غیرمجازها در سایه تعطیلی مجازها سربرآورده‌اند
مهدکودک‌ها در سیاهه مشاغل زیان‌دیده از کرونا
ریحانه جولایی
مدارس و مهدهای کودک اولین مکان‌هایی بودند که با شیوع کرونا به حالت تعطیل درآمدند. هرچند همه‌جا صحبت از تعطیلات طولانی در فروردین‌ماه بود اما همه خانواده‌های شاغلی که فرزند کوچک داشتند می‌دانستند با شروع دوباره روزهای کاری قرار است با مشکل جدیدی دست‌به‌گریبان شوند.
با شیوع ویروس کرونا مهدکودک‌ها هم در سیاهه مشاغل زیان‌دیده جایی برای خودشان باز کردند. از ابتدای اردیبهشت‌ماه امسال و با شروع فعالیت ادارات و شرکت‌ها در سراسر کشور، میلیون‌ها نفر به سرکارهایشان رفتند، اما در این‌بین بسیاری از خانواده‌ها با مشکل نگهداری فرزندشان در منزل با توجه به تعطیلی مهدهای کودک و مدرسه‌ها مواجه شدند. هزاران مادر و پدر شاغل در این شرایط امکان نگهداری فرزند کوچکشان را در منزل ندارند و به‌نوعی سرگردان شده‌اند.
تعطیلی مهدهای کودک، قوز بالای قوز
با اندکی جست‌وجو در سایت دیوار می‌توان صدها آگهی درخواست فوری برای نگهداری کودکان زیر 10 سال را دید که دامنه تقاضاها به بیش از 20صفحه رسیده است.
هزینه‌های ماهیانه نگهداری کودک در منزل برای یک ماه و هشت ساعت در روز بین یک‌میلیون و 500 تا دو میلیون تومان است. درخواست‌ها برای پرستار متفاوت است یکی برای نگهداری و آموزش کودک 5/2 ساله خود ترجیح می‌دهد خانمی که خودش مادر است و تحصیلات فوق‌دیپلم و بالاتر دارد و حتماً سابقه کار در مهدکودک و گذراندن دوره‌های آموزش به کودک را بلد باشد را استخدام کند و برایش ساعت کاری 9 صبح تا 4 بعدازظهر شنبه تا چهارشنبه و پنجشنبه‌ها 9 تا 2 را انتخاب کرده و ماهیانه 2 میلیون تومان هم حقوق می‌دهد و دیگری برایش جوان و باحوصله بودن مهم است و ساعات کاری کمتری می‌خواهد تا از کودک نگهداری کند و مبلغ حقوق را توافقی اعلام کرده است.
اما آنچه در بیشتر آگهی‌ها تأکید شده این است که پرستار را برای روزهای عادی و بین 8تا 4عصر می‌خواهند و روزهای تعطیل به او نیازی ندارند. دراین‌بین شرکت‌های خدماتی نیز مبلغ دو میلیون و 500 هزار تومان برای فرستادن مربی یا فردی که تجربه‌ای در این کار ندارد، به منازل و نگهداری کودکان از خانواده‌ها طلب می‌کنند. این در حالی است که نرخ نگهداری کودکان در مهدهای کودک کمتر از یک‌میلیون تومان بود.
نگهداری غیرمجاز کودکتان را به ما بسپارید
دراین‌بین بسیاری از والدین مستأصل از پاس‌کاری کودکانشان به خانه اقوام حالا برای نگهداری از آن‌ها دست به دامن مراکزی شده‌اند که مجوز درست و درمانی ندارند. مدیران مهدکودک‌ها می‌گویند به‌سادگی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توانند با پذیرش یک‌سوم از ظرفیتشان از این آسیب پیشگیری کنند و چراغ مهدهایشان را روشن نگاه‌دارند، اما روند تعطیلی با توجه به شرایط موجود همچنان ادامه دارد و آینده شغلی تعداد زیادی از مربیان و خدمه مهدکودک‌ها در سراسر کشور نامعلوم و متزلزل شده است. از سوی دیگر والدین هم راه دیگری جز اعتماد و سپردن فرزندشان به این مراکز غیرمجاز ندارند.
لابه‌لای آگهی‌های بی‌شماری که درخواست پرستار کودک دارند، چند آگهی با عنوان «مرکز نگهداری کودکان» منتشر شده که در توضیح فعالیتشان فقط نوشته‌اند که از فرزندان ۲تا ۶ساله شما در خانه کودک نگهداری می‌کنیم.
