سعیده علیپور

نخستین بار نیست، اما برخی امیدوارند این بار وعده معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه درخصوص استخدام سه هزار کادر درمانی، بالاخره در سال 99 محقق شود. گرچه گروهی بر این باورند که موج بعدی کرونا و فشار مضاعف بر کادر درمان، سبب دمیدن دوباره بر این وعده‌ها شده است؛ چرا که بیمارستان‌ها با وجود مشکلات عدیده مالی که پس از شیوع کرونا حادتر هم شده و کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌های جاری دیگر توان استخدام نیروی جدید را ندارند.

یک وعده قدیمی

در روزهای گذشته محمد باقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: «سه هزار کادر درمانی در سال‌ جاری استخدام می‌شوند».  او گفت که  به این منظور حداقل شش هزار میلیارد تومان اعتبار در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور توزیع خواهد شد.

اما استخدام کادر درمانی (بالاخص نیروی پرستاری) ماجرای تازه‌ای نیست. در سال‌های گذشته نیز با توجه به کمبود شدید کادر پرستاری، استخدام ۲۰ هزار پرستار جدید از سوی وزارت بهداشت مطرح شد که در نهایت  در سال 96، سازمان برنامه مجوز استخدام ۱۰ هزار نفر را صادر کرد؛ از این تعداد عاقبت در سال ۹۸ تعداد ۳۸۰۰ نفر از طریق برگزاری آزمون انتخاب شدند که به دلیل شیوع بیماری کرونا، بسیاری از آنها بدون تشریفات اداری گزینش و مصاحبه، کار خود را آغاز کردند؛ این در حالی است که هنوز 6 هزار و 200 نفر دیگر باید از این طریق جذب بیمارستان‌ها شود. گرچه برخی معتقدند مشکلات اقتصادی کشور پس از تحریم‌های شدید ایران و بروز بحران کرونا شانس استخدامی گروه جدید را کم کرده است، گرچه از سویی با توجه به شیوع کرونا و تمرکز بیشتر منابع بر حوزه بهداشت و درمان، می‌توان به امکان استخدام نیروهای جدید نیز چندان بدبین نبود.

پیش از این اردیبهشت ماه امسال نیز معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از  استخدام ۳ هزار نیروی پرستار و ۲ هزار و ۲۸۴ پرستار قراردادی خبر داده و آن را منوط به تأمین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه کرده بود. بودجه‌ای که نوبخت قول تامین آن را داده و کادر درمان را امیدوار کرده است.

هزار وعده خوبان

با این حال وعده‌های به وقوع نپیوسته نیز در این زمینه فراوان است، به طوری  که در روزهای ابتدایی اسفند و شروع بحران کرونا در کشور به دلیل شمار بالای بستری، بیمارستان‌ها با کمبود شدیدتر نیروی درمانی مواجه بودند. در این میان بسیاری از نیروهای قراردادی پرستاری با این وعده از سوی وزارت بهداشت که در اولویت استخدام خواهند بود با وجود کمبود شدید امکانات بهداشتی و محافظتی برای کادر درمان، تن به امضای قراردادهای 89 روزه‌ای دادند که آنها را وامی‌داشت با کمترین حقوق و بدون هرگونه مزایا در این مدت فعالیت کنند. اما با کم شدن بار مراجعه بیماران کرونایی به بیمارستان‌ها نه تنها خبری بر وفای به عهد نشد که برخی بیمارستان‌ها به دلیل کمبود بودجه حتی همین قراردادهای ناعادلانه را نیز تمدید نکردند.

اما کرونا تمام نشد و در حالی که در این بحران بسیاری از کادر درمان جانشان را از دست دادند و برخی ترجیح دادند که از ادامه کار صرف‌نظر کنند و به جا ماندگان نیز توان ادامه این شرایط را ندارند، به گفته مسئولان بهداشتی موج دوم شدیدتر آغاز می‌شود. این در حالی است که گزارش‌ها حاکی از این است که کارانه کادر درمان و پزشکی نیز همچنان با تاخیر پرداخت می‌شود و اغلب بیمارستان‌ها با مشکلات فراوانی در تامین اقلام بهداشتی و درمانی مورد نیاز خود در بیمارستان‌ها مواجه هستند.

در چنین شرایطی است که برخی می‌گویند تامین بودجه برای استخدام‌های جدید وعده‌ای تو خالی است و تنها برای جلوگیری از اعتراض پرستاران و کادر درمان در شرایط بحرانی دوباره تکرار می‌شود.

البته به گفته نوبخت یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی فراهم و بخشی از آن پرداخت و یک هزار میلیارد تومان در روزهای گذشته اختصاص یافت. مبلغی که گفته می‌شود به پرداخت کارانه‌های معوقه کادر درمان اختصاص پیدا خواهد کرد.

موج دوم شدیدتر از قبل

در روزهای گذشته رضا جلیلی خشنود، معاون ستاد مقابله با کرونا در تهران با بیان اینکه موج دوم کرونا از موج اول خیلی سنگین‌تر است، از ابتلای ۱۷۲ نفر از کادر درمان بیمارستان شهدای تجریش به کرونا  خبر داد. موضوعی که گفته می‌شود در بسیاری از بیمارستان‌های تهران و سایر شهرهای درگیر صدق می‌کند و به شدت بیمارستان‌ها را با کمبود نیروی‌های درمانی و متخصص مواجه کرده است.

