ریحانه جولایی

حتماً نام کارگران هفت‌تپه را شنیده‌اید. چند سالی می‌شود که نام هفت‌تپه در خبرهای کارگری و سرخط اخبار دیده می‌شود. این کارگران پنج سال است می‌گویند مدیران فعلی فاسدند و صلاحیت اداره شرکت را ندارند. آن‌ها خواستار خلع‌ید از مالکان فعلی و بخش خصوصی هستند. قوه قضائیه برای امید اسدبیگی، مدیرعامل شرکت نیشکر هفت‌تپه به جرم اختلاس یک و نیم میلیارد دلار پرونده‌ای ۱۸ جلدی تشکیل داده است و حالا برای چندمین بار کارگران تقریباً یک ماه است در اعتصاب‌اند، ولی کسی به خواسته‌های آنها توجه نمی‌کند.

کارگران هفت‌تپه نماد کارگران مطالبه‌گر

کارگران مجتمع هفت‌تپه که چندمین دور از اعتراض صنفی خود را در خردادماه آغاز کردند، امروز به نماد محکم «نه به خصوصی‌سازی» در ایران بدل شده‌اند. کارگران هفت‌تپه نمی‌خواهند سرنوشت ۲۴ هزار هکتار زمین زرخیز که مساحتش معادل مساحت چند استان کشور است، تا این حد با آشفتگی، ناکارآمدی و بلاتکلیفی عجین باشد. این دور از اعتراضات کارگران هفت‌تپه ابتدا با اعتراض به عدم پرداخت معوقات بیمه‌ای توسط کارفرما و تأخیر طولانی در پرداخت دستمزدها آغاز شد؛ اما آگاهی صنفی کارگران هفت‌تپه، خیلی زود این اعتراضات را به سطحی بالاتر از مطالبه‌گری صنفی کشاند: خصوصی‌سازی باید ملغی شود و مدیریت مجتمع مانند قبل از زمستان ۹۴ دوباره به دولت بازگردانده شود.

با این حساب، کارگران هفت‌تپه، اولین گروه از کارگران کنش‌مند و متحدی هستند که روزهای متوالی پرچم مبارزه با خصوصی‌سازی را بالا نگه‌ داشته‌اند و به همین خاطر است که در این دور از اعتراضات توانسته‌اند همدلی و همراهی گروه‌های مختلف کارگران و تشکل‌های کارگری سراسر کشور را به دست آورند؛ از سندیکاهای مستقل کارگری گرفته تا تشکل‌های رسمی، همگی پشت هفت‌تپه و کارگران آن ایستاده‌اند؛ حتی کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی استان کردستان، در بیانیه‌ای اعلام کرده است آنچه هفت‌تپه‌ای‌های معترض می‌خواهند به عینه همان است که ما اینجا در کردستان می‌خواهیم: نه به خصوصی‌سازی صنایع؛ نه به فقر و بی‌حقوقی طبقه‌ی کارگر ایران.

کارگران اعتراض می‌کنند و دستگیر می‌شوند

داستان هفت‌تپه و مقاومت کارگرانش سال‌هاست که شنیده می‌شود و افراد زیادی به‌واسطه همین اعتراضات از کار بی‌کار شده یا حالا پرونده قضایی دارند. بااین‌حال هنوز کسی نتوانسته این کارگران را که برای دریافت حقشان اعتراض کرده‌اند آرام کند. جریان اعتصاب آخر آن‌ها که حالا حدوداً یک ماه از آغاز آن می‌گذرد ازاین‌قرار است.  31 خردادماه بود که گروهی از کارگران هفت‌تپه با انتقال اجتماع صنفی خود به خارج از شرکت، در مقابل ساختمان فرمانداری شوش حاضر شدند تا خواسته‌های صنفی خود را از مسئولان پیگیری کنند. یکی از کارگران حاضر در این تجمع به ایلنا گفته بود: هدف ما از برپایی تجمع صنفی در محدوده داخلی مجتمع پیگیری مطالبات معوقه بود اما باگذشت چند روز، وقتی با بی‌اعتنایی کارفرما مواجه شدیم، تصمیم گرفتیم این بار در مقابل فرمانداری حضور یابیم. این کارگر هفت‌تپه با بیان اینکه بی‌توجهی کارفرما به طولانی شدن زمان پرداخت معوقات مزدی باعث نارضایتی کارگران شده است، افزود: با احتساب خردادماه، کارگران این مجتمع سه ماه مطالبات مزدی پرداخت‌نشده طلبکارند. بخش دیگری از اعتراضات نیز ناشی از عدم پرداخت حق بیمه کارگران در بخش درمان است.

