ازجمله مزایای هوشمندسازی تهران از نگاه مدیران شهری؛
فروش «داده»، جایگزین فروش «تراکم» می‌شود
رویا کاکاوند
ترافیک، افزایش امنیت، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، صرفه‌جویی در زمان شهروندان، کاهش آلودگی هوا و در کل راحت‌تر شدن زندگی شهری آن هم در شهرهای بزرگ و کلانشهرهایی مانند تهران یک آرزوی بزرگ به شمار می‌آید.
آرزویی که سال‌ها است برای تحقق آن تلاش می‌شود، اما به دست آوردن آن هر روز سخت‌تر به نظر می‌آید. این جا است که صاحب‌نظران، هوشمندسازی شهرها را بهترین راه گشودن بسیاری از گره‌های کور زندگی شهرنشینی می‌دانند.
به ویژه که باید به یاد داشت پیش‌بینی می‌شود در 30 سال آینده جمعیت کره زمین از مرز 9 میلیارد نفر می‌گذرد و بیش از 60 درصد این جمعیت، ساکن شهرها خواهند بود. اداره مطلوب چنین سکونتگاه‌های عظیمی بدون هوشمندسازی کاری سخت و غیرممکن به نظر می‌‌رسد.
تهران به عنوان بزرگترین و تاثیرگذارترین کلانشهر ایران از این قاعده مستثنی نیست. این کلان شهر که در حال حاضر بیش از 13 میلیون نفر جمعیت دارد و به گفته رئیس شورای شهر تهران به زودی پذیرای جمعیت 20 میلیون نفری خواهد بود، دیر یا زود باید خود را برای پیوستن به خانواده شهرهای هوشمند آماده کند. اما باید دید این شهر تا چه حد آمادگی پذیرش هوشمندسازی را دارد.
ویژگی‌های شهر هوشمند
شهر هوشمند منطقه شهری است که دارای حمل و نقل هوشمند، بانکداری هوشمند، آموزش هوشمند، بهداشت و درمان هوشمند، تامین و توزیع انرژی هوشمند، تجارت هوشمند، دولت هوشمند و مدیریت هوشمند است. در چنین شهری تمام معابر و مراکز شهری با دوربین‌ها و سنسورهای هوشمند تحت نظارت است و همه شبکه‌ها از طریق اینترنت اشیا به هم متصل هستند و تمام دادههای مورد نیاز به سرعت جمع‌آوری و تحلیل می‌شود تا بتوان در کمترین زمان ممکن به نیازهای شهر و مردم آن پاسخ گفت.
شهر هوشمند، شهر سبز است چرا که بیشترین نیازهای ساکنانش با کمترتن رفت و آمد درون شهری برطرف می‌شود در نتیجه ترافیک و آلودگی هوا از آن رخت بر می‌بندد. افزون بر این که نیاز به معابر شهری کمتر شده و در نتیجه عقب‌نشینی فضای سبز برای تامین فضای مورد نیاز خودروها کمتر می‌شود.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور: درآمدهای شهر هوشمند یک درآمد بی‌نهایت است و کسانی که همراه نباشند، شکست می‌خورند. بازیگردانی کسب و کار در آینده عوض می‌شوند و اشتغال فوق‌العاده افزایش می‌یابد
از سوی دیگر کوچک‌تر شدن دولت و کاهش بار هزینه آن بر دوش مالیات‌دهندگان مزیت دیگری است که شهر هوشمند می‌تواند آن را تامین کند. افزون بر این که در صورت هوشمند شدن فرآیندهای اداری امکان فساد اداری هم پایین آمده و فعالیت‌ها تحت نظارت بیشتری قرار می‌گیرند و شفا‌تر می‌شوند. مدیران شهر هوشمند می‌توانند با توجه به تحلیل دادههای به روزی که در اختیار دارند بهترین تصمیمات را برای توزیع انرژی و بار ترافیکی مناطق مختلف شهری بگیرند و به این ترتیب هم از آلودگی هوا بکاهند و هم با صرفه‌جویی در انرژی بهره‌وری بیشتری را نصیب شهر کنند.
چاره‌ای جز هوشمندسازی نداریم
پیروز حناچی، شهردار تهران معتقد است این شهر هیچ چاره‌ای جز هوشمندسازی ندارد. او تاکید می‌کند که برای تحقق شعار «تهران، شهری برای همه» لازم است: «مدیریت خردمندانه شفاف، هوشمند و تجلی‌پذیر باشد و چارچوب کلی این برنامه اکنون بر اساس شهر خلاق پایه‌ریزی شده است.»
او با اشاره به این که تا 15سال پیش نمی‌توانستیم هیچ اطلاعاتی را روی موبایل رد و بدل کنیم، گفت: «اما امروز این فناوری محقق شده است و باید از آن استفاده بهینه کرد. برای این منظور تهران هوشمند شش بُعد اقتصاد هوشمند، جابه‌جایی هوشمند، حکمفرمایی هوشمند، محیط هوشمند و زیرساخت‌های هوشمند را دربردارد.»
تغییر محل درآمد مدیریت شهری با هوشمندسازی
به گفته حناچی وصول نشدن مطالبات و کمبود منابع پایدار شهرداری یکی از موانع اصلی پیش‌روی مدیریت شهری است بنابراین لازم است برای مدیریت شهری منابع اقتصادی جدیدی تعریف شود.
