وقتی مسائل کشور در برابر دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری، نوع پوشش زنان و... حاشیه‌ای است
افزایش معنادار زن‌ستیزی در روزهای جمعه!
سعیده علیپور
در بحبوحه تورم، در حالی که شهروندان نگران افزایش قیمت ارز و گرانی نان و بقیه مایحتاج زندگی هستند و بسیاری امیدها را برای کاهش فشارهای تحریم و نتیجه‌بخشی مذاکرات برجام بریده و نگران شرایط پیش روی مردم ایران هستند؛ برخی از ائمه جمعه در خطبه‌های اخیر خود، زنان را مورد عتاب و خطاب قرار دادند و خواهان محدودیت آنها شدند. سخنانی که علاوه بر واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی، واکنش گروهی از علمای دینی و فعالان مذهبی را هم در پی داشته است.
در جمعه‌ای که گذشت، اصغر عسکری، امام جمعه رفسنجان در خطبه نماز جمعه این شهر گفت: «یک خانم را از سر نفهمی تشویق می‌کنند دوچرخه‌سواری کند! باید نگذاریم دختر جوان دوچرخه‌سواری کند!
چرا مجلس این را تبدیل به قانون نمی‌کند؟ وقت‌تان را صرف کار‌های حاشیه‌ای نکنید».
او در حالی سایر چالش‌های کشور را در برابر دوچرخه‌سواری زنان حاشیه‌ای خواند که در شهری دیگری، امین‌‌الله حجازی، امام جمعه گچساران گفت: «اسب‌دوانی زن در منظر نامحرم که تهییج می‌کند و موجب چشم‌چرانی می‌شود، حرام است و این دولت و آن دولت هم ندارد».در سوی دیگری سیدمحمدنبی موسوی فرد، در خطبه‌های این هفته نماز جمعه اهواز در اظهاراتی همسو گفت: «منشا بسیاری از مزاحمت‌هایی که متوجه بانوان است به خاطر نوع پوشش خود آنهاست».
محمدمهدی حسینی‌همدانی، امام جمعه کرج، هم گفت: «پزشکان زن باید در خدماتی مانند سونوگرافی و معاینات مربوط به دیگر بیماری‌ها برای زنان خدمت‌رسانی کنند. در بیمارستان‌های دولتی نباید خدمات مربوط به زنان توسط پزشکان مرد انجام شود».
این نخستین اظهارنظر در این باره نبوده است. چندی هفته پیش هم سیدمحمد پاک‌مهر، نایب رئیس کمیسیون بهداشت گفته بود: «تلاش ما بر این است تا بانوان توسط پزشکان خانم درمان شوند و حتی در استثنائات هم پیش نیاید که بانوان ما ناچار باشند که در حوزه زنان نزد پزشک مرد بروند».
هرچند که سابقه این اظهارات آن هم از سوی خطیبان جمعه کم نیست، اما به نظر می‌رسد در هفته‌های اخیر اظهاراتی از این دست افزایش قابل توجهی یافته است. در حالی که پیشتر ائمه جمعه اصفهان سخنانی از این دست فراوان بیان می‌کردند و معمولا هم اظهاراتشان با اعمال محدودیت‌های بیشتر برای زنان آن استان اجرایی می‌شد، در هفته‌های اخیر دامنه این اظهارات علیه جامعه زنان با افزایش معنا‌داری به استان‌های دیگر هم سرایت کرده است. افزایشی که برخی آن را نتیجه روی کار آمدن یک دولت اصولگرا می‌دانند.
باید‌ها و نباید‌هایی برای زنان
در حالی که زنان در ایران همواره با قوانین سفت و سختی برای زندگی مواجه هستند، اما اظهاراتی از این دست که باید‌ها و نباید‌هایی در خصوص سبک زندگی خصوصی آنها را هم مورد توجه قرار می‌دهد، هر از چندی این نگرانی را ایجاد می‌کند که آیا وضعیت زنان از آنچه امروز با آن دست به گریبان هستند هم محدودتر خواهد شد.
در حالی که بر اساس قوانین نوشته و نانوشته زنان در بسیاری از مشاغل و فعالیت‌ها امکان حضور ندارند و در حوزه سیاست و ورزش هم با محدودیت‌های فراوانی روبرو هستند، اظهارات برخی ائمه جمعه هم می‌تواند در دوره‌هایی از تاریخ سیاسی کشور شرایط را برای فعالیت‌های آنها محدودتر کند.
هر چند که عاقبت نتیجه پرونده اسیدپاشی سال 93 به چند زن در اصفهان مشخص نشده است، اما برخی مدعی‌اند این اقدام نتیجه واکنش خودسرانه گروهی تندرو به اظهارات امام جمعه این شهر بوده است
هرچند که عاقبت نتیجه پرونده اسیدپاشی سال 93 به چند تن از زنان در اصفهان مشخص نشده است اما برخی مدعی هستند این اقدام نتیجه واکنش خودسرانه گروهی تندرو به اظهارات امام جمعه این شهر بوده است. اقدامی که بسیاری از خانواده‌ها را در سراسر کشور به هراس انداخت و بیم تکرار آن را تقویت کرد.
این اظهارات اما به اشکال دیگری هم تکرار شد. اسفند ماه سال گذشته امام جمعه موقت اصفهان در خطبه‌های نماز جمعه بار دیگر به موضوع دوچرخه‌سواری زنان پرداخت و گفت: «دوچرخه سواری بانوان منجر به اختلاط دختر و پسر می‌شود و دین اسلام این اختلاط را جایز نمی‌داند».
