سعیده علیپور

امروز 24 شهریور ماه، خیابان‌ها و وسایل حمل و نقل عمومی می‌توانست مطابق هر سال؛ شلوغ و مملو از والدین و دانش‌آموزانی باشد که دستانشان پر است از کیسه‌های مایحتاج مدرسه. از کیف و کفش گرفته تا لوازم‌التحریر. اما امسال به دلایل مختلف بوی ماه مهر چندان یادآور سال‌های گذشته نبود.

با شیوع کرونا در کشور و تشدید آن در تابستان، می‌شد پیش‌بینی کرد که آغاز سال تحصیلی جدید متفاوت با سال‌های دیگر باشد. حتی اعلام آغاز سال تحصیلی از 15 شهریور ماه و تشکیل کلاس‌های درس به صورت غیرحضوری در اغلب نقاط کشور نیز، پیش‌بینی بی‌رونقی این بازار را هر چه بیشتر تقویت کرد. اما با اعلام یک‌باره دولت برای بازگشایی حضوری مدارس، بسیاری گمان کردند که بازار لوازم‌التحریر کمی به تکاپو می‌افتد. اما گرانی سرسام‌آور قیمت لوازم‌التحریر کار را چنان برای مردم سخت کرد که بازگشایی حضوری مدارس هم دردی از بازار راکد لوازم‌التحریر دوا نکرد و همین شد که بازار مهر چنان از سکه افتاده که برخی از فعالان این صنف معتقدند بسیاری از کسب و کارهای مربوز به لوازم‌التحریر به زودی از مدار فعالیت خارج خواهد شد.

افزایش قیمت تا چند برابر

گرچه موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم مهندسی در این باره می‌گوید که با توجه به افزایش نرخ ارز، برخی اقلام گران نشده و برخی دیگر مثل خودکار و مداد، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است، اما برخی دیگر از فعالان این صنف از افزایش قیمت تا100 درصد نیز در مورد برخی اقلام قابل عرضه در لوازم‌التحریرفروشی‌ها خبر داده‌اند.

*کاهش 60 تا 70 درصدی فروش

فرزانیان، همچنین به از رونق افتادن این بازار در سال جاری اشاره کرده و به ایسنا می‌گوید: «با وجود این که ماه‌های مرداد و شهریور زمان اوج فروش لوازم‌التحریر و نوشت‌افزار است، به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، صنف فروشندگان نوشت‌افزار با کاهش فروش و رکود عجیبی مواجه شده‌اند؛ به طوری که فروش این صنف نسبت به سال‌های گذشته حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش داشته است».

به گفته او به دلیل آنلاین بود بسیاری از کلاس‌های درس، دانش‌آموزان خرید نمی‌کنند و بنابراین بنکداران و خرده‌فروشان هم این محصولات را نمی‌خرند.

حذف سبدهای رنگارنگ

اما همه مشکلات بر گردن کرونا و آنلاین بودن کلاس‌های درس هم نیست. نگاهی به نرخ برخی از اقلام نشان می‌دهد که پایین آمدن قدرت خرید، خود دلیل دیگری برای این رکود است. فروشنده‌ای می‌گوید: «مداد رنگی ۴۸ رنگی که تا چند سال پیش به سرعت تمام می‌شد، حال ۲۰۰ هزار تومان شده است و کسی سمت آن هم نمی‌رود».

او می‌افزاید: حتی خود ما هم از بیان نرخ برخی از اقلام به مشتری‌ها خجالت می‌کشیم.

سعید، که ۱۳ سال است مغازه لوازم‌التحریر دارد، به خبرآنلاین گفته است: «تا چند سال قبل وضعیت بد نبود، اما یکی دوسال است که افت بیشتری کرده چون قیمت‌ها به قدری بالا رفته که مردم یا نمی‌خرند یا به خرید برندهایی که کیفیت کمتری دارند، تمایل پیدا کرده‌اند. حالا هم که کرونا آمده و مدارس مجازی شده است که کلا کسی چیزی نمی‌خرد؛ نیمی از اجناسی که در مغازه من است، یک سال است که در مغازه است و خرید جدیدی نکرده‌ام».

نرخ‌های سرسام‌آور

گشتی در بازار لوازم‌التحریر خود گواه این بی‌اقبالی است. قیمت مداد رنگی معمولی از ۴۰ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۴۰۰ هزار تومان ادامه دارد. البته در این میان مدادرنگی‌هایی هم هستند که قیمت‌های ۸تا ۱۲میلیون تومان دارند که برای مصارف حرفه‌ای کاربرد پیدا می‌کنند.

کمی آن سوتر دفتر مشق ۱۰۰ برگ هم انواع و اقسام قیمت‌ها را دارد؛ از ۷ هزار تومان شروع و به 7۰ هزار تومان هم می‌رسد، دفترهای فانتزی هم قیمت‌های چندین و چند برابری دارند. خودکار هم بنا به تنوعی که دارد قیمت‌های متفاوتی دارد که از ۱۰۰۰ تومان آغاز می‌شود و تا 15 هزار تومان هم می‌رسد.

جامدادی هم از ۱۰ هزار تومان تا ۱۰۰هزار تومان و حتی بیشتر در بازار موجود است. قیمت کوله‌پشتی هم از ۱۰۰هزارتومان شروع و به یک میلیون تومان و بعضا بالاتر هم می‌رسد. مابقی اقلام نیز به همین شکل طیفی از قیمت‌ها را دارند.

به گفته یکی از فروشندگان لوازم‌التحریر، تمامی لوازم‌التحریرها افزایش قیمت داشته‌اند که در این بین برگه4 A افزایش 50 درصدی و چسب افزایش قیمت 100 درصدی در سال جدید داشته است.

