناطقی از دست‌کم شش استان خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، لرستان، کردستان و اصفهان قطع یا کند و همراه با اختلال است. همچنین بنابر گزارش کاربران در شبکه‌های اجتماعی اینترنت همراه و ثابت در نقاط گسترده‌ای از پایتخت هم در برخی از روزهای هفته گذشته کند و قطع بود.

اما جدای این قطعی‌ها و کندی‌های مداوم اینترنت در روزهای اخیر که به نظر می‌رسد به اعتراضات مردمی در برخی از شهرهای کشور در پی افزایش قابل توجه قیمت بسیاری از کالاهای اساسی برمی‌گردد، آیا سرعت اینترنت آن طور که وزیر ارتباطات دولت سیزدهم می‌گوید بهتر شده است؟!

بررسی صحت گفته‌های وزیر ارتباطات

شاید اغلب ما به عنوان کاربران هر روزه اینترنت به آسانی این گفته وزیر مبنی‌بر بهتر شدن سرعت اینترنت را رد کنیم، اما در زمانی که دسترسی به منابع اطلاعاتی برای بسیاری مردم آسان است، آیا عیسی زارع‌پور اعداد را دست‌کاری می‌کند و آمار نادرستی را با استناد به نتایج سایت Speed Test بیان می‌کند؟!کافی است به سایت مورد نظر سری بزنیم. بررسی روزنامه «توسعه ایرانی» در سایت یاد شده نشان می‌دهد سخنان وزیر در صورتی صحیح است که استناد تنها بر یک یا دو بار رجوع به سایت Speed Test استوار باشد. این در حالی است که بررسی سرعت متوسط باید براساس بررسی و میانگین سرعت در ساعات متعدد یک بازه زمانی مشخص شده، مثل یک روز، یک هفته یا یک ماه و ... باشد. بررسی و میانگینی که به نظر می‌رسد در چارچوب آن حرف‌های وزیر با واقعیت موجود اینترنت در ایران فاصله قابل توجهی دارد.در حالی اینترنت در شبکه خانگی در ایران این روزها بسیار ضعیف است و حتی با چندین مراجعه به سایت Speed Test همواره سرعت کمتر از 2 و در بهترین حالت 3 و 4 نشان داده می‌شود که وضعیت اینترنت همراه اول در اغلب اوقات با تفاوت فاحشی بهتر بوده است. اما براساس بررسی ما، اینترنت این شبکه هم عددی بسیار متغیر بین 15 تا 23 را در یک بازه زمانی نسبتا کوتاه در منطقه‌ای در غرب تهران نشان می‌دهد. هر چند ارائه آمار در این باره نیازمند بررسی همه جانبه و بلند مدت‌تر است، اما استناد به همین داده اندک هم مشخص می‌کند که خدمات اینترنت ثابت در ایران وضعیت به شدت اسفباری دارد. موید این موضوع هم صدای اعتراض کاربران در شبکه‌های اجتماعی است و آنها که برای فعالیت خود نیازمند دریافت اطلاعات از سایت‌های خارجی هستند.

از سوی دیگر بررسی ما نشان می‌دهد که تلفن همراه، هر چند وضعیتی به مراتب بهتر از اینترنت ثابت دارد، اما به دلیل تغییر فراوان، در لحظات کوتاه و کمی به عدد مورد اشاره وزیر نزدیک می‌شود، اما دوام چندانی نمی‌آورد و به سرعت سقوط می‌کند. در این میان زارع‌پور درست در ایامی که مشترکان اینترنت از سرعت اندک آن جان به لب شده‌اند، به رقم حداکثری اشاره می‌کند که شاید در روز دمی هم کاربران را مورد عنایت قرار ندهد. همین موضوع سبب شده است که بسیاری در شبکه‌های اجتماعی سخنان وزیر را به سخره بگیرند و بر او بتازند.محمد حسن نجمی، روزنامه‌نگار در واکنش به اظهارات وزیر ارتباطات مبنی‌بر افزایش سرعت اینترنت در توئیترش نوشت: «آره هم سرعت اینترنت افزایش داشته، هم مردم پولدارتر شدن، هم اجناس ارزون‌تر شدن، هم خیلی‌داره خوش می‌گذره! بابا چقدر رو دارید شما!».کاربر دیگر توئیتر نیز گفت: «وزیر محترم ارتباطات، کاملا جدی و بدون این که خنده‌اش بگیرد، گفت: سرعت اینترنت تلفن همراه و خانگی افزایش داشته است».

کاربر دیگری نوشت: «وزیر ارتباطات گفته سرعت اینترنت همراه و ثابت افزایش داشته! حاجی به نظرت الان وقت خوبی برای شوخی کردنه؟».

کاربر دیگرتوئیتر نیز با اشاره به سخنان وزیر ارتباطات گفت: «سرعت اینترنت تو دانشگاه به قدری کند شده که ساده‌ترین سایت‌ها رو هم باز نمیکنه».

 اجرای چراغ خاموش طرح صیانت؟!