وی با بیان اینکه نباید به بهانه استفاده دوچرخه منکرات را ترویج دهیم، ابراز داشت: «این امر به بهانه تعلیم و تعلم، هوای پاک، درمان و ... در اصفهان انجام می‌شود و باید مراقب باشیم که دشمن پشت صحنه چه اقداماتی را انجام می‌دهد و نباید برایمان گناه عادی شود».
امام جمعه اصفهان با بیان اینکه ورزش بانوان در خانه و مدرسه می‌تواند انجام شود، ابراز داشت: «مسئولان نباید درگیر برخی رفتارهای هیجانی شوند و باید در این زمینه به اصول دینی و احکام اسلامی توجه داشته باشند».
آذر ماه نیز انتقاد امام جمعه اصفهان از امکان تحصیل بانوان در دو رشته دانشگاهی واکنش برانگیز شد.سیدیوسف طباطبایی‌نژاد در دیدار رئیس دانشگاه علوم پزشکی و اعضای هیئت مدیره نظام پرستاری استان گفت: «امکان تحصیل در رشته معدن برای بانوان در حالی که موقعیت آن برای اشتغال یک بانو در آن محیط فراهم نیست یا تحصیل در رشته حقوق در حالی که ما در کشور قاضی زن نداریم باید مورد بازبینی قرار گیرد. این در حالی است که اکنون ما در اصفهان نیاز به سونوگراف خانم داریم که بسیار کم هستند».
انحراف اذهان عمومی از مشکلات اقتصادی
اما انگار سنتی که پیشتر در اصفهان رواج داشت به شهرهای دیگر هم سرایت کرده و گویی همان‌گونه که در خطبه اول درباره رعایت تقوا تذکراتی داده می‌شود، بدون توجه به مشکلات معیشتی و اقتصاد مردم، باید درباره زنان و لباس پوشیدن و دوچرخه سواری و اسب‌سواری و بچه‌داری و علایق و سلایق آنها هم نکته‌ای ایراد شود.
در حالی که زنان در ایران همواره با قوانین سختگیرانه مواجه هستند، باید‌ها و نباید‌های برخی ائمه جمعه در خصوص سبک زندگی این نگرانی را تقویت می‌کند که محدودیت‌های زنان از آنچه امروز با آن دست به گریبان هستند هم فراتر رود
البته در این خصوص انتقادات فراوانی هم وجود دارد. از جمله محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم ، معتقد است:
«این نوع خطابه و برنامه‌های ائمه جمعه باید تغییر پیدا کند و به شیوه سابق یعنی به شیوه اوایل انقلاب در دوران مرحوم آیت‌الله طالقانی، مرحوم آیت‌الله منتظری و مقام رهبری و مرحوم آیت‌الله هاشمی اجرا شود. خطبه باید سنجیده و دارای تحلیل بوده و در آن مسائل سیاسی وجود داشته باشد اما با این شیوه امروزی که فردی بدون مطالعه و فکر و تحقیق صرفا امر و نهی کند نمی‌توان نامش را نماز جمعه گذاشت».
او با توجه به اظهارات روز جمعه ائمه جمعه گچساران، رفسنجان و ... به سایت نواندیش گفت: «بنده نمی‌دانم درد این امامان جمعه و خطیبان کشور ما چیست؟ چرا می‌خواهند ذهن‌ها را منحرف کنند؟ امروز به نظر می‌رسد مهمترین مسئله کشور، مسئله معیشت مردم و اقتصاد است و این فساد در کشور است که سال‌هاست ایجاد شده و یأس و ناامیدی و معضل بیکاری است که در بین جوانان، احساس می‌شود».
این استاد حوزه و دانشگاه عنوان کرد: «چرا تحلیل‌های علمی در خطبه‌های نماز جمعه نباید وجود داشته باشد؟ چرا آقایان نباید کمی مطالعه و فکر کنند؟».
این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: «در گذشته در خطبه‌های نماز جمعه رسم بر این بود افراد باسوادى را انتخاب می‌کردند و می‌توانستند در زمینه مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و .. تحلیلی ارائه دهد و در عین حال سخنانشان، موثر هم بود. در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای شده که همواره حملات جناحی و سیاسی و برخوردهای گروهی صورت می‌گیرد اما این گونه مشکلات کشور، حل نمی‌شود. اینکه بگویند زن سوار اسب، دوچرخه و یا موتور نشود کدام مشکل کشور حل می‌شود؟ باید بدانیم جای امر و نهی و امر به معروف کجاست؟ حضرت علی فرمودند یکی از چیزهایی که مملکت‌ها را نابود می‌کند این است که ما اصل‌ها را رها کنیم و به فرعیات توجه کنیم».
او تصریح کرد: «بنده سخنانی را که تحت عنوان خطبه‌های نماز جمعه ایراد می‌شود نمی‌پذیرم چراکه مشکلات و درد کشور را حل نمی‌کند همانطور که تاکنون حل نکرده است».
فاضل میبدی گفت: «بسیاری از جوانان ما نمازجمعه‌گریز و نمازجمعه‌ستیز شدند و تنها عده‌ای به طور معمول همواره در نمازجمعه شرکت می‌کنند. متاسفانه جوانانی که دغدغه کشور دارند در نماز جمعه به خاطر این گونه خطبه‌ها شرکت نمی‌کنند».
در حالی که برخی در این میان نگران گسترش نگاه‌های متحجرانه در حوزه زنان هستند بر این نکته نیز تاکید دارند که افزایش سیاست امر و نهی در جامعه آن هم در حوزه‌هایی که حریم شخصی افراد است نه تنها تاثیرگذاری ندارد بلکه موجب شکاف بیشتر بین نهاد‌هایی که کارکرد مذهبی دارند با مردم می‌شود و نسل جدید را با حاکمیت بیگانه‌‌تر می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید