آسیه ویسی

«وقتی همه می‌خرند، تو بفروش، وقتی همه می‌فروشند، تو بخر.»

این یکی از قوانین احتمالا باستانی بازار است اما در حال و هوای ارز و دلار زده این شهر، که انگار درگیر وضعیتی دیستوپیایی و آخرالزمانی شده، این قانون را نه کسی شنیده است و نه کسی به آن عمل می‌کند: وقتی همه می‌خرند، همه می‌خرند و وقتی هم که همه می‌فروشند، همه می‌فروشند.

مسیر هر روزه من از میدان فردوسی است. تقریبا هر روز، چه در رفتن و چه در بازگشتن، ده‌ها دلال دلار، ده‌ها بار یا با صدای بلند یا زیر لبی، هم دلار می‌خرند و هم می‌فروشند. حالا مانده‌ام که داستان این‌ها با توجه به آن قانون باستانی چیست؛ این‌هایی که همیشه و هم‌زمان هم می‌خرند و هم می‌فروشند.

هجوم دلارفروش‌های آماتور که این روزها به آن‌ها می‌گویند دلار فروش‌های خانگی به بازار ارز، نشان از نوعی اضطراب اجتماعی خاص است. این دلاریست‌های خانگی، وقتی که ارز، در گران‌ترین وضعیت خود قرار داشت و در عرش سیر می‌کرد، همه، از پیر و جوان، بال درآورده بودند و به دنبالش، بال بال می‌زدند و حالا که  دلار تصمیم گرفته ارتفاع کم کند، همین دلاریست‌های خانگی، ریخته‌اند به خیابان و برای هم شاخ و شانه می‌کشند و دندان نشان می‌دهند. خوب این‌ها، همین آدم‌های معمولی معروف به خانگی، اگر گرگ نیستند، پس چه هستند؟

بسیاری از این گرگ‌های جدید میدان فردوسی، یک شبه تمام دار و ندار و هست و نیست خود را از دست داده‌اند. بسیاری از آن‌ها، تمام زندگی‌شان را نه فقط به دلار که به رب و پوشک و دارو تبدیل کرده‌اند؛ آن هم با این اندیشه که دیگر وضع، هرگز به سابق باز نخواهد گشت و این نوسان صعودی هم چنان ادامه خواهد داشت. حالا این هست و نیست، مطلقا نیست شده است و نه فقط ارزش دلاری، که ارزش ریالی خود را هم از دست داده است.

نهایت این که گرگ‌های تازه وارد میدان فردوسی، این فرزندان کوروش و این صاحبان تاریخ و تمدن چندین هزارساله، گویا قرار نیست در چنین آزمون‌هایی، از تاریخ درس دندان روی جگر گذاشتن بگیرند تا با رسیدن به چنین وضعیتی کسی پیدا نشود به آن‌ها لنگ و نان خشک توصیه کند!

اما گذشته از همه این‌ها، المنت‌لله که سردیس سرباز هخامنشی ما به‌عنوان یک دست آورد مهم از نشست مجمع سازمان ملل، به خانه برگشت و اگر مثل منشور حقوق بشرش، تقلبی نباشد، می‌توان با تمام کژرفتارهای اقتصادی و اجتماعی که این روزها مرتکب شدیم، پشت آن پنهان شد و هم‌چنان به عنوان فرزندان خلف کوروش، درباره آن، استوری گذاشت و کپشن‌های آبکی سانتی‌مانتال نوشت.