مشکلات اینترنت کشور در حالی سال‌هاست مورد گفت و گو و جدل است که از ابتدای پاییز سال گذشته و با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی مشکلات افزایش قابل‌توجهی داشته است. در همان زمان عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات تازه منصوب هم به اختلال اینترنت اشاره و از بررسی و برطرف شدنش خبر داد. با این حال این مشکل نه تنها رفع نشد که در مقاطعی بدتر هم شد. مثل همین روزهای اخیر که اینترنت در برخی شهرها بسیاری کند و غیر‌قابل استفاده یا کاملا قطع شده بود.

در حالی که براساس شنیده‌ها، از زمان تغییر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات افزایش ماهانه و مورد نیاز کشور در زمینه پهنای باند بین‌الملل اتفاق نیفتاده و کشور با کاهش پهنای باند اینترنت مواجه است که وزیر دولت سیزدهم مدعی است که اوضاع بهتر شده است. این در حالی است که مدتی پیش گفته شده بود که شورای عالی فضای مجازی که طبق دستور باید مجوز واردات پهنای باند را به شرکت زیرساخت بدهد، مجوز واردات پهنای باند را برای این شرکت صادر نکرده است.

هرچند وزیر ارتباطات پس از روی کار آمدن وعده افزایش سرعت اینترنت را داد که بسیاری می‌گویند سرعت اینترنت از اواخر شهریور و ابتدای پاییز به شدت کم شده است. حتی نماینده جیرفت در مجلس هم نسبت به این موضوع اعتراض کرد و خطاب به زارع‌پور گفت: «آقای وزیر لطفا پای خود را از روی سیم بردارید».ذبیح الله اعظمی ساردوئی گفت: «آقای زارع‌پور سرعت اینترنت برخلاف وعده‌های شما نه تنها افزایشی نیافت بلکه کاهش پیدا کرد به طوری که پژوهشگران را دچار مشکل کرده است و بسیاری از کسب وکار‌ها صدمه دید».

 حضور60 میلیونی ایرانی‌ها در فضای مجازی

هر چند آمار دقیقی از تعداد کلی کاربران فضای مجازی در ایران وجود ندارد اما براساس آمار ارائه شده از مرکز آمار ایران، تعداد کاربران ایرانی فعال در پیام‌رسان تلگرام حدود ۵۰ میلیون تخمین زده می‌شود؛ رقمی که با توجه به فیلتر بودن آن در کشور، عدد قابل توجهی به حساب می‌آید. پس از تلگرام، رتبه دوم واتس‌اپ با حدود ۴۷ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر و اینستاگرام با ۴۷ میلیون کاربر قرار دارند. شبکه‌های اجتماعی دیگر مانند توییتر با ۲ میلیون کاربر فعال و لینکدین با ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. براساس این آمار کلی برآورد می‌شود حدود 60 میلیون نفر از جمعیت 80 میلیونی ایران در فضای مجازی فعالیت دارند. در این میان اما خدمات اینترنتی در ایران هر روز ضعیف‌تر از روز قبل می‌شود و کاربران در حالی که هزینه خدمات حداکثری سرعت اینترنت را پرداخت می‌کنند که ایران پس از کشور چین دومین کشور با فیلترینگ گسترده است و کاربران آن اجازه دسترسی به بسیاری از سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را نداشته و عملا خدمات دریافتی‌شان بسیار کمتر از سایر کاربران اینترنت در دنیاست. حال به این شیر بی یال و دم، سرعت متغییر و اندک را هم اضافه کنید. به طوری که کاربران اینترنت در ایران در بسیاری از ساعات و روزها از سرعت حداکثری که مسئولان امر در آمار به آن اشاره دارند، محروم هستند و احتمالا تنها هزینه آن را پرداخت می‌کنند. این در حالی است که شبکه‌های مختلف اینترنتی در ایران در همین حین و بین نارضایتی گسترده کاربران از خدمات‌دهی ضعیف در پی افزایش قیمت هم هستند.

وزیر ارتباطات مدعی است: «براساس نتایج سایت Speed Test، سرعت اینترنت تلفن همراه از ۲۱ و هشت دهم مگابیت بر ثانیه با حدود ۱۵ درصد افزایش به ۲۵ رسیده است». بررسی روزنامه «توسعه ایرانی» در سایت یادشده نشان می‌دهد سخنان وزیر در صورتی صحیح است که استناد تنها بر یک یا دو بار رجوع به سایت Speed Test استوار باشد

بر اساس آمارها ایران در بین ۱۸۰ کشور در زمینه سرعت اینترنت رتبه ۱۴۲ را دارد. رقمی که برای کشوری با این تعداد دانشگاه و دانشجو و البته ادعاهایی مبنی‌بر بالا بودن رتبه علمی در منطقه عددی غیر‌قابل قبول است. در این میان اما به نظر می‌رسد مسئولان مربوطه به جای پذیرش وضعیت ناخوشایند اینترنت در کشور با ارائه آماری نه چندان قابل استناد سعی بر عادی جلوه دادن شرایط دارند. شرایطی که کاربران اینترنت را در کشور به تنگ آورده و بسیاری از کسب و کارها و پژوهش‌ را با مشکل مواجه کرده است.