او با بیان اینکه همچنان از پرداخت مطالبات پایان خدمت کارگران نی‌بر خبری نیست، تأکید کرد: درعین‌حال هزینه بازنشستگی شماری از کارگران کارخانه پرداخت‌نشده و این کارگران معطل بازنشستگی خود هستند. این کارگر در ادامه اظهار کرد: بعد از گذشت ۵  سال از واگذاری مجتمع کشت و صنعت هفت‌تپه به بخش خصوصی، هنوز وضعیت این مجتمع و کارگران آن به‌درستی مشخص نیست و مطالبات مزدی آن‌ها با تأخیر چندماهه پرداخت می‌شود. او گفت: با حضور در مقابل فرمانداری، از مسئولان فرمانداری می‌خواهیم به وضعیت بلاتکلیف کارخانه و پرداخت مطالبات معوقه کارگران آن رسیدگی کنند. البته در ادامه این اعتراض‌ها شانس چندان یار برخی از این کارگران نبوده است و کارگرانی که در تجمع صنفی مقابل ساختمان فرمانداری شهرستان شوش حضور داشتند از بازداشت برخی از کارگران معترض خبر دادند. به گفته‌ی کارگران؛ بعد از تجمع روز سه‌شنبه کارگران هفت‌تپه، ۴ کارگر این واحد صنعتی به اسامی یوسف بهمنی، ابراهیم عباسی منجزی،  محمد خنیفری و مسلم چشم‌خاور بازداشت شدند و از قرار معلوم کارگرانی که بازداشت ‌شده‌اند برای تشکیل پرونده قضایی به زندان دزفول منتقل‌ شده‌اند.

جلسه‌ای برای از سر باز کردن

اعتراض اخیر کارگران هفت‌تپه اما باعث شد تا سه‌شنبه جلسه‌ای با حضور سه نفر از اعضای شورای کارگری در مقابل چند نفر از مدیران داخلی کارخانه تشکیل شود. بااین‌حال آن‌ها گفته‌اند حضور این مدیران چندان کارآمد نبوده است چراکه آن‌ها هیچ اختیاری برای تصمیم‌گیری به نمایندگی از کارفرما نداشتند و این جلسه بدون حضور مدیرعامل کارخانه برگزار شد. منابع کارگری در مجتمع کشت و صنعت هفت‌تپه با اعلام این خبر یادآور شدند: جلسه شورای تأمین که چندین ساعت به طول کشید، پیرو جلسه‌ی روز شانزدهم تیرماه وزارت کار و برای رسیدگی به وضعیت این واحد تولیدی تشکیل شد. کارگران تصریح کردند: طبق مصوبات این جلسه و جلسه روز شانزدهم تیرماه وزارت کار قرار است تا چند روز آینده مطالبات عقب‌افتاده فروردین‌ماه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر از کارگران غیرنیشکری این واحد تولیدی به همراه حقوق کامل اردیبهشت‌ماه همه کارگران مجتمع پرداخت شود. درعین‌حال تا پایان مردادماه کارفرما باید حقوق خردادماه همه کارگران را بپردازد.

به گفته کارگران؛ پرداخت مطالبات معوقه مزدی کارگران مشروط به آزادسازی حدود ۴۰ میلیارد تومان از منابع مالی بلوکه‌شده کارفرما در بانک کشاورزی است که به نظر می‌رسد هنوز این اتفاق نیفتاده است.

کارگران هفت‌تپه، اولین گروه از کارگران کنش‌گر و متحدی هستند که روزهای متوالی پرچم مبارزه با خصوصی‌سازی را بالا نگه‌داشته‌اند و به همین خاطر است که در این دور از اعتراضات توانسته‌اند همدلی و همراهی گروه‌های مختلف کارگران و تشکل‌های کارگری سراسر کشور را به دست آورند

کارگران مجتمع هفت‌تپه همچنین اظهار کردند: در جلسه تهران و نشست روز سه‌شنبه در شوش تأکید شد که کارفرما هرچه سریع‌تر به وضعیت کشت مزارع و اورهال کارخانه رسیدگی کند که تا لحظه نگارش این گزارش در این خصوص هیچ اتفاقی رخ نداده است و کارگران نگران افزایش خسارت‌های غیرقابل جبرانی هستند که درنتیجه تأخیر کشت و اورهال کارخانه؛ به مجتمع وارد خواهد شد.

کارگران هفت‌تپه با بیان اینکه بخش دیگری از مشکلات هفت‌تپه مربوط به بدهی کارفرما به تأمین اجتماعی است که در حال حاضر با موافقت تأمین اجتماعی مشکل بیمه‌ای کارگران تا پایان تیرماه مرتفع شده است، افزودند: اعضای شورای کارگری در حال حاضر مشغول آماده‌سازی اسناد بیمه‌ای و حضوروغیاب کارگران برای تمدید اعتبار دفترچه‌ها تا پایان مردادماه هستند. به گفته آن‌ها؛ در حال حاضر هیچ مدیری در مجتمع هفت‌تپه حضور ندارد و همه کارها بدون حضور آن‌ها به‌کندی پیش می‌رود. کارگران تصریح کردند: طی روزها و ماه‌های گذشته جلسات زیادی از سوی مسئولان استانی و شهرستانی برای پیگیری مطالبات کارگران و مشکلات مجتمع هفت‌تپه برگزارشده است اما کارفرما به هیچ‌یک از مصوبات این جلسات پایبند نبوده است بنابراین از قوه قضائیه درخواست ورود به مشکل را داریم تا با جدیت موضوع مصوبات جلسات هفت‌تپه که از سوی مسئولان پیگیری شده را عملی کنند.