شیوه کار چنین آگهی‌هایی به این شکل است که کودک از ۸صبح تا 6 عصر با صبحانه و ناهار و یک میان‌وعده که آشپزی آن را عمدتاً خود مسئولین مرکز انجام می‌دهند نگهداری می‌شود. در این مراکز فقط ۱۰کودک پذیرش می‌شوند و شهریه هر‌ماه همان ابتدا باید پرداخت شود. همچنین ذکر می‌شود مربی مهد هم مدرک معتبر از بهزیستی و سازمان فنی و حرفه‌ای دارد.
از سوی دیگر گفته می‌شود در این مراکز غیرمجاز تمهیدات بهداشتی و پیشگیرانه از کرونا هم انجام می‌شود، به این صورت که هرروز با تب‌سنج دمای بدن بچه‌ها چک می‌شود، اگر تب داشتند، اجازه ورود ندارند. بااین‌حال اگر فعالیت‌های این مراکز موجه هم باشند و والدین از شیوه نگهداری فرزندشان در این مکان‌ها رضایت داشته باشند بازهم در اصل قضیه فرقی ندارد چرا آن‌ها از سازمان بهزیستی مجوزی برای این کار ندارند و اگر روزی مشکلی پیش آید دست والدین به‌جایی نخواهد رسید.
مهدهای کودک غیرمجاز همه‌جا سبز شده‌اند
منطقه 14 رکورددار انواع و اقسام مهدهای کودک و مراکز نگهداری و آموزش کودکان شده است. به گزارش فارس، تنها در محدوده میدان شکوفه سه مهد که زیرمجموعه سازمان بهزیستی هستند، فعالیت می‌کنند و در کنار آن‌ها سراهای محله، دارالقرآن‌ها، خانه‌های اسباب‌بازی و خانه‌های خلاقیت ساز خود را می‌زنند و برخی از آن‌ها بدون مجوز فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. شیما بستان منش از سال 84 مهدکودکی که متولی آن سازمان بهزیستی استان تهران بوده را اداره کرده و می‌گوید در تمام این سال‌ها هیچ مشکلی تا این اندازه رنگ و بوی بحران به مهدکودک‌ها نداده است: «روزی نیست که والدین شاغل با ما تماس نداشته باشند. خیلی از آن‌ها می‌گویند ما تنها به شما اعتماد داریم و می‌دانیم که جای بچه‌هایمان در کنار مربی‌هایشان امن است و از ما می‌خواهند حتی شده به شکل غیرقانونی شروع به کارکنیم، اما این اقدامی است که برای ما تبعات سنگینی دارد و وقتی از آن سرباز می‌زنیم شروع به‌ردیف کردن نام مهدکودک‌های غیرمجازی می‌کنند که بی‌توجه به قوانین موجود پذیرش کودکان را کلید زده‌اند و دوباره شروع به کارکرده‌اند.»
شرایط اقتصادی مهدهای کودک اصلاً خوب نیست. بیشتر مکانی که مهدکودک در آن‌ها دایر شده‌اند اجاره‌ای هستند و مدیران حالا مجبورند از جیب خودشان اجاره‌بها را بپردازند؛ احتمالا مثل مشاغل دیگری که در این ایام از بین رفتند تسلیم می‌شوند و قید کار را می‌زنند
بستان منش می‌گوید حضور کودکان در مهدهایی که مجوز ندارند و نظارتی بر عملکرد آن‌ها نمی‌شود می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد: «شما می‌دانید الآن بسیاری از مادران شاغل هستند. زمان دورکاری آن‌ها به پایان رسیده است و هرروز باید در محل کارشان حاضر شوند. مدتی کودکانشان را به اقوام سپرده‌اند و ادامه این روند برایشان مقدور نیست. وقتی مراکز تائید شده و امن نگهداری از این کودکان تعطیل است آن‌ها ناگزیر دست به این ریسک می‌زنند و نگهداری از بچه‌هایشان را به افرادی می‌سپارند که به حتم دانش و تجربه مربیان زیر نظر بهزیستی را ندارند و این می‌تواند سرآغاز آسیب‌های متعددی برای این کودکان و والدینشان شود.»
