مواضع دوگانه؛ تصمیمات متناقض

سعیده علیپور

در حالی که آمار از شیوع بالای کرونا در شهرها و روستاهای مختلف کشور حکایت دارد و میزان مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا تا 50 درصد افزایش داشته است و مسئولان بهداشتی از ظرفیت رو به اتمام بخش‌های بستری بیماران کرونایی بیمارستان‌ها نگران و خواهان اعمال محدودیت‌های شدید در تردد و اجتماعات هستند؛ دیروز رئیس‌جمهور در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بار دیگر تاکید کرد که «عزاداری محرم چه در مناطق قرمز و چه سفید باید برگزار شود». این تصمیم در حالی اعلام شد که چندی است، برگزاری مراسم ختم و عروسی، حتی با اعمال شرط و شروط نیز در بسیاری از شهرهای کشور با ممنوعیت مواجه است و رئیس‌جمهور نیز خود بارها به مردم توصیه کرده از اجتماع بپرهیزند.

گرچه حسن روحانی در جلسه دیروز این ستاد بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مراسم محرم تاکید کرده، اما به اعتقاد کارشناسان بهداشتی رعایت پروتکل‌ها در مراسم به خصوص مذهبی که با اجتماع عده کثیری از مردم شکل می‌گیرد، بی‌معنی است و در عمل قابل‌اجرا نیست.

هم عزای امام حسین، هم سلامتی

حسن روحانی همچنین در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان اینکه برخی از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها مشکل‌آفرین است گفت: «زمانی که تولید متوقف شود مردم در مضیقه قرار می‌گیرند، پس لازم است که این کارها از سر گرفته شود و پروتکل‌ها و اصول بهداشتی رعایت شود و نظارت سفت و سختی بر آن انجام شود».

رئیس‌جمهوری با بیان اینکه زمانی در جامعه بحث بر سر انتخاب بین نان یا جان بود، گفت: «مردم ما نشان دادند که چنین دوگانگی وجود ندارد و هر دو در کنار هم می‌تواند محقق شود. الان هم برخی می‌گویند عزاداری یا سلامت؟ پاسخ این است که هر دو. هم عزای امام حسین (ع) باشد و هم تاکید بر سلامتی. ما تجربه ماه رمضان و شب‌های احیا را داشتیم و هیچکس بعد از آن نگفت که ماه رمضان و شب‌های قدر باعث شیوع کرونا شد. حتی معاندین هم چنین چیزی نگفتند».

روحانی تاکید کرد: «همه جا باید عزاداری امام حسین (ع) برگزار شود. وجود ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و یک فضای باز و فاصله‌گذاری هم لازم است. از آنجایی که شیوع کرونا می‌تواند مشکل ایجاد کند بهتر است تا زمان عزاداری کنترل شود؛ چهار یا پنج روز باشد یا حضور در عزاداری‌ها محدود شود».

او با بیان اینکه امسال ماسک داشتن، رعایت پروتکل‌ها و جمع نشدن افراد زیاد در فضای محدود هم جزو شکوه عزاداری محرم است، گفت: «ما باید در این زمینه برای همه دنیا الگویی در برگزاری عزاداری محرم باشیم. کسی نمی‌تواند بین علم و دین فاصله ایجاد کند. ما هم علم را رعایت و هم به دین عمل می‌کنیم و از همه متولیان فرهنگی و اماکن مذهبی می‌خواهیم که در چارچوب دین و رعایت پروتکل‌ها کار را پیش ببرند. ما می‌خواهیم هم عزاداری کنیم هم عزادار امام حسین را مبتلا نکنیم. این چیزی است که هم مردم و هم دین و هم امام حسین (ع) از ما می‌خواهد».

راه رفتن روی لبه تیغ

در حالی رئیس‌جمهور به برگزاری مراسم عزاداری محرم با نگاهی خوش‌بینانه می‌نگرد و معتقد است این موضوع در صورت رعایت پروتکل‌ها بر شیوع کرونا دامن نمی‌زند که دیروز ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت ایران در گفت‌وگویی با صداوسیما گفت که «در یک ماه اخیر تعداد مبتلایان به کرونا در مشهد ۳۰۰ درصد رشد داشته است و 20 درصد بیماران مبتلا به کرونای بستری شده در مشهد را مسافران و افراد غیربومی تشکیل می‌دهند». رقمی که به گفته بسیاری از صاحبنظران با بازگشایی حرم امام رضا رو به ازدیاد گذاشت و تا این میزان نگران‌کننده شد.