سید جواد عباسیان، یکی از فعالان صنف نوشت‌افزار و صحافی می‌گوید: «شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس سبب تعطیلی ۱۰ درصد از صنف فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم‌التحریر شده است».

او با اشاره به اقلام لوازم‌التحریر امسال نسبت به سال گذشته، می‌افزاید: «در انواع مداد‌ها اعم از مداد‌های رنگی، مشکی و قرمز نسبت به پارسال ۷۰ تا ۸۰ درصد افزایش قیمت، خودکار‌ها ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش قیمت و در تمامی نوشت افزار‌ها بجز دفتر حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته‌ایم». به گفته او ۲۰ تا ۲۵ درصد مواد اولیه در صنعت لوازم‌التحریر وارداتی است، درصد بیشتری از مواد اولیه این صنعت مربوط به پتروشیمی است که قیمت آن‌ها نسبت به سال قبل سه برابر شده است.

موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار: «به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، صنف فروشندگان نوشت‌افزار با کاهش فروش و رکود عجیبی مواجه شده‌اند؛ به طوری که فروش این صنف نسبت به سال‌های گذشته حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش داشته است»

این در حالی است که قیمت اغلب اجناس وارداتی بین دو تا سه برابر شده است و در این میان تنها ۴۰ درصد از این نوشت‌افزار‌ها تولید داخلی و ۶۰ درصد وارداتی هستند.

 افزایش ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصدی قیمت لوازم‌التحریر

اما‌ رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌التحریر شهرستان قزوین این افزایش قیمت‌ها را بسیار بیشتر می‌داند و معتقد است با وجود کاهش تقاضا در بازار لوازم‌التحریر، قیمت‌ها در این بازار نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصد افزایش داشته است.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، محمد فردوس‌نیا، ‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌التحریر شهرستان قزوین می‌گوید: «از آنجایی که بخش زیادی از آموزش‌ها به صورت غیرحضوری است، این امر باعث می‌شود تا میزان مصرف لوازم‌التحریر به یک دهم برسد».

او با اشاره به افزایش۱۰۰ تا ۱۵۰ درصدی قیمت برخی لوازم‌التحریر می‌گوید: «حتی در برخی اجناس قیمت‌ها بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته است».

نسبت به سال گذشته در انواع مداد‌، ۷۰ تا ۸۰ درصد، خودکار ۴۰ تا ۵۰ درصد و در تمامی نوشت‌افزار‌ها بجز دفتر حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش قیمت مشاهده شده است

اقلام الکترونیک به جای مداد و دفتر

گرچه برخی معتقدند امتناع بسیاری از خانواده‌ها برای فرستادن حضوری فرزندانشان به مدرسه و برگزاری غیرحضوری کلاس‌های درس از طریق تبلت و موبایل یکی از عوامل پایین آمدن سبد خرید خانوار در حوزه لوازم‌التحریر است، اما بسیاری از خانواده‌ها معتقدند که به جای خودکار، کیف و دفتر، گوشی، تبلت و اینترنت لوازم‌التحریرهای دنیای آنلاین کرونایی شده‌اند و آنها باید هزینه‌های گزافی را برای تامین این اقلام الکترونیک و فراهم آوردن نیاز اینترنتی خود بدهند که اگر با هزینه‌های دفتر و قلم پهلو نزند از آن پیشی می‌گیرد.

استفاده از لوازم سال گذشته

در این میان دانش‌آموزان و برخی از اولیا می‌گویند با آنلاین شدن مدرسه، نیازشان به اقلام سابق تحریر خیلی کمتر از قبل شده و احتمالا حتی اگر خریدی هم داشته باشند، کمتر از سال‌های قبل خواهد بود.

مینا ۱۷ ساله و دانش‌آموز دوره متوسطه است، می‌گوید: «من در یکی دو سال قبل هم لوازم‌التحریر خاصی برای شروع مدرسه نمی‌خریدم مگر اینکه مثلا کیفم خراب می‌شد یا وسایلم تمام می‌شد، امسال هم که اصلا نفهمیدیم سال تحصیلی قبلی کی به سال جدید وصل شد، حتی یک خودکار هم نخریدم». به اعتقاد او آموزش غیرحضوری این حسن را دارد که دانش‌آموزان از اقلامی که پیشتر دور می‌ریختند و از بردن آن به مدرسه خجالت می‌کشیدند به راحتی استفاده کنند. اقلامی مثل باقی مانده صفحات سفید دفتر یا کاغذهای چرک‌نویس.

اما مادر احسان که امسال کلاس اولی می‌شود، نظر متفاوتی دارد. او می‌گوید: «اول دبستان و شروع مدرسه برای همه بچه‌ها اتفاق مهمی است و همیشه ذوقش را دارند. من برای اینکه پسرم با وجود شرایط فعلی خاطره خوبی از شروع مدرسه در ذهنش بماند، تمام وسایل و لوازم‌التحریر و کیف و ... را کامل خریدم».

مریم ۱۲ ساله هم مانند احسان امسال ذوق متفاوتی برای مدرسه دارد. می‌گوید که بالاخره دبستان را تمام کرده و وارد دوره اول متوسطه شده و از اینکه حس می‌کند بزرگ شده، خوشحال است. با این وجود می‌گوید: «من هیچ لوازم‌التحریری نخریدم چون اگر قرار است آموزش مجازی باشد، به دردم نمی‌خورد اما درست تکلیف ما را مشخص نمی‌کنند. یک بار می‌گویند آموزش مجازی است و هفته بعد می‌گویند یک روز در هفته و بعدش در گروه مدرسه پیام می‌گذارند که حضور همه دانش‌آموزان اجباری است. اگر آموزش حضوری شود، باید وسایل جدید بخرم».