سعیده علیپور

دیروز خبر دستگیری یکی از گردانندگان سایت‌‌‌های شرط‌بندی فارسی زبان در حالی منتشر شد که این روزها، فعالیت سایت‌‌‌های شرط‌بندی پررنگ‌‌تر از گذشته زیر ذره‌بین رسانه‌‌‌ها قرار گرفته است.

پیوستن شادمهر عقیلی، خواننده پرطرفدار ساکن لس‌آنجلس به مجموعه گردانندگان پرشمار سایت‌‌‌های شرط‌بندی، سبب شد تا دوباره بحث درباره این سایت‌‌‌ها که گویا در حاشیه‌‌‌های امنی به فعالیت‌‌‌های پردرآمد خود مشغول هستند به موضوع داغ رسانه‌‌‌ها و کاربران فضای مجازی تبدیل شد.

سایت‌‌‌هایی که اغلب ممکن است چند ماهی بیشتر قدمت نداشته باشند، اما در همین مدت کوتاه، جیب صاحبان‌شان را پر و در عوض جیب شمار زیادی از مخاطبان‌شان را خالی کرده‌اند.

این در حالی است که به گفته پلیس فتا در سال گذشته بیش از ۳۰۰ حساب مرتبط با حدود ۱۰۰ سایت قمار و شرط‌بندی مسدود شده است که نشان از درآمد بالای این سایت‌‌‌های قمار و اغفال کاربران فضای مجازی دارد. با این وجود برخی معتقدند، نه تنها عزم جدی برای برخورد با این سایت‌‌‌ها که اغلب در خارج از کشور فعال هستند، وجود ندارد که حتی قوانین داخلی هم در این راه یاری‌کننده نیست و آنها هم از همین خلا قانونی در ایران برای انجام فعالیت‌های خود بهره می‌برند.

ماجرای دستگیری‌های اخیر

نیلوفر صفری‌زاده چوکامی با نام مستعار نیلی افشار از نخستین افرادی بود که پس از داغ شدن اعتراض‌‌‌ها به گسترش سایت‌‌‌های شرط‌بندی توسط پلیس اینترپل دیروز در فرودگاه مالدیو بازداشت شد. این در حالی است که گفته می‌شود احتمال بازداشت برخی دیگر از سرپل‌های سایت‌های شرط‌بندی از جمله پویان مختاری نیز وجود دارد.

نیلی افشار متولد ۱۳۷۳ زاده کرج و همسر خواننده محبوب و مشهور در سبک رپ و پاپ بختیاری زبان، پویان مختاری است. او که یکی از ستاره‌‌‌های محبوب و معروف اینستاگرام در ایران است، در حال حاضر حدود 600 هزار نفر دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد و در آبان ماه سال ۹۷ با پویان مختاری به طور رسمی در ترکیه ازدواج کرد. این دو مدتی بود که به عنوان موسس و بنیان‌گذار بزرگترین سایت پیش‌بینی فوتبال و کازینو آنلاین حضرات فعالیت داشتند و از محبوبیت خود در اینستاگرام برای تبلیغ فعالیت این سایت استفاده کرده و درآمد قابل توجهی از این راه کسب کردند و همواره نیز این درآمدزایی بالا را در شبکه‌‌‌های اجتماعی به نمایش گذاشتند تا از آن برای کسب اعتماد مخاطبان‌شان برای پیوستن به شبکه‌های شرط‌بندی استفاده کنند.

اما این دو نفر تنها بخشی کوچکی از افرادی هستند که با استفاده از مواردی چون ممنوعیت شرط‌بندی در ایران و نبود نظارت لازم در این باره و البته نقصان قانون توانسته‌اند سایت‌‌‌های پرشمار شرط‌بندی راه‌اندازی کنند و در عرض مدت کوتاهی ثروت زیادی به جیب بزنند.

رونق شرط‌بندی در اپیدمی کرونا

در حالی که این روزها بسیاری از کسب و کارها غیرفعال شده‌اند و افراد زیادی به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا و تحریم‌ها با مشکلات اقتصادی فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند، تبلیغات شرط‌بندی در گوشه و کنار فضای مجازی به وفور دیده می‌شود.

هرچند براساس قوانین کشور قمار به هر نحوی جرم تلقی شده و هر هفته نیز اخباری در خصوص دستگیری باندهای شرط‌بندی در رسانه‌ها منتشر می‌شود، اما هر روز شاهدیم که بازار این سایت‌ها پررونق‌تر از قبل شده و اغلب‌شان به‌راحتی با تبلیغات افراد مشهور و نیز بدون ممانعت شبکه بانکی به جرم خود ادامه می‌دهند.

تبلیغات گسترده در اینستاگرام

تبلیغات گسترده سایت‌های شرط‌بندی چندین سال است که در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام وجود دارد، سایت‌هایی که با تبلیغات شاخ‌های مجازی و با هدف کسب درآمد یک شبه و تحول زندگی خود سعی در جذب مشتری دارند. بازار این سایت‌ها زمانی داغ‌تر شد که سلبریتی‌ها و افراد مشهوری از جمله افراد فعال در حیطه موسیقی نیز دست به کار تبلیغ آن‌ها شدند یا خود سایت شرط‌بندی ایجاد کردند.

برخی معتقدند، نه تنها عزم جدی برای برخورد با این سایت‌‌‌ها که اغلب در خارج از کشور فعال هستند، وجود ندارد که حتی قوانین داخلی هم در این راه یاری‌کننده نیست و آنها هم از همین خلا قانونی در ایران برای انجام فعالیت‌های خود بهره می‌برند

از جمله شعار این سایت‌ها «شانس خود را انتخاب کن»، «به رویاهایت برس» و غیره است که جوانان را ترغیب می‌کند حداقل برای یک بار هم شده شانس خود را امتحان کنند و در صورت باخت ادامه ندهند. اما ورود به این وادی خود می‌تواند آثار اعتیادآوری همچون اعتیاد به مواد مخدر در پی داشته باشد.

برخی مالباختگان نه تنها تمام پس‌انداز خود را در این سایت‌ها باخته‌اند، بلکه حتی شغل خود را هم از دست داده‌اند. برخی به اموال محل کار تجاوز کرده و برخی میلیون‌ها تومان زیر بار قرض رفته‌اند. برخی دیگر نیز حساب‌های نزدیکانشان را خالی کرده‌اند.

اما در این میان لیست برندگان چندان بلندبالا نیست، البته اگر لیستی وجود داشته باشد. این در حالی است که این سایت‌ها همیشه تصاویری فریبا از دو یا سه برنده میلیونر منتشر می‌کنند و با استفاده از فضای مجازی و تبلیغات حیرت‌انگیز از سوی برخی اینفلوئنسرهای اینستاگرام، پروژه موردنظر‌شان را کلید می‌زنند.

شیوه فعالیت سایت‌‌‌های شرط‌بندی

سایت‌های شرط‌بندی در ایران به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند، سایت‌هایی که فقط مخصوص بازی‌های آنلاین طراحی شده‌اند و سایت‌هایی که در کنار این بازی‌ها امکان شرط‌بندی روی نتایج بازی‌های ورزشی که در سراسر جهان انجام می‌شوند را نیز فراهم می‌کنند. این سایت‌ها و کانال‌ها معمولا در ازای دریافت مبلغی بسیار محدود، اطلاعات دسترسی به سایتی را ارائه می‌کنند. اما محور اصلی کار، شرط‌بندی در بازی‌های ورزشی است. چراکه کاربر برای شرط‌بندی تنها چند دقیقه زمان نیاز خواهد داشت.

بعد از ثبت‌نام شما در سایت شرط‌بندی، شارژ حساب کاربری و وارد کردن اطلاعات کارتتان، بازی تازه شروع می‌شود. مدیران سایت‌های شرط‌بندی قواعد بازی را خیلی خوب بلدند. آنها کاربران تازه وارد را که با مبالغ پایین حسابشان را شارژ کرده‌اند با چند برد و زیاد شدن پول سر ذوق می‌آورند. نوجوانان با مبالغ کم حساب کاربری‌شان را شارژ و با برد در چند شرط‌بندی، به این سایت‌ها اعتماد می‌کنند. اما ادامه ماجرا آنقدرها هم بر وفق مراد نیست. ماجرا در ادامه با ترفندهای برنامه‌نویسی پیش می‌رود. در این سایت‌ها وقتی شرط‌بندی از مبلغی فراتر می‌رود برگه‌هایی که به فرد داده یا تاس‌هایی که برای او ریخته می‌شود به گونه‌‌ای است که کاربر می‌بازد. به گفته مقام‌های انتظامی، گردش مالی سایت‌های شرط‌بندی فقط در سال 98 رقمی حدود 2 هزار و 500 میلیارد تومان بوده است که حجم سود گردانندگان این سایت‌ها را نشان می‌دهد.