برخی بر این باورند که وعده استخدام‌‌ کادر درمانی به دلیل موج بعدی کرونا و فشار مضاعف بر کادر درمان داده شده و در عمل با توجه به کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌های جاری؛ بیمارستان‌ها توان استخدام نیروی جدید را ندارند

معاون ستاد مقابله با کرونا در تهران در این باره با اشاره به کمبود تخت‌های ویژه، تخت‌های بستری و کمبود نیروی کادر گفت که با قول و مساعدت وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه امیدواریم بتوانیم حداقل به صورت «موقت» هم که شده نیرو جذب کنیم و به خدمت ادامه دهیم.

به اعتقاد فعالان حوزه درمان برخی تاکید رضا جلیلی خشنود بر استخدام موقت را از سر واقع‌بینی می‌دانند و معتقدند  این شخص به عنوان رئیس بیمارستان شهدای تجریش به خوبی در جریان محدودیت بیمارستان‌ها برای استخدام نیروی جدید هست.

 مشکلات اقتصادی بیمارستان‌ها

در حالی که این روزها با  افزایش تصاعدی آمار ابتلا به کرونا در کشور و در عین حال کاهش ظرفیت درمانی بیمارستان‌ها نسبت به ماه‌های اسفند و فروردین، روبرو هستیم که کادر درمان و نظام سلامت بعد از پنج ماه ارایه خدمت بی‌وقفه خسته و فرسوده شده و همچون ماه‌های اول توان ارایه خدمت را ندارد.

 هم‌زمان با افزایش پیک  دوم بیماری، بیمارستان‌ها مجبورند ظرفیت خود برای پذیرش بیماران کرونایی را افزایش دهند. در این شرایط بیمارستان‌ها باید برخی بخش‌ها را تعطیل و ظرفیت آن را به بیماران کرونایی اختصاص دهند.

در این مدت بسیاری از بیماران از ترس ابتلا به کرونا به بیمارستان‌ها مراجعه نمی‌کنند که همین مساله منجر به کاهش ۷۰ درصدی درآمد اختصاصی بیمارستان‌ها شده، این در حالیست که ۶۰ تا۷۰ درصد حقوق، مزایا، هزینه‌ها و مخارج بیمارستان باید از درآمدهای اختصاصی تامین شود.

این در حالی است که برخی از روسای بیمارستان‌ها می‌گویند بسیاری از بیمارستان‌ها در حال ورشکستگی هستند و علاوه بر این در بحران کرونا دچار معضل کاهش درآمدهای اختصاصی شده‌اند.

در همین زمینه رضا زندی، رئیس بیمارستان طالقانی تهران می‌گوید: «در حالیکه سیستم سلامت به دنبال کاهش هزینه‌های درمانی مردم است، هزینه‌ها و مخارج  بیرونی بیمارستان‌ها در کنترل نبوده و روز به روز در حال افزایش است. این در حالیست که یک هزینه اضافی مربوط به وسایل حفاظتی (ماسک، مواد ضدعفونی، گان و ...) و داروهای پروتکل درمانی کرونا نیز به مخارج بیمارستان‌ها اضافه شده و تا کنون نه بیمه‌ها و نه وزارت بهداشت تامین این هزینه را بر عهده نگرفته و تعیین تکلیف نکرده‌اند».

او با انتقاد نسبت به عدم حمایت مالی از بیمارستان‌ها در شرایط کرونایی و همچنین عدم تحقق وعده‌های مرتبط با تخصیص مشوق‌های مالی و مالیاتی به بیمارستان‌ها و کادر درمان، می‌گوید: «با وجود تحمیل بارکاری و مالی مضاعف بر بیمارستان‌ها، هیچ حمایتی از این بخش به عمل نمی‌آید. به عنوان نمونه در رابطه با بخش‌های دولتی دیگر بحث ارایه تسهیلات مالی و کاهش ساعت کاری مطرح شده ولی بیمارستان‌ها نه تنها قادر به انجام این کار نیستند، بلکه باید ساعت و حجم کاری را تا چند برابر افزایش دهند تا بتوانند پاسخگوی بیماران باشند، با این وجود نه تنها مشوقی تخصیص داده نشده بلکه حقوق و کارانه‌ها و اضافه کاری‌ها نیز با تاخیر چندماهه پرداخت می‌شود. در این شرایط داروخانه‌ها نیز دچار مشکل شده‌اند و شرکت‌های دارویی آنها را بلاک می‌کنند».

در حالی که این روزها درآمد بیمارستان‌ها کاهش قابل‌توجهی پیدا کرده است، هزینه اضافی مربوط به کرونا نیز به مخارج بیمارستان‌ها اضافه شده و تاکنون نه بیمه‌ها و نه وزارت بهداشت تامین این هزینه را بر عهده نگرفته‌اند

او با اشاره به لحاظ برخی تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی برای اصناف و مشاغل مختلف در شرایط کرونایی، گفت که این در حالیست که با وجود شرایط سخت بیمارستان‌ها نه تنها تسهیلات و حمایتی از آنها صورت نمی‌گیرد بلکه شامل تخفیف‌های مالیاتی هم نمی‌شوند.

رئیس بیمارستان طالقانی با تاکید بر اهمیت توجه به مساله تاب‌آوری کادر درمان و تاثیر آن بر کیفیت ارائه خدمات، می‌گوید: «در ۵ ماه گذشته کادر درمان تعطیلی نداشته و علاوه بر بار مضاعف کاری، خود و خانواده خود را در معرض ریسک بالایی قرار داده‌اند، بنابراین باید شرایط و بستر مناسب برای آرامش این افراد بیش از پیش فراهم شود».