بعد از شیوع ویروس کرونا در اواخر بهمن ماه سال گذشته در کشور، ستاد ملی مقابله با این ویروس، تجمعات مختلف را برای جلوگیری از انتشار هرچه بیشتر آن لغو کرد. هیأت‌های مذهبی و سپس اماکن متبرکه و مساجد نیز به پیروی از این تصمیم، ابتدا محدویت‌هایی را برای حضور افراد در این اماکن پیش‌بینی کردند، اما درنهایت درهای همه مراکز و اماکن مذهبی به روی زائران بسته شد.

آستان قدس رضوی، حرم شاهچراغ و حرم عبدالعظیم در دهه اول اسفند ماه و از نخستین روزهای شیوع ویروس کرونا در راستای پیشگیری از شیوع این ویروس، محدودیت‌هایی برای حضور زائران در نظر گرفتند؛ در حرم امام رضا، محلول‌های ضدعفونی دست در سالن‌های مهمان‌سرای حرم نصب شد و در اختیار زائران قرار گرفت، مکان‌های دارای بار آلودگی بالا نظیر در‌ها، سنگفرش‌ها، سطوح رواق‌های متبرکه، سرویس‌های بهداشتی و ... با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده در چند نوبت طی شبانه روز ضدعفونی شد و ... . اما با بالا رفتن آمار ابتلا در شهرهای مختلف بیم عدم کنترل بیماری درهای این اماکن نیز به مدت 69 روز بسته و در 5 خرداد ماه دوباره درهای اماکن زیارتی باز شد. در حالی که تا آن زمان کرونا به شکل قابل‌توجهی در مشهد به عنوان اصلی‌ترین مکان زیارتی کشور کنترل شده بود در اواخر خرداد ماه آمار مراجعه به بیمارستان‌ها رشد قابل‌توجهی پیدا کرد، به طوری که دیروز معاون وزارت بهداشت از رشد 3 برابری آمار ابتلا در این شهر خبر داد.

رئیس‌جمهور: «ما هم علم را رعایت و هم به دین عمل می‌کنیم. ما می‌خواهیم هم عزاداری کنیم، هم عزادار امام حسین را مبتلا نکنیم. این چیزی است که هم مردم و هم دین و هم امام حسین (ع) از ما می‌خواهند»

همچنین در دوران بسته شدن اماکن مذهبی، در سه نوبت از شب‌های احیا در ماه رمضان درهای مساجد و برخی از اماکن مذهبی نیز به مدت محدودی، آن هم اغلب در فضاهای باز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به روی مراجعان باز شد و برخی از جمله رئیس‌جمهور همین تجربه را دال بر قابل اجرا بودن مراسم عزاداری امام حسین عنوان می‌کنند. گرچه برخی معتقدند، وقتی حتی مراسم ختم درگذشتگان در ماه‌های اخیر با شرط و شروط ممنوع است، اجازه برای برگزاری چنین مراسمی که افراد می‌توانند به راحتی از خانه‌های خود و از رسانه ملی و به صورت غیر‌حضوری در آن شرکت کنند، تنها ناشی از فشارهایی است که از سوی برخی نهادها به دولت وارد می‌شود.

آمارهای نگران کننده

دیروز سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت که تاکنون ۲۸۸ هزار و ۸۳۹ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و از فوت ۱۹۵ نفر در ۲۴ اخیر خبر داد و شمار جان‌باختگان کرونا در کشور ۱۵ هزار و ۴۸۴ نفر اعلام کرد. این در حالی است که کارشناسان بهداشی نگران افزایش آمار حتی بیش از این مورد بوده و از کمبود تخت برای بستری مبتلایان، کمبود امکانات تشخیصی، ابتلای بسیاری از کادر درمان در شهرهای مختلف و خستگی مفرط آنها سخن می‌گویند.