میثم شیرازی، کارشناس فضای مجازی در این باره می‌گوید: «شیرینی بردهای اولیه باعث می‌شود به رغم باخت‌های بعدی، شخص همچنان به دنبال بازی باشد تا بتواند برنده شود. در حالی‌که هرچه می‌گذرد امکان برنده شدن کم و کمتر می‌شود».

به گفته او حتی در این روش وب‌سایت‌ها چند ساعت مانده به شروع بازی برای پیش‌بینی راه‌اندازی می‌شوند و بعد از پایان بازی سایت از دسترس خارج می‌شود. آن‌ها برای پنهان کردن رد پول‌ها هم از حساب‌ افراد کم‌سن و بی‌سواد استفاده می‌کنند.

پیوستن شادمهر عقیلی، خواننده پرطرفدار ساکن لس‌آنجلس به مجموعه گردانندگان سایت‌‌‌های شرط‌بندی، سبب شد تا دوباره بحث درباره این سایت‌‌‌ها به موضوع داغ رسانه‌‌‌ها و کاربران فضای مجازی تبدیل شود

استفاده از درگاه بانکی

سایت‌های شرط‌بندی ایرانی برای دریافت منابع مالی کاربرانشان معمولا شیوه‌هایی متفاوت در پیش می‌گیرند و در بسیاری از آنها میزان سهولت دریافت پول به میزان فعالیت و قدمت کاربر بستگی دارد. در این سایت‌ها معمولا در گام‌های ابتدایی، کاربر برای شارژ حساب باید نوعی از پول‌های دیجیتال را خرید کند و در گام‌های بعدی به کاربر امکان آن داده می‌شود که با ورود به یک درگاه بانکی، مبلغ موردنظر را شارژ و سپس در فضای سایت آن را خرج کند.

 هر چند تعدادی از آنها به دفعات فیلتر شده‌اند اما معمولا با ارائه یک آدرس جدید، فیلترینگ را نیز دور می‌زنند و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. از سوی دیگر با وجود ممنوعیت‌ها، فعال ماندن درگاه‌های بانکی این سایت‌ها نیز برای مخاطبان این سوال را به وجود آورده که آیا بانک‌ها رسما به این سایت‌ها مجوز راه‌اندازی درگاه پرداخت داده‌اند یا شیوه‌ای دیگر برای دریافت وجوه کاربران به کار گرفته می‌شود؟

شیرازی با بیان اینکه درگاه‌های بانکی کشور مستقیماً در اختیار قماربازان قرار نمی‌گیرد، گفت: «سایت‌های شرط‌بندی اقدام به اجاره کارت‌های بانکی شهروندان می‌کنند. به طوری که گاهی کارت بانکی افراد فقیر یا حتی کارتن‌خواب را خریداری و با آن تراکنش‌‌‌های خود را انجام می‌دهند».

مجازات قماربازی چیست؟

بر اساس ماده ۷۰۵ قانون مجازات اسلامی قماربازی با هر وسیله‌ای ممنوع است و مرتکب آن به یک تا ۶ ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود و در صورت اصرار و تکرار جرم قماربازی مرتکب به هر دو مجازات محکوم خواهند شد. اگر فردی اقدام به تأسیس قمارخانه ‌کند از ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا از ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

 بر همین اساس اگر فردی بخواهد در فضای مجازی به امر شرط‌بندی و قمار بپردازد، بر اساس قانون مجرم است و با آن فرد و صاحب سایت اینترنتی باید برخورد قضائی صورت گیرد. اما به گفته علی نجفی‌توانا، حقوقدان، قوانین جرایم رایانه‌ای در خصوص موضوع شرط‌بندی و قمار به طور شفاف مطلبی را مورد اشاره قرار نداده است، پس در درجه اول با خلأ قانونی مواجه هستیم.