روزهای سخت مدیران و مربیان مهدکودک
آن‌طور که پیش‌تر هم گفته شد تعطیلی مهدکودک‌ها فقط مشکل مادران شاغل و کودکان آن‌ها نیست، از آن‌سو چالش‌های متعددی گریبان مدیران مهدها را گرفته که چشم‌انداز نامعلوم کرونا آن را دوچندان کرده است. ۱۶هزار مهدکودک مجوز داری که سومین ماه تعطیلی خود را سپری می‌کنند، حالا چند روزی است که اجازه بازگشایی به‌طور محدود برای پیش‌ثبت‌نام را پیداکرده‌اند. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور دراین‌باره گفته که: «با بررسی‌هایی که شد و تصمیمی که در کمیته پیشگیری از بیماری‌های واگیر سازمان بهزیستی کشور گرفته‌شده، قرار گذاشتیم تا مهدها فقط برای ثبت‌نام کودکان (بدون حضور کودکان) بازشوند. والدین می‌توانند حضوری و غیرحضوری با رعایت مسائل بهداشتی برای ثبت‌نام فرزندان اقدام کنند.» مسعودی فرید همچنین تأکید کرد: «پذیرش کودکان به‌هیچ‌وجه صورت نمی‌گیرد و دراین‌باره ستاد ملی کرونا تصمیم خواهد گرفت که فعلاً خبری نیست.»
شرایط مهدهای کودک اصلاً خوب نیست. بیشتر مکانی که مهدکودک در آن‌ها دایر شده‌اند اجاره‌ای هستند و مدیران حالا مجبورند از جیب خودشان اجاره‌بها را بپردازند یا کلاً مثل مشاغل دیگری که در این ایام از بین رفتند تسلیم شوند یا قید کار را بزنند.
مبالغ اجاره ساختمانی که مهد در آن دایر شده اکثراً بالاست و در کمترین حالت به بیش از 10 میلیون تومان هم می‌رسد و مدیران بیشتر مهدهای کودک فقط توانسته‌اند اجاره اسفندماه را بپردازند و حالا دو ماه است که بدهکار مالکین شده‌اند. جدا از اجاره، هزینه‌های جانبی و مهم مثل حقوق نگهبان، مربیان و بیمه آن‌ها هم هست که روی دوش مدیران سنگینی می‌کند و ماجرا را پیچیده کرده. در ضمن بسیاری از مدیران مجبور شده‌اند شهریه‌ای که والدین یک‌باره برای چند ماه پرداخته بودند را به آن‌ها برگردانند. مجموعه همه این عوامل در کنار چشم‌انداز نامعلوم شیوع کرونا باعث شده تا مدیران به فکر تعطیلی برای جلوگیری از ورشکستگی قطعی در ماه‌های آینده باشند.
بسیاری از والدین مستأصل از پاس‌کاری کودکانشان به خانه اقوام حالا برای نگهداری از آن‌ها دست به دامن مراکزی شده‌اند که مجوز درست و درمانی ندارند
اما این روزهای سخت تنها برای مدیران نیست. مربیان جوان مهدهای کودک هم در شرایط خوبی قرار ندارند. یاسمن جلیلی مقدم که دریکی از مهدهای کودک منطقه چهار تهران مربی است به «توسعه ایرانی» می‌گوید: «شرایط ما مربیان هم اصلاً خوب نیست. بعد از شیوع کرونا عملاً مهدها تعطیل شدند. ما هنوز حقوق اسفندمان را هم نگرفته‌ایم و مشخص است که چیزی هم به‌عنوان عیدی به ما پرداخت‌نشده.»
او همچنین با گلایه از شرایط سخت کاری ادامه می‌دهد: «ساعت کاری ما هرروز از 8 صبح تا 2 بعدازظهر است و من با مدرک فوق‌لیسانس مبلغ 650 هزار تومان و بیمه 15 روزه نه یک ماه کامل دریافت می‌کنم. با این شرایط بازهم حق‌وحقوق من پرداخت نشد.»
او در بخش آخر صحبت‌هایش می‌گوید: «مشخص نیست شرایط آینده مهدکودکی که من در آن کار می‌کنم به چه صورت است اما می‌دانم مربی‌های دیگر هم شرایط خوبی ندارند و چند نفر که به‌عنوان کارآموز سه ماه بدون حقوق کارکرده بودند حالا که قرار بود حقوق‌بگیرند بیکار شدند و شرایط خوبی ندارند.»
در انتها لازم به ذکر است، اینکه تا چه زمانی کرونا مهمان کشورمان باشد مشخص نیست اما نکته مهم این است که در شرایط بحرانی مسئولین چه اقدامات و تمهیداتی برای بهبود شرایط حال و زندگی مردم پیش‌بینی می‌کنند. اینکه با آغاز یک مشکل، بحران‌های جبران‌ناپذیر بیشتری ایجاد شود قطعاً شرایط بدی را در آینده رقم خواهد زد. بیکاری و ورشکستگی بیشتر مشاغل در آینده‌ای نزدیک قطعاً روزهای سخت‌تری برایمان می‌آورد اگر مسئولان همچنان بی‌توجه باشند.
دیدگاه تان را بنویسید