نمی‌توانیم با شاخ و شانه کشیدن مانع اجرای مکانیسم ماشه شویم

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم با اشاره به باقی‌ماندن حدودا ۲۰ روز تا اجرای رسمی اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، گفت: در این مدت باقی‌مانده، نمی‌توانیم با شاخ و شانه کشیدن و تهدیدکردن مانع اجرای مکانیسم ماشه شویم. تنها راه جلوگیری از اجرای اسنپ‌بک، به‌کارگیری یک دیپلماسی فعال و مبتکر است. 

محسن میردامادی در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، ادامه داد:اکنون دیپلماسی ما زمین‌گیر شده و صرفا تماشاچی حوادث است. حتی گاهی می‌بینیم که دستگاه سیاست خارجی ما ژست نظامی گرفته و مانند نظامیان تهدید می‌کند. این هیچ نتیجه مثبتی برای کشور ندارد. ما به یک دیپلماسی فعال نیز داریم که بتواند در شرایط فعلی، بن‌بست‌شکنی کند و پیشنهادات ابتکاری دهد تا با برطرف‌سازی نگرانی‌های طرف مقابل، از فعال‌سازی اسنپ‌بک و قرارگیری مجدد ایران ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل جلوگیری کند، زیرا خروج دوباره از آن وضعیت، بسیار بسیار دشوار خواهد بود.

وی تصریح کرد: ما تمام هزینه‌هایی که به یک کشور دارای بمب اتمی تحمیل می‌شود را پرداخت کرده‌ایم، بدون اینکه واقعا در پی ساخت تسلیحات هسته‌ای باشیم. این ناشی از اشتباه ما می‌شود.

میردامادی با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درمورد احتمال خروج از NPT، اظهار کرد: مهم‌ترین مشکلی که ما از ابتدا در بحث هسته‌ای داشتیم، فقدان استراتژی است. در حقیقت ما همواره بین دو استراتژی «تولید بمب هسته‌ای» و «عدم استفاده نظامی از انرژی هسته‌ای» سردرگم بوده‌ایم. هر کدام از این دو استراتژی، الزامات و نتایجی دارد. اگر انتخاب ما استراتژی نخست بود، پس باید از همان ابتدا تبعات این تصمیم خود از جمله انزوای بین‌المللی، قرارگیری ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل، تحریم‌های شدید و فشارهای زیاد اقتصادی را می‌پذیرفتیم. اگر از اول این استراتژی را انتخاب و در راستای آن حرکت می‌کردیم، در صورت موفقیت در دستیابی به تسلیحات اتمی، به کشوری مانند کره شمالی تبدیل می‌شدیم و به علاوه، شاید این موضوع برای ما بازدارندگی هم ایجاد می‌کرد و باعث می‌شد مورد حمله نظامی اسرائیل قرار نگیریم.

وی افزود: اما اگر استراتژی دوم یعنی بهره‌گیری صرفا صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را انتخاب می‌کردیم، باید الزامات آن از جمله رعایت سقف مشخصی از غنی‌سازی، پرهیز از اقدامات تنش‌زا، داشتن روابط متعارف با قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و اجرای تمام اصول NPT و پروتکل الحاقی را هم می‌پذیرفتیم. در این صورت مانند سایر کشورهایی که فناوری محدود و صلح‌آمیز هسته‌ای دارند، به کشوری در حال توسعه و با وضعیت مناسب اقتصادی تبدیل می‌شدیم که از موقعیت خوبی در سطح بین‌الملل و منطقه برخورداریم؛ مانند همان شرایطی که در دولت آقای خاتمی داشتیم و تمام کشورها نسبت به ارتقای روابط با ایران متمایل بودند. 

این نماینده مجلس ششم با بیان اینکه ما هیچ گاه به صورت دقیق و شفاف هیچ کدام از این دو استراتژی را انتخاب نکردیم و همواره بین آن‌ها سرگردان بودیم، گفت: اگر ما از ابتدا قصد ساخت بمب اتمی داشتیم، باید از NPT خارج می‌شدیم و همه توان خود را صرف ساخت تسلیحات هسته‌ای می‌کردیم و تمام تبعات آن که عمدتا اکنون هم بر ما اعمال می‌شود را می‌پذیرفتیم. ما هرگز به سمت ساخت بمب حرکت نکردیم، اما هیچ گاه به طرف استراتژی دوم هم نرفتیم و نخواستیم طوری رفتار کنیم که سوءظن کشورها و نهادهای بین‌المللی تحریک نشود و روشن گردد که قصد ساخت بمب نداریم و خواهان روابط متعارف هستیم‌. ما اگرچه پس از امضای برجام چنین شفافیتی را در برنامه هسته‌ای خود ایجاد کردیم، اما به دیگر الزامات بازیگری در عرصه بین‌المللی تن ندادیم و نهایتا ترامپ باعث از بین رفتن برجام شد. 

میردامادی ادامه داد: سرگردانی بین این دو استراتژی، باعث شده که ما ضررهای هر دو را متحمل شویم، اما از منافع هیچ کدام برخوردار نشویم؛ امروز تمام تحریم‌هایی که ممکن بود با ساخت بمب اتمی علیه ما اعمال شود را تحمل می‌کنیم، ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گرفته بودیم و اکنون نیز با فعال‌سازی مکانیسم ماشه ممکن است مجددا قرار بگیریم و بمبی هم نداریم که بتواند برای ما بازدارندگی ایجاد کند. البته که من معتقدم شاید همان ۳ یا ۴ دهه قبل که تازه وارد بحث هسته‌ای شده بودیم، بمب اتمی برای‌مان بازدارندگی می‌داشت، اما اکنون حتی اگر فردا هم به بمب اتمی دست یابیم، دیگر به بازدارندگی نمی‌رسیم‌.

وی اضافه کرد: به هر حال، ما تمام هزینه‌هایی که به یک کشور دارای بمب اتمی تحمیل می‌شود را پرداخت کرده‌ایم، بدون اینکه واقعا در پی ساخت تسلیحات هسته‌ای باشیم. این ناشی از اشتباه ما می‌شود. ما که هیچ گاه در پی استفاده غیرصلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای نبودیم، پس نباید دست به غنی‌سازی ۶۰ درصد می‌زدیم. هیچ کسی در دنیا نمی‌پذیرد کشوری که در پی ساخت بمب اتمی نیست، دست به این میزان از غنی‌سازی بزند. بنابراین، این رویکرد هیچ نتیجه‌ای جز هزینه برای ما نداشته است.