میل به خودآرایی دختر بچه‌ها را مهار کنیم
فائزه ناصح، دکترای روان‌شناسی عمومی
دختربچهها بدون شک پاک‌ترین و معصوم‌ترین فرشته‌های روی زمین هستند که در دنیای فانتزی و کودکانه خویش دائما خود را در نقش مادر بودن تجسم می‌کنند و تا چشم بزرگتر‌هایشان را بدور می‌بینند به تقلید از آنها بطور شتاب‌زده‌ای رفتار‌هایشان را تکرار می‌کنند. یکی از این رفتار‌ها تمایل دختربچهها به خودآرایی و آرایش‌کردن است، از اینرو در هر فرصتی که گیر می‌آورند، آن را غنیمت شمرده و صورت خود را همچون دفتر نقاشی رنگ‌آمیزی می‌کنند. نا‌گفته نماند که علاقه به آراستن و زیبا نشان دادن یک میل طبیعی در سرشت آدمیان است که این تمایل در دوران کودکی و نوجوانی بطور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. روانشناسان معتقدند کودکان بیش از آنچه که می‌پندارید رفتار و اعمال شما را زیر نظر دارند و هر تمایلی که بطور افراطی در آنها فزونی می‌یابد، بی‌شک تحت تاثیر الگو‌گیری و تقلید از والدین و بزرگتر‌هایشان بوده است. از اینرو تمایل دختر بچه‌ها به استفاده از لوازم آرایش نیز از طریق یادگیری مشاهده‌ای و الگوبرداری از مادر، خواهر، خاله، معلم یا هر بانوی دیگری که در زندگی‌شان نقش پر‌رنگی دارد، شکل گرفته است و به این ترتیب فرزند دلبندتان از طریق همانند‌سازی آن ویژگی را در درون خویش نهادینه کرده و به تقلید از شما می‌پردازد. نکته حائز اهمیت آن است که والدین باید خیلی مراقب واکنش‌ها و عکس‌العمل‌هایشان باشند، زیرا شدت و نوع برخورد شما با مساله‌ای که باب میلتان نیست، بر تکرار یا خاموشی آن رفتار بسیار تاثیر می‌گذارد. از اینرو مهم است وقتی با صحنه صورت رنگارنگ کوچولویتان که تمام وسایل آرایشی را تکه‌و‌پاره کرده مواجه می‌شوید، چه واکنشی از خود نشان دهید! به یاد داشته باشید دختر دلبندتان تمام رفتار شما را با جزئیات دقیقی بخاطر می‌سپارد. بنابراین خیلی مهم است که در کمال آرامش و با زبانی منطقی برای او توضیح دهید که به حد کافی زیباست و پوست نرم و لطیف وی نیازی به استفاده از این قبیل محصولات ندارد. اگر کودکتان اصرار و پا‌فشاری به استفاده بر لوازم آرایشی داشت برای او قوانینی را تعیین کنید که فقط می‌تواند از وسایل آرایشی که برای او درنظر می‌گیرید استفاده کند. روانشناسان معتقدند باتوجه به رشد فزاینده تکنولوژ‌ی، شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای و دسترسی به شبکه‌های اینترنتی کودکان خیلی زودتر و سریعتر از نسل‌های قبل متوجه برخی از مسائلی می‌شوند که متناسب با سنشان نیست. همین تغییرات گسترده و آگاهی‌های پیش از موعد مقرر می‌تواند زمینه‌ساز بروز «بلوغ زودرس» در کودکان باشد. درواقع «بلوغ» یکی از دوران های مهم و حساس در زندگی هر کودک و نوجوانی است که در این مرحله از زندگی بیش از گذشته نیاز به توجه، محبت و برقراری روابط عمیق و صمیمانه دارند. از اینرو به پدران و مادران تاکید می‌شود با نزدیک شدن این مرحله از زندگی فرزندانشان، هر والدی با فرزند همجنس خود درباره رخدادها و تغییرات پیش‌آمده در این دوره گفتگو کند. حال باتوجه به موضوع صحبتمان که درباره دختربچهها است، از مادران همچنین درخواست می‌شود علاوه بر صحبت درباره بهداشت جنسی این دوران، درمورد پرورش روحیه خود‌باوری و راه‌های افزایش اعتماد‌به نفس با دخترشان نیز به صحبت بپردازند. بر‌اساس تحقیقات روان‌شناسی مشخص شده کودکان در حدود سن 3سالگی به جنسیت خود پی می‌برند و طبق اصول روان‌شناسی در بین 3 تا 5 سالگی برای آنکه حس استقلال و بزرگ شدنشان را به والدین نشان دهند از طریق حسادت‌ورزی به رقابت با والد همجنس خود می‌پردازند. دختربچهها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و با استفاده از لوازم آرایشی مادر، پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار و لباس‌های او می‌خواهند زیبایی و بزرگ شدنشان را به معرض نمایش بگذارند. درواقع روانشناسان معتقدند تا زمانیکه این همانند‌سازی تحت کنترل باشد و منجر به «بلوغ زودرس» کودک نشود مساله‌ای طبیعی است. از اینرو به والدین تاکید می‌شود زیبایی ظاهری و باطنی فرزندان دخترشان را تمجید کنند؛ بطور دائم حس ارزشمند بودن را به آنها هدیه کنند و از نصیحت‌های انتقاد‌آمیز از نحوه رفتار، نوع لباس پوشیدن و نحوه آرایش فرزندشان به شدت خود‌داری نمایند.
باتوجه به مطالب مطرح شده روانشناسان اظهار دارند خانواده‌ها به هیچ عنوان در صورت مشاهده اصرار فرزند زیر 7 سالشان به استفاده از لوازم آرایش با تندخویی واکنش نشان ندهند و در صورت لزوم، کیفی حاوی محصولات آرایشی و بهداشتی که شیمیایی و آسیب‌زا نباشد را برای وی تهیه کنند و در حین آموزش استفاده از این محصولات برای او چارچوب و قاعده تعیین نمایند. به عنوان نکته آخر نیز توصیه می‌شود والدین از به کار بردن جملات و عبارات مثبت به دخترشان به هیچ‌وجه دریغ نکنند و با بذل توجه و محبت، اعتماد وی را جلب کنند و همچنین به منظور پیشگیری از ایجاد مشکلات ناشی از «بلوغ زودرس» از راهبرد‌های روشن‌کننده و هدایتگر متخصصین روانشناس برای هموارتر شدن مسیر رشد و پرورش کودکانشان بهره نمایند.
دیدگاه تان را بنویسید