فروش دارایی و املاک، صدور مجوزها، کارمزد حق امتیاز، جذب حمایت‌های مالی از محورهای اصلی تامین منابع مالی شهرداری است و در حال حاضر از 2 تا 3 مورد از این محورها استفاده می‌شود. اما سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور معتقد است زمان آن رسیده تا شهرداری درآمد خود را به جای آن که از محل فروش تراکم تامین کند، به سراغ منابع پایدارتر و پربازده‌تری برود که شهر هوشمند می‌تواند در اختیارش بگذارد. چراکه: «درآمدهای شهر هوشمند یک درآمد بی‌نهایت است و کسانی که همراه نباشند، شکست می‌خورند. بازیگردانی کسب و کار در آینده عوض می‌شوند و اشتغال فوق‌العاده‌ای افزایش می‌یابد. کسب و کارهای سنتی راهی جز خرید استارت‌آپ‌ها ندارند که همان جریان حرکت پول در اکوسیستم است و بخش خصوصی از سرمایه جوانانی که پول در جیب‌هایشان که نه بلکه در سرهایشان است، استفاده خواهد کرد.»
او ادامه می‌دهد: «اگر جلوی زیست بوم جوانان بایستیم بازنده هستیم. این حرکتی است که در جوانان ایجاد شده و نمی‌توان جلو آن را گرفت و استارت‌آپ‌ها و دانش‌بنیان‌ها در همه دنیا در حال رشد هستند. همه فهمیده‌اند سرمایه کشور جوانانش هستند و این دانش است که مورد استفاده قرار می‌گیرد و باید مورد توجه قرار گیرد. الان دو سال متوالی است که تهران جزو ۵۰ شهر خلاق دنیا است.»
ستاری که شهرداری و شورای شهر تهران را خطاب قرار داده بود، گفت: «اگر لازم است لایحه‌ای در دولت پیگیری کنیم و یا تقدیم شورای شهر شود آن را پیگیری می‌کنیم و امکانات مالی و دانشگاهی و استارت‌آپ و زیست‌بوم فناوری ما به طور کامل در اختیار شهرداری تهران است.»
او تاکید کرد: «وقتی از شهر هوشمند صحبت می‌شود، از یک سیستم عامل در بستر یک نرم‌افزار صحبت می‌شود و قرار است این نرم‌افزار براساس زیست‌بوم و بر روی سخت افزاری براساس توان نیروی داخلی نصب شود. نرم‌افزار جدیدی که به شهرداری این قدرت را می‌دهد که صاحب شهر شود. در حالی که اکنون شهرداری صاحب شهر و اتفاقاتی که در آن رخ می‌دهد، نیست.»
شهردار تهران: تهران هوشمند شش بُعد اقتصاد هوشمند، جابه‌جایی هوشمند، حکمفرمایی هوشمند، محیط هوشمند و زیرساخت‌های هوشمند را دربردارد
هوشمندسازی شهری نیازمند تعیین یک متولی است
شهر هوشمند و مدیریت آن بر پایه داده‌هایی کار می‌کند که به طور مستمر و به روز جمع‌آوری و تحلیل می‌شود. بدون دسترسی باز و آزادانه متولیان و مدیران به این داده‌ها هوشمندسازی و اداره شهر هوشمند امکان‌پذیر نیست.
به همین دلیل است که بهاره آروین، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران، این موضوع را که «در دستگاه‌های دولتی و عمومی ما داده یک دارایی محسوب می‌شود و رویکرد غالب این است که حتی مبادله داده با سایر دستگاه‌ها باید به صرفه باشد» را یک مانع می‌بیند و معتقد است: «نداشتن یکپارچگی بین دستگاه‌ها در حوزه تبادل داده‌ها، معضل ایجاد کرده و باید برای آن راه‌حلی پیدا کرد.»
آروین با بیان اینکه دیتا و اطلاعات به دو نوع محرمانه و غیرمحرمانه قابل دسته‌بندی است، اظهار کرد: «دیتای محرمانه را که به حریم شخصی افراد مربوط می‌شود نمی‌توان عمومی کرد؛ اما دستگاه‌های دولتی و عمومی برای سیاستگذاری بهتر به این دیتاها نیاز دارند و باید اطلاعات را در دسترس آنها قرار داد. اینجاست که به یک متولی برای ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌ها نیاز پیدا می‌کنیم.»
او با اشاره به این که شهرداری تهران دارای یک مرکز رصد داده است که به عنوان زیرمجموعه سازمان فاوا (فناوری اطلاعات و ارتباطات) فعالیت می‌کند، ادامه داد: «کاش در دولت هم مرجع واحدی در این زمینه وجود داشت. اینکه کدام دستگاه در حوزه داده‌ها تصمیم‌گیرنده است در شهرداری کم و بیش مشخص است اما در دولت مشخص نیست و ما به عنوان اعضای شورای شهر نمی‌دانیم به کدام دستگاه دولتی مراجعه کنیم تا برای خدمت‌رسانی به شهروندان دادههای موردنیاز را دریافت کنیم.»
دیدگاه تان را بنویسید