نابودی تدریجی مجتمع نیشکر هفت‌تپه

در رابطه با اعتراضات کارگران، یوسف بهمنی، نماینده مستقل کارگران مجتمع نیشکر هفت‌تپه می‌گوید: مشکلات هفت‌تپه از روزی شروع شد که پای بخش خصوصی به این مجتمع باز شد؛ الآن چهار سال و چند ماه است که بخش خصوصی وارد هفت‌تپه شده است. در بهمن ۹۴ که شرکت خصوصی شد، کارفرمای خصوصی خیلی در ابتدای کار وعده‌ووعید داد؛ حتی ادعا می‌کرد که حقوق پرسنل از پول‌توجیبی او هم کمتر است! کارگران هم از همان ابتدا باجان و دل کارکردند اما متأسفانه هرچه جلوتر رفتیم، اوضاع هفت‌تپه وخیم‌تر شد.

او ادامه داد: در آخرین سال دولتی بودن مجتمع، حدود ۵۵ هزارتا ۶۰ هزار تن شکر تولید کردیم. اما از زمان خصوصی‌سازی تا امروز دیگر هرگز به آن سطح تولید نرسیدیم و مدام عقب‌گرد کردیم. ما همان سال‌های اول هزاران بار گفتیم که این‌ها اهلیت این کار را ندارند؛ گفتیم کار نیشکر، تخصصی است و کار بلدی می‌خواهد اما هیچ‌کس فریادهای ما را جدی نگرفت!

این فعال کارگری، کلید خوردن اعتراضات جدی کارگران هفت‌تپه را هم‌زمان با کشف تخلفات ارزی کارفرما در سال  ۹۶ می‌داند؛ آن زمان ۲۸ روز اعتراض صنفی صورت گرفت. او می‌گوید: متأسفانه کارفرمای خصوصی از زمان آمدن در هفت‌تپه فقط با تبلیغات ادعا می‌کند که پیشرفت صورت گرفته است؛ درصورتی‌که روند کار در هفت‌تپه مشخص است؛ ما یک کاتالوگ چهل‌صفحه‌ای تهیه‌کرده‌ایم و به قوه قضاییه، مجلس و همه نهادهای ذی‌ربط تحویل دادیم و همه‌چیز را در آن شرح داده‌ایم؛ کارفرما هر نهاده‌ای که از قبل در مجتمع وجود داشته مثل کارخانه یخ و الکل سازی را دستاورد خود می‌دانند که به‌هیچ‌وجه درست نیست.

بهمنی در ارتباط با مطالبات سطح پایین‌تر کارگران یا همان «مطالبات مزدی» می‌گوید: در حال حاضر بجز فصلی‌ها، ۳۵۰۰ کارگر در هفت‌تپه اشتغال دارند. تا امروز فقط ۱۵۰۰ نفر از کارگران، حقوق فروردین‌ماه را گرفته‌اند و باقی کارگران ماه‌هاست که دستمزد نگرفته‌اند. کارگران حتی جیره ماه رمضان را نگرفته‌اند. از روزی که مجتمع خصوصی شده، بسیاری از مزایای مزدی را قیچی کرده‌اند. ما هر سال پایان بهره‌برداری نیشکر، یک‌پایه حقوق به‌عنوان پاداش کشت دریافت می‌کردیم که چهار سال است این پاداش را نگرفته‌ایم. در بدترین شرایط آب و هوایی و محیطی در حال کار هستیم اما سطح دستمزد و مزایای مزدی ما پایین است. این سال‌ها برای بیشتر مردم ایران سال‌های خوبی نبود.

بعد از تجمع روز سه‌شنبه کارگران هفت‌تپه، ۴ کارگر این واحد صنعتی به اسامی یوسف بهمنی، ابراهیم عباسی منجزی،  محمد خنیفری و مسلم چشم‌خاور بازداشت و از قرار معلوم برای تشکیل پرونده قضایی به زندان دزفول منتقل ‌شده‌اند

سال‌هایی پر از رکود اقتصادی و حالا کرونا و شرایط نا به سامان جهانی هم مزید بر علت شده است تا روزهای سختی را بگذرانیم. این روزهای سخت کمر کارگران را بیش از سایر اقشار خم کرده است. کارگران هفت‌تپه اما پنج سال است که با این شرایط درگیر شده‌اند اما یک تفاوت با باقی اقشار کارگری دارند؛ هفت‌تپه‌ای‌ها فقط مطالبات معوق را نمی‌بینند بلکه آن‌ها ماه‌هاست که به عمق موضوع رفته و ریشه اصلی مشکلات را دریافته‌اند؛ آن‌ها دیگر هیچ تمایلی برای کارکردن تحت مدیریت کارفرمای خصوصی  ندارند چراکه بر این باور هستند که خصوصی‌سازی هفت‌تپه، شروع یک پایان بوده است؛ پایان سال‌های رونق تولید و سربلندی کارگران.