همچنین سخنگوی وزارت بهداشت با اعلام اینکه ۲۵ استان کشور در وضعیت قرمز یا هشدار قرار دارند گفت: «در روزهای گذشته استان‌های مازندران، فارس، آذربایجان‌های شرقی و غربی، خراسان رضوی، البرز، خوزستان، لرستان، گلستان، کرمان، زنجان و ایلام در وضعیت قرمز قرار دارند. همچنین استان‌های تهران، اصفهان، بوشهر، هرمزگان، قزوین، مرکزی، خراسان شمالی، همدان، خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان، اردبیل و کهگیلویه و بویر‌احمد هم در وضعیت هشدار قرار دارند».

به گفته او ۱۳ استان کشور در وضعیت هشدار و نگران‌کننده هستند و اگر مردم در این استان‌ها پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکنند و مسئولان نظارت جدی در اجرای این پروتکل‌ها نداشته باشند و محدودیت‌ها را اعمال نکنند، ممکن است در هفته‌های آینده شاهد افزایش موارد فوت و ابتلای کرونا در این استان‌ها باشیم. به عنوان مثال در استان خراسان شمالی یک شهرستان به مناطق قرمز این استان اضافه شد و اکنون چهار شهرستان این استان در وضعیت قرمز و سه شهرستان از جمله شیروان و بجنورد در وضعیت زرد یا هشدار قرار دارند.

سخنگوی وزارت بهداشت همچنین گفت که از مردم می‌خواهیم سه اصل پروتکل‌های بهداشتی شامل استفاده از ماسک، حفظ فاصله فیزیکی ۱.۵ تا دو متری و شست و شوی مداوم دست‌ها را رعایت کنند.

 دورکاری ۵۰ درصد کارکنان

در این میان گرچه بر اساس آمار اعلام شده از سوی سخنگوی وزارت بهداشت، تهران همچنان در وضعیت هشدار قرار دارد، اما شمار مراجعان به بیمارستان‌ها بسیار بالا و لازم است محدودیت‌ها در این استان جدی‌تر اعمال شود. در همین باره دیروز، علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران در نامه به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواستار دورکاری ۵۰ درصد کارکنان و کارمندان سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی به منظور کاهش تردد در سطح شهر برای جلوگیری از شیوع کرونا شد.

فشارها بر دولت

کمتر از یک ماه به فرا رسیدن ماه محرم باقی مانده است؛ اما در تهران فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا، خواهان محدودیت فعالیت کارمندان است، در مشهد خبرها از کمبود تخت‌های بستری حکایت دارد. در اراک صحبت از برپایی بیمارستان صحرایی است و در خوزستان کرونا هنوز پیشروی می‌کند. در مازندران دوباره کرونا اوج گرفته و در سایر شهرها و روستاهای کشور نیز اخبار چندان از مهار این بیماری خبر نمی‌دهد.

ایرج حریرچی، معاون‌کل وزارت بهداشت ایران: «در یک ماه اخیر تعداد مبتلایان به کرونا در مشهد ۳۰۰ درصد رشد داشته است و 20 درصد بیماران مبتلا به کرونای بستری شده در مشهد را مسافران و افراد غیربومی تشکیل می‌دهند»

از اعلام رسمی شیوع کرونا تاکنون در ایران، اختلافات با حسن روحانی به عنوان رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا همواره وجود داشته است. ولی به نظر می‌رسد هیات‌های مذهبی زیر سایه مجوز ستاد ملی مقابله با کرونا برپا خواهد شد و بیم بالا رفتن آمار بسیار بیش از آنچیزی که با آن مواجهیم کادر درمان را نگران‌تر کرده است. برخی معتقدند دولت نیز با این دل‌نگرانی آشناست؛ اما ترجیح می‌دهد به جای کوتاه آمدن از خواست نهادهای مذهبی، از توصیه‌های بهداشتی کوتاه بیاید.

از اعلام رسمی شیوع کرونا تاکنون در ایران، اختلافات با حسن روحانی به‌عنوان رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا همواره وجود داشته است. این اختلافات با اِعمال برخی ممنوعیت‌ها در مراکز مذهبی در شهر قم آغاز شد. آیت‌الله سعیدی، تولیت آستان حضرت معصومه(س) و آیت‌الله علم هدی، نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی و برخی دیگر از ائمه جمعه به این محدویت‌ها اعتراض کرده بودند؛ اما با این حال مصوبه وزارت بهداشت اعمال شد. گرچه به نظر می‌رسد این بار این مصوبات در مقابل اعتراضات این گروه چندان رنگی نداشته باشد.